Consultant wordt Eurocommissaris
De geschiedenis van vrouwen is vaak onzichtbaar in het onderwijs
© cc-foto: tanya petrova
Reacties (38)
In het huidig onderwijs in Nederland is de geschiedenis van vrouwen wellicht onzichtbaar, zo het al zo is, dan is dat een kleinder probleem dan de onzichtbaarheid van de toekomst van de mannen in het onderwijs.
Bij het zien van jouw talige vermogens voel ik mij kleinder dan gisteren.
Er is geen empirisch bewijs dat vrouwelijke docenten "schadelijk" zijn. Zolang mannen er geen zin in hebben mogen we blij zijn dat er nog vrouwen zijn die bereid zijn dit werk te doen.
Is dat zo? Kan mij anders nog herinneren dat wij als kinderen op school onderricht kregen over Jacoba van Beieren, Margaretha van Parma en koningin Wilhelmina. En ook (School met de(n) Bijbel) over Eva, Mirjam, Deborah, Rachel, Izebel, Maria, Maria Magdalena en Lydia. Maar klaarblijkelijk leefde ik vroeger in een bubbel. Mijn vrouwelijke rolmodel was de ontzagwekkende matriarch die mijn grootmoeder was, die als weduwe tijdens de crisis- en oorlogsjaren van 3 ha. schrale grond een bestaan voor haarzelf en haar 7 kinderen bij elkaar wist te schrapen. En zich later, via haar contacten door de illegale slacht tijdens de bezettingsjaren, toelegde op de handel in biggen en een rijke vrouw werd. Een vrouw die een dominee op huisbezoek de les las en de deur wees en daarin nog door de kerkenraad in het gelijk werd gesteld. Die had echt geen feminisme nodig en had daar ook nog nooit van gehoord. Maar ja, andere tijden...... :)
Als je een beetje zoekt kom je best veel beroemde (of beruchte) vrouwen tegen. En bedenk dat voordat het onderwijs door leken werd gegeven het de nonnen waren die het onderwijs verzorgde. En dat in een tijd waarbij vrouwen een ondergeschikte rol speelde. https://historiek.net/biografieen/historische-vrouwen/
Dat de nonnen het niet over Theresa van Avila, Julian of Norwich, Clara van Assisi, Hildegard von Bingen, Margery Kempe etc hebben gehad is vreemd.
"Moeten alleen de ‘belangrijke’ vrouwen worden uitgelicht of moet de geschiedschrijving volledig op de schop en vanuit een genderperspectief worden belicht?" Koppel je aandacht in geschiedenisonderwijs voor onbelangrijke mensen nu aan het genderperspectief? Dat is een focus die wel erg gericht is op je favoriete slachtoffers, terwijl je het niet over slachtoffers wilt hebben. Die tegenstelling is helemaal niet nodig, want die focus op belangrijke mensen doorspekt nog steeds het grootste deel van de geschiedschrijving. Bij de Gouden Eeuw gaat het nog steeds voornamelijk over de Grachtengordel en niet over de 99%. Bij de slavernijgeschiedenis gaat het over de weinigen die daarvan profiteerden en inmiddels ook over de slachtoffers die verhandeld werden maar zelden over degenen die zo onbeduidend waren dat hen weinig restte dan die schepen over de oceanen te zeilen. Terwijl er van de bemanning van de slavenschepen net zo weinig de reis overleefden als van de slaven die op die reizen vervoerd werden. En de enkeling die een prominente rol speelde tijdens de industriële revolutie krijgt in de geschiedschrijving ook meer aandacht dan ieder individu dat in een vochtige kelder wonend en al jong helemaal opgebrand in die fabrieken werkte. Omdat het hem of haar als individu nu eenmaal niet lukte om als individu een stempel op de geschiedenis te drukken. Je kunt en moet ernaar streven om hen als groep een even belangrijke rol te laten spelen in de geschiedschrijving, zodat duidelijk wordt dat 'belangrijke' mensen de uitzondering waren en niet de regel. Maar wat blijft is natuurlijk dat ze als individu een stuk minder belangrijk zijn voor de ontwikkeling van de geschiedenis. Zoals ik ook een stuk minder belangrijk ben dan de uitvinder van de boekdrukkunst, om maar een dwarsstraat te noemen.
De meeste mannen zijn inderdaad ook volstrekt onbelangrijk. Interessante vrouwen en mannen zijn gewoon erg zeldzaam.
Els Kloek is er al decennia hard mee bezig, prachtig als haar werk wordt voortgezet.
Kijk eens rond bij ondernemersevents. Bijna allemaal jonge mannen. Wie zijn de workaholics die alles voor hun werk opofferen? Mannen. Wie kiezen de studies die de toekomst nodig heeft (STEM)? Mannen. Wie doen voornamelijk de MBAs? Mannen. Vrouwen willen niet voorop lopen, maar eisen aan de finish wel gelijke beloning. Zo werkt de wereld natuurlijk niet.
Ik heb STEM even opgezocht: Science, Technology, Engineering, and Mathematics. Dat MBA staat voor Master of Business Administration, dat wist ik. Waarom al dat Engels, eigenlijk? Modieuze richtingen, Lievelingetjes van goed in de markt liggende economen. Bij STEM kan ik me nog wat voorstellen, zij het dat het hier om strikt toegepaste, en interdisciplinaire, de technologie dienende werkzaamheden gaat. Iets van dit, iets van dat, nog wat anders erbij, en vooruit met de geit, als het maar geld schuift. MBA, dat is volgens mij een opleiding tot algemeen regelneef en meestal onzichtbaar controlerend eindbaas, van wie niemand die het échte werk doet, kan zeggen wat hij nu zo de hele dag uitvoert, dit ondanks zijn hoge salaris. Ik zei: modieus. Het gaat allemaal binnen afzienbare tijd ook weer over, als we ons moeten richten op de echte problemen van de wereldbevolking. Mannen staan graag in het middelpunt, vooral als ze ook nog daar rijk mee worden. Dat is mijn antwoord op je probleemstelling. (Oh, waar komt die "finish" vandaan? Zie jij het werkende leven als een sportwedstrijd? Met winnaars en verliezers? Na moordende competitie? Ik niet.)
@ loensmeisje - wil je zo goed zijn om mijn commentaar als niet ingezonden te beschouwen? Bij herlezing zie ik dat het arrogant over kan komen, en zo was het niet bedoeld. Dat wou ik even kwijt.
loensmeisje 10 november 2017 at 21:42 "Wie kiezen de studies die de toekomst nodig heeft (STEM)? Mannen. Wie doen voornamelijk de MBAs? Mannen. Vrouwen willen niet voorop lopen, maar eisen aan de finish wel gelijke beloning" Wat alleen wel heel wonderlijk is, is dat als een beroepsgroep opeens een grote toename kent van vrouwen, het aanzien van het werk verminderd (en de vermeende "zwaarte" van het werk dus ook). Zo hadden functies als "arts" en "advocaat" in het verleden een groot aanzien. Nu blijkt dat vrouwen het ook prima kunnen, opeens laatdunkend "vrouwenberoep" na een "wijvenstudie", zelfs zo dat de financiële waardering voor de hele beroepsgroep relatief naar beneden is gegaan. In discussies met wat heren werd zelfs -nadat ik aangaf dat er destijds 20% vrouwen natuurkunde aan de TU deden- aangegeven dat dat ook niet een "echt beta" vak was..... Kortom, tegen de tijd dat er meer vrouwen zijn die gaan voor een MSc of MBA, dan blijkt ook dat dat opeens niet meer zo'n standing te hebben.... En ja er kiezen nog steeds minder vrouwen voor natuurkunde. Dat zal voor een deel met aanleg te maken hebben, maar onderzoek toont ook aan dat het met (groeps)druk te maken heeft, waarin er steeds gehamerd wordt op het vermeende niet kunnen. Daarbij maken mensen ook keuzen op sociale omstandigheden: eindeloos male-chauvinistic gezeik aanhoren tijdens school, studie en werk, daar heeft niet iedereen zin in. Beïnvloed dus ook de keus.
Ik word zo moe van dit soort opmerkingen. Je zou kunnen gaan denken dat er een soort verbod is voor vrouwen om zelf te ondernemen, om zich in de politiek te begeven. Is mijn conclusie dat vrouwen zich daar niet voor interesseren niet juist? Vrouwen hebben nog nooit zoveel kansen gehad zich te ontwikkelen. Het aantal vrouwelijke studenten overtreft inmiddels de mannen aan universiteiten. Vrouwen hebben betere studieresultaten. Alleen daarna haken ze af. Ze blijven hangen in part time banen. Laat een ding duidelijk zijn : het is hun eigen keuze. Kom eens uit de slachtoffer rol en grijp de kansen die er zijn.
@ Haastig (19:48u) - uitstekende, scherpe bijdrage (op de rand van vinnig, en dat zie ik graag). Ik hoop er morgen op terug te komen. Tijd voor wat tijdloze muziek, van toen de mensen elkaar minder snel in de haren vlogen, en gemoedelijkheid, humor, verwondering, en vergevingsgezindheid belangrijk waren. Tegenwoordig zijn bewondering en geld de leidende motieven, en dat brengt alleen maar onheil en handgemeen over gewone burgers. Welke muziek, hoor ik je al denkend vragen? "Chavez Ravine", van Ry Cooder. Een meesterwerk, net zo mooi als "Buena Vista Social Club."
Zodra blijkt dat vrouwen het ook prima kunnen, daalt het aanzien van een studie/beroep en gaan de mannen wat anders doen. Pedagogiek en psychologie zijn van overwegend mannen- naar praktisch uitsluitend vrouwenstudies veranderd. Ook de medische studie wordt een vrouwenstudie en het aanzien daalt navenant. Wis- en Natuurkunde was nooit populair ook niet onder mannelijke studenten.
Het probleem met het benadrukken van de betekenis van vrouwen in de geschiedenis is dat vrouwen, helaas, nooit gelijkwaardig zijn geweest aan mannen. Dus als je het hebt over oorlogen, politiek, gilden of belangrijke verlichte denkers, dan zijn er niet veel belangrijke vrouwen te noemen. Dan kom je snel bij microgeschiedenis terecht en het dagelijks leven.
Vijf vrouwen uit de geschiednis noemen is peanuts. Cleopatra (met Caesar), Eva (met Adam), Maria (met Jozef), Eva (met adolf) en Mata Hari. Als backup Amelia Earhardt en Joanne D'arc.
Ada Lovelace (1815-1852)! Lovelace werd te vroeg geboren – lang voordat technologie haar ideeën kon materialiseren – en stierf te jong.
Marie Curie, Aletta Jacobs, Wilhelmina Drucker, Hannie Shaft, Alexandrine Tinne, Koningin Wilhelmina & andere koninginnen, Florence Nightingale, Besse Coleman, Rosa Parks, Evita Perron, Margereth Thatcher, Brontë-zusjes aka Bell, Anne Frank, Indira Gandhi, Golda Meir, Imelda Marcos, Dolle Mina's, de "Black computers" (zie film "Hidden Figures"), En dan die ik even moest opzoeken: Emilie du Chatelet, Caroline Herschel, Lise Meitner, Hypatia, Hatshepsut. ;-) Los daarvan zijn het natuurlijk de vrouwen die de voornaamste rol hebben gespeeld in de productie van geschiedwaardige-mannen. Zonder mamma van, geen Hitler, geen Djengis, geen Mao.
@KM en Haastig. ------------------------------------ Jullie vergeten een naam die overigens steeds vergeten wordt: Maria Montessori. Die heb ik hoog zitten!
Vrouwen lijken niet minder belangrijk. Vrouwen waren minder belangrijk. Dat heeft dus gevolgen voor hun rol gehad in de geschiedenis. Daar kun je volgens mij niet veel aan doen. Wat je wel kunt doen is meer aandacht schenken aan het feminisme en de emancipatie van de vrouw. Daar valt volgens mij nog wel wat winst te halen.
@Pieter Dus de hele reformatie in Engeland had niks te maken met Anna Boleyn? En Elizabeth I van Engeland (dochter van Anna Boleyn), Catharina de Grote van Rusland en Maria Theresia van Oostenrijk hadden vast en zeker ook niks te vertellen. Keizer Augustus (Gaius Octavianus) trok zich helemaal niks aan van zijn vrouw Livia en zijn rivaal Marcus Antonius ook niks van Cleopatra. Want vrouwen zijn ''onbelangrijk en ondergeschikt'' in de geschiedenis. Mijns inziens toch een beetje een eenzijdig historisch paradigma. Vindt u zelf ook niet?
Pieter Jacobus 10 november 2017 at 18:36 "Vrouwen lijken niet minder belangrijk. Vrouwen waren minder belangrijk." ;-) Er is een gezegde: "Achter elke succesvolle man staat een vrouw." Delegeren noemen we dat :-)
@Absconditus Omdat jij een aantal vrouwen weet op te noemen (niet allemaal sterke voorbeelden bv. Anna Boleyn) betekend dat niet dat vrouwen historische gezien een even grote rol hebben gespeeld dan mannen. Een lijst met beroemde historische heersers zal nu eenmaal veel meer mannen bevatten dan vrouwen. Ga alstublieft niet aan historische vervalsing doen om politiek correct te zijn.
Absconditus, Ik leefde toen nog niet, dus mijn schuld kan het onmogelijk zijn. Je kunt nu eenmaal niet in de geschiedenisboeken komen als je een tweederangs rol in de maatschappij vervult. Het is ruim tweeduizend jaar zo geweest dat het om de drie K´s draaide. Kerk, Keuken en Kinderen.
@Haastig Ik dacht dat die zin langer was. Achter iedere succesvolle man staat een vrouw, die er ook niets van begrijpt dat hij zo succesvol is.
Over al die mannen die in de eerste vijf minuten van de eerste veldslag van hun leven sneuvelden hoor je ook niets. Mannen nemen in de meeste gevallen meer risico, daarom stijgen ze hoger en vallen ze dieper. Als die val buitengewoon ironisch of dramatisch is, neemt men nog wel eens de moeite om ze op te tekenen. Maar de middelmaat is gewoon zo saai dat er weinig over gesproken wordt. De "oplossing" is eenvoudigweg vrouwen meer risico laten nemen, en als ze daar (al dan niet fictieve) voorbeelden voor nodig hebben komen ze er nooit.
Tam 10 november 2017 at 18:18 "Mannen nemen in de meeste gevallen meer risico" Nee, als je kijkt naar de geschiedenis is de realiteit dat vrouwen lange tijd niets mochten, van scholing/studie, tot het leiden van een bedrijf. Degenen die wel wat deden, die wat bereikten deden dat vaak "illegaal" of heel moeizaam. Van de brontë-zusjes die onder pseudoniem moesten schrijven tot Curie die naar een ander land moest verhuizen om te kunnen studeren, tot een Aletta Jacobs die specifiek toestemming moest krijgen om toegelaten te worden tot de universiteit - want vrouw. Met de Boston marathon net achter de rug is het vreemd te bedenken dat Kathrine Switzer in 1967 nog illegaal moest inschrijven omdat ze vrouw was en tijdens de marathon door officials nog geprobeerd werd haar letterlijk uit de wedstrijd te duwen. Voor 1917 mocht je als vrouw niet verkozen worden - dus geen rol in politiek. Vrouwen werden tot 1956 handelingsonbekwaam geacht bij in huwelijk treden, dus formeel niet in staat een bankrekening te openen of zonder toestemming van de echtgenoot op reis. Tot 1955 werd je als ambtenaar ontslagen zodra je huwde. Tenminste vrouwen. Daarnaast hebben we pas sinds eind jaren 60-begin 70 de pil. Dat betekent dat daarna pas (en nog steeds niet in alle landen) de mogelijkheid bestond het gezin te reguleren. Dus als het meezat kreeg je niet teveel kinderen (en ook niet teveel miskramen), een stuk of 4-5, maar als het tegenzat had je er 10-12. Dan deed je weinig anders dan kinderen baren e/o kinderen zogen. Met een kind of 4-5 ben je natuurlijk ook al een tijdje zoet. Mannen hielpen in het algemeen niet mee in het huishouden of de zorg. Dat huishouden was natuurlijk ook wat omvangrijker want natuurlijk geen vaatwassers, geen stofzuigers, wasmachines, kant en klaar-maaltijden etc etc. Kortom, historisch hadden vrouwen dus veel grotere barrières om "iets bekends" te worden.
Het krijgen van kinderen was/iss niet zonder gevaar. Mary Wollstonecraft stierf in het kraambed. Zij was niet de enige. Dat risico is inmiddels drastisch verminderd.
DanielleDefoe 12 november 2017 at 01:02 "Het krijgen van kinderen was/iss niet zonder gevaar." Ja, iets dat je je nu niet echt meer realiseert. Ik geloof ooit eens cijfers gezien heb dat in Chad 1 op de 26 vrouwen doodging in het kraambed (live & still births) in haar leven (dus niet per zwangerschap) (2009?). Krankzinnig. Nu hadden ze daar wel vaker complicaties door FGM, jonge leeftijd, slechte omstandigheden etc., maar dan nog... Ken toch ook een aantal vrouwen dat het zonder de huidige medische stand niet gered zou hebben...leve de vooruitgang!
Tja zo'n groot gezin runnen en nog man-lief steunen was geen kattenpis, daar moest je nogal wat competentie voor hebben en economisch huishouden....
Haastig 12 november 2017 at 19:14 De arts waar ik naast zat tijdens een van mijn zomercursussen kwam uit Afghanistan. Zij schreef mee aan een studie over moedersterfte aldaar. Die was dramatisch hoog. Mijn eigen grootmoeder is ook in het kraambed gestorven maar dat is een hele tijd geleden inmiddels.