Joop

Vrijheid, Wilders en cartoons

  •    •  
22-09-2019
  •  
leestijd 5 minuten
  •  
73 keer bekeken
  •  
CaptainJoop

© cartoon: Maarten Wolterink

Een cartoonist is iemand die graag problemen zoekt, anders maak je geen cartoons maar stillevens
Goedemiddag,
IMG_8474

© De cartoon battle in volle gang

Ik kom uit Rotterdam en ik ben, het spijt me, niet vaak in Leiden geweest. Ik arriveerde hier dan ook veel te vroeg omdat ik geen idee had hoe lang de reis zou duren. Eenmaal aangekomen op het station zag ik dat er een vestiging van de Amerikaanse multinational Starbucks was. Er wordt wel gezegd dat ze daar alleen dure koffie verkopen en dat is ook zo, maar wat niet iedereen weet is dat je dat niet allemaal hoeft te betalen. Bij de kassa kun je gewoon 30 procent van het eindbedrag afhalen, want dat is belasting en dat betaalt Starbucks toch niet. Dus waarom zou je hen dat geld dan geven? Als ze protesteren zeg je gewoon dat je een geheime afspraak hebt met de fiscus die dat toestaat maar dat je daar verder niks over mag vertellen. Dat snappen ze heus wel.
Dus daar begon ik tax free de speech te schrijven die ik nu hier voor u hou terwijl ik zie dat de batterij van mijn iphone bijna leeg is dus dat wordt nog spannend. Ik zal het daarom kort houden.
Deze cartoonbattle wordt gehouden met als thema Rembrandt. Helaas, ik moet alweer bekennen, ik weet niks van Rembrandt. Of heel weinig. Dat hij leefde in wat tot vorige week de Gouden Eeuw werd genoemd, maar dat doen we niet meer. Sommigen zeggen dat je beter kan spreken van 17e eeuw maar dat vind ik weer zo wreed ten opzichte van mensen met dyscalculie want die eeuw loopt van 1600 tot 1699, daar komt geen 17 in voor, dus dat valt niet te begrijpen. Overigens mogen ze van mij de hele wiskunde afschaffen want dat brengt alleen maar ellende en komt ook nog eens allemaal uit buitenlanden.
Over buitenlanden gesproken. Toen Rembrandt hier geboren werd, in 1606, toen wemelde het in Leiden van de vluchtelingen. Half Europa trok hierheen omdat het hier zo vrij was. Afschuwelijk moet dat geweest zijn. In sommige wijken werd niet eens meer Nederlands gesproken maar Frans. Kun je het je voorstellen? Dat als er een ezel op straat liep dat ze dan niet zeiden ezel maar baudet. In je eigen land. Vreselijk.
Daar groeide Rembrandt dus tussen op. Hij was natuurlijk schilder maar was hij ook cartoonist? Waren er indertijd cartoons? Het dichtste wat er denk ik bij in de buurt komt waren de seksscenes die hij schetste. Want zoals politiek problemen geeft bij de macht, zo geeft seks problemen met religie. Religieuzen houden nu eenmaal niet van seks, ze zijn er bang voor.
Een cartoonist is iemand die graag problemen zoekt, anders maak je geen cartoons maar stillevens. Ik had nooit gedacht dat cartoonist nog eens het gevaarlijkste beroep ter wereld zou worden. Je weet dat als je kind zegt ‘pap en mam, ik wil militair worden’, dat je dan denkt ‘zou je dat wel doen, zo gevaarlijk’. Maar nu heb je dat dus met cartoonist. ‘Pap ik wil cartoonist worden.’ ‘O mijn god kind, doe het niet.’
Want ja, cartoonisten houden van vrijheid en geven de werkelijkheid vaak treffender weer dan welk verhaal of verslag dan ook. Zelf begreep ik bijvoorbeeld de positie van Irakezen, nadat die door de coalition of the willing bevrijd waren, pas goed toen ik de tekeningen van Abdul Raheem Yassir zag. Hij toont de wanhoop van het dagelijks leven die zo gekmakend is dat je er alleen nog maar om kunt lachen. Het enige dat vrij is in zijn tekeningen is zijn geest.
Zeg cartoons, dan zeg je vrijheid en daarom komen cartoonisten zo vaak in de problemen met mensen die niet van vrijheid houden. Die macht hebben of dat willen hebben. Daar hebben we het in de media de voorbije jaren heel vaak over gehad maar de laatste tijd niet meer zoveel, terwijl er toch nog steeds rare dingen gebeuren. Michael de Adder bijvoorbeeld , een Canadese cartoonist, die afgelopen juni een tekening over Trump maakte en prompt werd ontslagen bij de kranten waar hij voor werkte. Want politici die zichzelf erg serieus nemen en hun aanhangers houden er niet van als er de spot met ze wordt gedreven. Daar hebben we bij Joop ook ervaring mee. Met de heer Wilders, een politicus die gek genoeg tegenwoordig doet alsof hij heel veel van cartoons houdt. Hij schreef er zelfs een wedstrijd voor uit, die twee Amerikaanse toeristen van hun leven niet meer zullen vergeten. Zoveel houdt hij van cartoons. Moeten we het verder niet over hebben natuurlijk want ja, kritiek op religie is nu eenmaal belangrijker dan kritiek op hypocriete politici.
Toen Rembrandt in Leiden leefde, tot z’n 25e, toen arriveerden hier de puriteinen, een soort christelijk salafisten. Heel streng gelovigen waar niks van mocht. Zoals we nu de islamitische salafisten hebben waar ook niks van mag. Dat zag je in die lesboeken , waar in stond dat alles met seks verboden is, meisjes mogen jongens zelfs niet aankijken want daar kan wel eens seks van komen en dat is het verschrikkelijkste dat er is. En net als de salafisten nu, vonden die puriteinen Nederland indertijd veel te vrij, ze wilden naar een ander land. Net als de salafisten nu zeiden ze ‘we horen hier niet’. Maar ja, waarheen?
Nou was er net een nieuw land ontdekt en daar trokken ze heen met de Mayflower. Dat nieuwe land moest nog wel even omgevolkt worden, wat ze deden door de mensen die er woonden uit te roeien, maar toen hadden de Pilgrim Fathers dan ook een prachtig nieuw land waar ze volgens hun eigen strenge puriteinse regels konden leven en dat noemen we sindsdien het Vrije Westen.
Ik moest er aan denken omdat van de week Manneken Pis, een beeld uit ook de 17e eeuw, in het nieuws was. Er was een Brusselse editie uitgebracht van het Monopoly spel met op de doos een tekening van het manneke. Dat leverde meteen gezeik op met de Amerikaanse eigenaar van Monopoly, want van de daar nog steeds heersende puriteinse cultuur mag je geen blote plasser te zien krijgen. Dus is Manneken Pis op de doos nu met een zwembroekje aan getekend. Het ziet er uit als een cartoon maar dat is het niet want het gaat om onderdrukking, om onvrijheid, geïmporteerd uit het Vrije Westen. En ik vraag me af: is dat nou de macht van religie, of toch gewoon van het geld?
Ik wens jullie veel succes met de cartoon battle.
Delen:

Praat mee

Heb je een vraag, suggestie of wil je gewoon iets kwijt? Dat kan hier. Lees onze spelregels.

avatar

Reacties (21)

Jabuka
Jabuka23 sep. 2019 - 14:26

Nog steeds willen mensen maar niet begrijpen wat het verschil tussen religie en godsdienst. Dat laatste is makkelijk te definiëren als dienst aan God. Okay! Dat is helder. Want dien je een slechte god, dan zijn jouw handelingen op slechtheid gericht (sorry Bregman!). Wil je Jezus van Nazareth volgen, kan het niet anders zijn dan dat je het goede wil verrichten (OK, Bregman). Religie is anders. Dat is geinstitutionaliseerde ritualiteit die misbruik maakt van godsdienstige begrippen. Er zijn heel veel mensen die daar behoefte aan hebben. Een bepaalde structuur! Maar dat is anders dan de dienst aan het Goede. Overigens de geinstitutionaliseerde religie is al decennia aan het afnemen, maar de wereld is er helaas nog niet door verbeterd. Kennelijk zit daar weinig correlatie tussen.

1 Reactie
Katootje2
Katootje223 sep. 2019 - 18:22

Hoeveel goden zijn er eigenlijk of hangt dat af van de fantasie van de mensen? En is er dan eentje almachtig en de andere niet, zodat die eigenlijk werkloos zijn, of maken ze voortdurend ruzie met elkaar?

Ayatollah Fred Gleufhoed
Ayatollah Fred Gleufhoed23 sep. 2019 - 9:33

Het is een hele prestatie om te spreken over de gevaren van het beroep cartoonist en daarbij de aanslag op Charlie Hebdo compleet te negeren. Chapeau!

Libertain
Libertain23 sep. 2019 - 5:53

(“toen arriveerden hier de puriteinen, een soort christelijk salafisten”) Sorry, even een vraagje, waar kwamen ze vandaan, Urk of Staphorst? Of ergens anders vandaan? (“Nou was er net een nieuwe land ontdekt en daar trokken ze heen met de Mayflower”) Nou, lijkt het een zeer succesvol exportproduct te zijn geweest, moet je die hebben binnen deze concurrerende wereld, toch?

2 Reacties
MountEverest
MountEverest23 sep. 2019 - 7:23

De Puriteinen kwamen uit Engeland; ze hadden het daar moeilijk en gingen daarom naar de Republiek waar ze zich in Leiden vestigden. Maar ze vonden de Hollanders ook "te licht" en vertrokken met in 1620de Mayflower naar Amerika. Thanksgiving is door hen ingesteld. De puriteinse predikant Samuel Sewall schreef in 1700 een boekje met de titel "The selling of Joseph", waarin hij zich keerde tegen de slavernij. Dat was in die zelfde periode dat de Middelburgse predikant Bernardus Smytegelt zich ook tegen de slavernij keerde. . De afschaffing van de slavenhandel slavernij is dus door conservatieve (!) protestanten in gang gezet; het was uiteindelijk Wilberforce die in 1808 de afschaffing van de slavenhandel door het Britse Parlement kreeg.

Libertain
Libertain23 sep. 2019 - 8:18

("..ze vonden de Hollanders ook “te licht” en vertrokken met in 1620de Mayflower naar Amerika") Gelukkig dat niemand van hen overgebleven is, bijvoorbeeld in Zeeland.

MountEverest
MountEverest22 sep. 2019 - 23:03

"En ik vraag me af: is dat nou de macht van religie, of toch gewoon van het geld?" Het is de macht van de Mammon. Het maakt de markt voor deze variant van Monopoly veel groter.

Frank van der Laar
Frank van der Laar22 sep. 2019 - 20:50

Alleen maar laaiend-positive reacties op dit geweldige stuk! Wat snap jij de wereld toch enorm goed!

I am Legion
I am Legion22 sep. 2019 - 20:37

De Gouden Eeuw is dat om vele redenen en ontleent er haar naam daaraan dan ook met recht. In het onbestreden feit dat er ook donkere bladzijden waren maakt dat ze zich dus niet in álle opzichten onderscheidt van andere Europese landen van die tijd laat staan de rest van de niet westerse wereld. De Republiek der Nederlanden was toen al en nu nog steeds algemeen ervaren een baken van politieke vooruitstrevendheid die op de Franse Verlichting vooruitliep. De Republiek werd algemeen ervaren als een toevluchtsoord voor elders vervolgde minderheden en personen, vooral veel wetenschappers, kunstenaars, en filosofen die er een goed heenkomen vonden. Leiden was met haar universtiteit daarbij een academisch wereldcentrum en vrijhaven van wetenschappen die als een magneet functioneerde waardoor er een enorme wetenschappelijke vooruitgang in gang werd gezet. Maar dat gold in de Republiek dus buiten wetenschappen en artisticiteit, ook voor politiek en filosofie, handel, en vooral mariene macht. De term wiskunde is afkomstig van het Nederlandse woord wiskonst, wat bedacht is door de grote 17e Eeuwse Simon Stevin die behalve verantwoordelijk voor veel wiskundige ontwikkelingen er ook veel werk van gemaakt heeft om Nederlandse woorden te gebruiken in plaats van het tot dan toe gebruikelijke Latijn en Frans. De Gouden Eeuw liep overigens als 17e eeuw van 1600 tot 1700 oftewel tot en met 1699. Een persoon met dyscalculie zal dan ook geen probleem hebben met de die aanduiding verbonden met de Gouden Eeuw. Maar dat was natuurlijk gewoon een grapje van meneer van Jole met gebruik van mensen met een beperking wat ook wat mij betreft gewoon moet kunnen of het nu beperkingen, geaardheid, religieuze overtuiging, huidskleur, of nationaliteit betreft. Dus net zoals mensen wel eens grapjes maken over dikke mensen of dunne mensen, homoseksuelen of heteroseksuelen, christenen of moslims, zwarte of blanke mensen, Duitsers of Marokkanen. Ook meneer van Jole verklaart met zijn eigen grapje er niets op tegen te hebben. Zolang het maar niet werkelijk kwaadaardig discriminerend is blijft humor, ook in geval van satire en spot, een gezond smeermiddel in de omgang. Belangrijk daarbij is niet een verbod te wensen op dit soort humor in de vorm van satire en spot. Mits het niet serieus discriminerend bedoeld is mag het juist zeker wel kritisch bedoeld zijn zoals in geval van satire en spotprenten vaak het geval is. De Trump-cartoon verbond volgens velen echter een typisch stereotype opvatting t.a.v. Joden over een complot van wereldwijde samenzwering op basis van financiële macht ook als beperkte zich in opzet tot Israël. Het is een bekend racistisch en dus in dit geval antisemitisch stereotype wat allang voor de staat Israël bestond en ook daarbuiten t.a.v. Joden regelmatig klinkt. Bas van der Schot, cartoonist de Volkskrant zei hierover: “De prent heeft wel kenmerken van die verschrikkelijke Stürmer-cartoons. Die hond heeft een halsketting om met een davidster. Als je iets daarmee doet is dat altijd tricky. Stel dat die halsband en dat keppeltje werden weggelaten, lag het dan nog gevoelig? Maar je kunt het ook neutraler bekijken, als kritiek op het kritiekloos navolgen van Netanyahu-politiek door Trump.” In een notendop: Kritiek, ook in satirische en spottende vorm, op de politiek van Israël en haar gelobby is terecht maar verbind het dan niet met Joden als mensen en hun religie zoals in de cartoon het geval was. Dat soort antisemitisme heeft een veelvuldig kwalijk bewezen geschiedenis. Veel belangrijker nog bij de vrijheid van meningsuiting, zoals bijvoorbeeld in de vorm van cartoons, is dat zij met een vergaand behoud van vrijheid daarbij in geen geval de verplichting inhoudt het ook leuk te moeten vinden, het niet smakeloos, of zelfs kwalijk te mogen verklaren. Negeren en veroordelen behoren, net als er plezier aan beleven en er een groot nut in te zien, in ieder afzonderlijk geval tot de vrijheden van eenieder. Joop met haar toch ook in gevallen zwaar bekritiseerde cartoons, die van Nekschot, de Mohammed-cartoons zoals Wilders maar hij niet alleen graag ziet, en al die andere verdienen in de meeste gevallen hun vrijheid. Dus ook die waar mensen met gebreken, en niet alleen dyscalculie, ongevraagd worden gebruikt voor vermaak. Je hoeft er tenslotte niet om te lachen.

Katootje2
Katootje222 sep. 2019 - 15:34

"En net als de salafisten nu, vonden die puriteinen Nederland indertijd veel te vrij, ze wilden naar een ander land." Helaas zijn er toch nog veel te veel gebleven.

1 Reactie
MountEverest
MountEverest22 sep. 2019 - 23:00

Salafisten?

Mat C.H. Visser
Mat C.H. Visser22 sep. 2019 - 14:02

Geweldig stuk proza, van Jole!

OlavM
OlavM22 sep. 2019 - 13:11

Mooi verhaal, Francisco van Jole!

Johan van de Velde
Johan van de Velde22 sep. 2019 - 10:28

Het scheelt maar een jaartje, maar de 17e eeuw loopt van 1601 tot en met 1700.

5 Reacties
Nick the Stripper
Nick the Stripper22 sep. 2019 - 13:34

Klopt, maar dat maakt het voor de door Jole aangehaalde dyscalculisten alleen nog maar verwarrender.

prgrssf
prgrssf22 sep. 2019 - 13:44

Ja, letterlijk wel, want het tellen begint vanaf het jaar 1. Maar toch lijkt mij de definitie xx00-xx99 logischer. Dan heeft gewoon de eerste eeuw een jaar minder lang geduurd. Toen het van 1999 2000 werd, was dat echt iets speciaals, van 2000 naar 2001 was toch een stuk minder.

ton14024
ton1402422 sep. 2019 - 15:51

Nee hoor.

Eric Minnens
Eric Minnens22 sep. 2019 - 18:30

@Ton14024 Ja hoor. https://nl.m.wikipedia.org/wiki/Eeuw

ton14024
ton1402426 sep. 2019 - 17:50

Tot 1699 of tot en met 1700 scheelt 2 jaar.

Eric Minnens
Eric Minnens22 sep. 2019 - 8:08

Humoristische ondertoon, kenmerkend voor Francisco, zoals ook in zijn wekelijkse discussies met Peter Kee. Soms bijna als Pieter Derks, maar ja, dat is dan ook een specialist. Leuke speech, met een serieuze boventoon.

madbako
madbako22 sep. 2019 - 7:59

Fijn stuk Jole.....