Het eerste partijcongres van DENK moet maar eens orde op zaken stellen. Wat de voorlieden van de partij te berde brachten in DWDD is strijdig, zo niet met de letter, dan wel met de geest van hun manifest.
Iedereen heeft een mening over DENK maar weinigen nemen het politiek manifest van deze partij ter hand. Wie dat wel doet, kijkt met nog meer verbazing terug op het recente optreden van Sylvana Simons, Farid Azarkan en Tunahan Kuzu bij DWDD. Wat de voorlieden van deze partij te berde brachten is strijdig, zo niet met de letter dan wel met de geest van dit manifest.
Democratische rechtsstaat Op pagina vijf van het manifest is te lezen:
"Daarbij geloven wij in de democratische rechtstaat en de daarbij behorende grondrechten als verworvenheid en zien het als onze opgave om die te beschermen tegen een ieder die dat ook maar enigszins wil aantasten."
En op pagina 29 staat:
"Samen met andere Europese landen, in het bijzonder in Beneluxverband, moet Nederland behoren tot de voorhoede van landen die de internationale rechtsorde bewaken en internationale instituties versterken. De Verenigde Naties, in het bijzonder de Veiligheidsraad, zijn toe aan een fundamentele hervorming die een democratischer en rechtvaardiger verdeling van macht en welvaart mogelijk maakt en bevordert."
Bovendien wil de partij dat er in het onderwijs op een behoorlijke manier aandacht wordt besteed aan de geschiedenis van de migratie en het kolonialisme. In het voormalige Ministerie van Koloniën moet zelfs over dat onderwerp een museum worden ingericht waar alle leerlingen van Nederland tijdens hun schoolcarrière minstens één keer langs komen. Uiteraard is deze historie alleen maar te begrijpen als we de rol van ons land plaatsen in mondiaal perspectief om zo een dieper inzicht te krijgen in wat slavenhandel, uitbuiting en onderdrukking voor de mensheid in het algemeen betekenden.
Dubbele maat “Tweeërlei weegsteen is den HEERE een gruwel, en de bedriegelijke weegschaal is niet goed”, zegt Spreuken 20:23 en DENK spreekt het de gewijde schrijver na: “Wij zijn tegen de dubbele maat”. Het is dan ook onbegrijpelijk dat politieke vertegenwoordigers van DENK terughoudend zijn met het aan de kaak stellen van onderdrukking in het buitenland, waarvan Turkije zoveel actuele voorbeelden toont. Evenmin valt in te zien waarom de voorlieden zich niet uitspreken over de Armeense genocide, terwijl hun Manifest toch zo de nadruk legt op het slechten van de taboes in het Nederlandse geschiedenisonderwijs.
Koerden Op pagina dertig van het manifest spreekt de partij voor het erkennen van Palestina als onafhankelijke staat om zo een twee-statenoplossing dichterbij te brengen. Het is het enige buitenlandse conflict waarover DENK zich expliciet uitspreekt, maar het heeft toch wel gevolgen voor de beoordeling van andere brandhaarden op de wereld. Wie het opneemt voor de Palestijnen, moet wel sympathie hebben voor de vrijheidsstrijd van de Koerden. Anders komt het uitgangspunt van DENK in het ongerede: “Wij zijn tegen de dubbele maat”.
Immateriële waarden Lezing van het héle manifest brengt het CDA in gedachten, niet dat van nu maar dat van vroeger. In de beginjaren van hun partij hadden de christendemocraten de neiging het opstellen van het programma uit te besteden aan enigszins progressief denkende professoren op de Vrije Universiteit. Zo verscheen in 1977 “Niet bij Brood Alleen”, waarin de hand te herkennen viel van de econoom prof. dr. Bob Goudswaard. Het manifest van DENK is wat toon en stijl betreft sterk aan dit document verwant. Uit alles blijkt dat de opstellers immateriële waarden en de kwaliteit van leven stellen boven geld en de economische groei. Ook wordt net als destijds in dat oude CDA-programma duidelijk dat de mens niet zozeer als individueel opererend burger tot zijn recht komt maar als onderdeel van een gemeenschap. Het manifest spreekt vrijwel nooit over het individu maar haast altijd over groepen die de kans moeten krijgen om zichzelf te zijn. Het is aan de politiek, staat op pagina negen om “deze verschillende werkelijkheden aan elkaar te verbinden”.
Acceptatie En: “Integratie is klaar. Het is tijd voor acceptatie”. Het manifest stelt dan ook voor dat er een lijst van racisten wordt opgesteld, die vervolgens niet meer voor openbare functies in aanmerking komen. Een heldere definitie van racisme ontbreekt. Evenmin wordt duidelijk gemaakt of de opstellers alleen maar aan daden denken of ook aan woorden. En Zwarte Piet hoort duidelijk niet bij de acceptatie.
Wat het allemaal moet kosten en wie het allemaal moet betalen, is in het politiek manifest van DENK niet terug te vinden. Dat is ook geen bezwaar. Het is geen partijprogramma. Het is daarvoor de basis. Het geeft denkrichtingen aan. En met die denkrichtingen – zo bleek bij DWDD overduidelijk – hebben de voorlieden weinig van doen. Je zou bijna zeggen: ze hebben er lak aan. Het eerste congres van de nieuwe partij moet maar eens orde op zaken stellen.