'Voorlichters maken het werk van journalisten onmogelijk'

In Communicatie Magazine, het vakblad voor persvoorlichters, haalt Zembla-journalist Ton van der Ham hard uit naar de werkwijze van voorlichters. ‘Ze proberen ons het werk onmogelijk te maken’, zegt hij. Van der Ham noemt een aantal voorlichters bij naam en toenaam, in de hoop zo een discussie te kunnen starten. ‘Overheidsvoorlichters zijn alleen maar bezig risico’s te beperken en de kritische pers op afstand te houden’, aldus Van der Ham.

Journalist Ton van der Ham schreef samen met Zembla-collega Manon Blaas het boek De Verzuimpolitie, een speurtocht naar hoe zieke werknemers en bedrijfsartsen onder druk worden gezet, over foute verzekeraars en over medische gegevens die op straat lagen. In dit boek komt ook de rol van woordvoerders en spindoctors aan bod. Woordvoerders die hen het werk lang niet even makkelijk maken.

Sterker nog: voorlichters maken het werk van journalisten in toenemende mate onmogelijk, meent Van der Ham. “We komen in ‘Den Haag’ steeds slechter binnen bij ministeries, en krijgen letterlijk het argument te horen: we hebben slechte ervaringen met Zembla.” Hierdoor wordt het publiek informatie onthouden.

In het interview schetst hij het beeld:

Wij worden afgehouden van de mensen die verstand van zaken hebben. Afgehouden van de inhoud. Dat vind ik nog het ergste […] En dan achteraf klagen dat de uitzending eenzijdig was. Tja. Dan denk ik: help mee in de researchfase om de zaken in de juiste context te plaatsen. Geef me de juiste informatie.

Eén van de voorbeelden die Van der Ham in het interview geeft, betreft de Nationale Politie. Een politiecommissaris zegde toe – graag – mee te willen werken aan een interview. Van der Ham vroeg hem nog of hij dat niet moest kortsluiten met een woordoerder, maar de commissaris vond dat niet nodig.

Maar blijkbaar heeft voorlichting daar dus lucht van gekregen, die mevrouw meldt zich, ziet het niet zitten: ze vond hem niet de juiste partij voor een antwoord […] Oké zei ze uiteindelijk, zet de vragen maar op de mail. Nou, ik mail vijf onderwerpen, belt ze terug: “Het is goed, maar je mag alleen de eerste vraag stellen.” Ik heb gezegd dat we niet in de Sovjet-Unie wonen en ik niet van de schoolkrant ben. Ik ga over de vragen jullie over de antwoorden.”

Lees hier het hele interview met Ton van der Ham

Beluister hier het interview met Ton van der Ham terug in NCRV-lunch, het mediaprogramma op Radio 1