Voorkom een fusie tussen VU en UvA

‘De VU en de UvA starten een verkenning om na te gaan of een alliantie tussen de twee instellingen zinvol is’, staat in een intentieverklaring van beide instellingen. Het moet niet gekker worden. Hier wordt aangekondigd dat twee unieke universiteiten moeten samensmelten tot één mega-instelling. Begin niet aan een fusie, de schaalvergroting in het onderwijs is al doorgeschoten. We moeten juist werk maken van schaalverkleining.

In de intentieverklaring wordt nog diplomatiek gesproken over een ‘alliantie’, maar fusies beginnen altijd met intenties, allianties of een samenwerkingsovereenkomst. Het zou nodig zijn vanwege de ‘internationale concurrentie’. Welke fusie heeft geleid tot een hogere kwaliteit van onderwijs en onderzoek? Wie is hier werkelijk bij gebaat? De rechtenstudenten, die voortaan met duizenden tegelijk worden samengepropt in overvolle collegezalen? De docenten, die nauwelijks inspraak hebben en verzuipen in een monsterorganisatie waar niemand elkaar nog kent? Ongetwijfeld zijn de bestuurders hierbij gebaat, omdat zij bij collega’s kunnen pronken met een instelling met een budget van honderden miljoenen en indrukwekkende statistieken over de talloze studenten die jaarlijks worden afgeleverd. Beste bestuurders van de UvA en de VU, kijk alsjeblieft naar de fusiegolf in het hbo en denk nog twee keer na voor je hieraan begint. Trap niet in deze megalomanie.

Het is overigens de vraag of dit voornemen niet in strijd is met de recent ingevoerde fusietoets, waarbij nieuwe fusies in het onderwijs aan strenge voorwaarden zijn gebonden. Niet alleen vanwege de anonimiteit en de vervreemding tussen studenten en docenten, maar ook omdat de variatie aan onderwijsinstellingen afneemt. De historische verschillen tussen VU en UvA dienen gekoesterd te worden in plaats van genivelleerd. Weg met de eenheidsworst.

Opnieuw dreigt kwaliteit het onderspit te delven en gaat het alleen maar om schaalvergroting en hogere rendementen. Sommige bestuurders leven nog steeds in de jaren negentig toen schaalvergroting nog werd aangemoedigd. Als de bestuurders het lef hebben, zouden zij een referendum organiseren onder personeel en studenten over de wenselijkheid van een fusie. Nadat de uitslag bekend is, hoop ik dat dit plan voor goed in een la verdwijnt, zodat men weer kan doen waar de VU en de UvA zo goed in zijn: uitstekend onderwijs en onderzoek leveren.

Dit artikel verscheen op 17 mei op www.advalvas.vu.nl