Voer de dienstplicht weer in, maar wel alleen voor ouderen

Marokko gaat de militaire dienstplicht weer invoeren. Niet omdat er een invasie door een buitenlandse mogendheid dreigt maar om jongeren te ‘disciplineren’, de natte droom van iedere conservatief. Stiekem zou het middel ook bedoeld zijn om de sociale onrust de kop in te drukken. In het Rif-gebied protesteren jongeren al maanden tegen achterstelling en discriminatie.

Het lijkt misschen een slim idee, je sluit de potentiële onruststokers collectief op in kazernes en breekt hun moreel met zware oefeningen, maar de vraag is of het ook zo uitpakt. Dienstplicht is nogal eens de motor van maatschappelijk verzet. De protesten tegen de Vietnam-oorlog werden er door aangewakkerd. In Nederland was de dienstplichtigenvakbond VVDM – uniek in de wereld – in de praktijk ook een opleiding voor activisten.

Marokko staat niet alleen. In Italië willen de regerende rechtsextremisten ook terug naar de dienstplicht. “Om onze kinderen eraan te herinneren dat er naast rechten ook plichten bestaan,” motiveerde Matteo Salvin, Lega-leider en tevens minister van Binnenlandse Zaken, zijn diepgekoesterde wens. Luisteren zullen ze! In Duitsland wordt er ook alweer openlijk over herinvoering gesproken. Dat is allemaal geen toeval. Als het klimaat rijp is om rechten af te schaffen dan komen plichten vanzelf weer om de hoek kijken.

Nederland blijft natuurlijk niet achter. De coalitie heeft op verzoek van CDA-leider Buma – indertijd zelf afgekeurd voor dienst – de invoering van een maatschappelijke diensttijd afgesproken, al is die – nog – niet voor iedereen verplicht. In het regeerakkoord wordt de dienstplicht die een half jaar gaat duren, omschreven als mogelijkheid “om jongeren in staat te stellen een bijdrage te leveren aan onze samenleving”.

Het wordt geen militaire maar een maatschappelijke dienstplicht met medewerking van gemeenten, provincies en maatschappelijke organisaties. Wie oud genoeg is ziet de overeenkomst met de vervangende dienstplicht die er destijds was voor gewetensbezwaarden die niet in het leger wilden dienen. Opnieuw pikken de conservatieve krachten een van oorsprong progressief concept en geven er vervolgens hun geheel eigen invulling aan.

De vraag is: waarom jongeren? We hebben er al zo weinig. Bovendien hebben zij hebben nog een heel leven voor zich om bij te dragen aan de maatschappij. Weliswaar is het de missie van de VVD om – volgens hun opvattingen van wat vrijheid betekent – de bijdrage van de burger aan het collectief tot een minimum te beperken, maar in de praktijk levert vrijwel iedereen bijdragen aan de samenleving. Door arbeid, belasting, mantelzorg, kinderen grootbrengen, vrijwilligerswerk en dergelijke.

Logischer is het dan ook dat je pas aan het eind van je leven wat terugdoet voor de samenleving waar je zo van genoten hebt. Een maatschappelijke dienstplicht voor ouderen. Hoe ouder je bent hoe meer je immers van de samenleving geprofiteerd hebt. Dus vanaf 65 jaar iedere vijf jaar een half jaar “een bijdrage leveren aan de samenleving”. Hoe langer je leeft, hoe vaker dienstplicht.

Zo kan bijvoorbeeld ervaring die anders maar verdampt achter de geraniums of aan de Costa del Pensionado, hergebruikt worden.

Er is zoveel nuttig werk te doen. In Londen zie je ouderen als stewards van de stad optreden en op straat toeristen en andere passanten helpen. Ouderen die minder mobiel zijn kunnen vanuit hun leunstoel webcam-diensten draaien en de beelden van beveiligingscamera’s in de gaten houden. Zo maak je de genegeerde generatie ook weer volop onderdeel van de samenleving. Win-win!

Het is bovendien veel eerlijker. Jongeren een maatschappelijke dienstplicht laten vervullen komt neer op ‘vooraf betalen’. Bij de senioren-dienstplicht betaal je naar gelang je zelf voordeel van de maatschappij hebt gehad. Neem Mark Rutte, een gezonde vent die maar liefst acht jaar op kosten van de samenleving Geschiedenis heeft gestudeerd aan de universiteit. Die kan na z’n pensioen best een paar jaar iets terugdoen voor de gemeenschap. Iets in de sector Schadeherstel bijvoorbeeld. Of bij de belastingdienst aftrekposten controleren. Iemand die vanaf jonge leeftijd zwaar werk heeft gedaan kan daarentegen juist weer ontzien worden.

Vanzelfsprekend vervalt de plicht voor ouderen die in hun jonge jaren de militaire dienstplicht reeds vervuld hebben. Zo wordt meteen de onrechtvaardigheid uit het verleden rechtgetrokken dat indertijd maar 1 op de 3 jongens daadwerkelijk in het uniform gehesen werd. De rest werd uitgeloot of onttrok zich aan hun plicht, bijvoorbeeld door zich af te laten keuren. Zij krijgen zo opnieuw kans deze nobele taak alsnog te volbrengen. Evenals alle vrouwen natuurlijk, want voor hen gold de plicht helemaal niet.

Helaas zitten er te weinig jongeren in de Kamer om zo’n plan voor senioren-dienstplicht gerealiseerd te krijgen. 50PLUS krijgt collectief een toeval als het geopperd wordt en in veel andere partijen hebben de ouderen eveneens de macht. Ook daarom is het tijd voor de partij 25MIN, die opkomt voor jongeren. Misschien een idee voor de komende dienstplichtigen om die op te richten.