Voer campagne op klimaat

Deze week verzamelden wetenschappers van over de hele wereld zich in Kaapstad voor het 35e Internationale Geologische Congres. Een van hun de belangrijkste conclusies is dat naar alle waarschijnlijkheid (wetenschappers zijn voorzichtig tenslotte) een nieuw tijdperk is aangebroken: het ‘Tijdperk van de Mens.’ In dit Antropoceen is de mens de drijvende kracht van veranderingen van de gehele aarde geworden. Wij hebben als mensheid de controle over het mondiale klimaat en de inrichting van het landschap genomen. De wetenschappers nemen als huiswerk mee om de komende jaren een goede indicator te ontwikkelen voor het exacte begin van het Tijdperk van de Mens. Belangrijker huiswerk ligt er voor politici: zorgen dat het Antropoceen aangenaam blijft en niet gekenmerkt wordt door catastrofale klimaatverandering en verlies aan biodiversiteit. Helaas is daar op het Binnenhof nog weinig van te merken. Dat moet anders. Onze politici zijn ons een antwoord op de uitdagingen van het Antropoceen schuldig.

Opwarming van de aarde De NASA maakte deze week bekend dat de opwarming van de aarde ongekend is. De afgelopen 9 maanden zetten stuk voor stuk een nieuw record van warmste ooit, waarmee 2016 op koers is om het klimaatrecord van vorig jaar te verbreken. Door het verbranden van fossiele brandstoffen vergroten we de hoeveelheid CO2 in de atmosfeer en warmen we de aarde op. Maar de impact van de mens reikt verder dan klimaat alleen. Door onze intensieve landbouw op basis van kunstmest verstoren we de mondiale stikstof -en fosfaatkringloop en zorgen we voor verlies aan biodiversiteit. We vervuilen oceanen en stranden wereldwijd met plastics. De negatieve effecten zijn nu al zichtbaar: extreme neerslag, verdwijnen van koraalriffen, ontbossing en erosie. Gegeven deze urgentie lijkt het uitgebreide debat over wat moslima’s precies aantrekken op het strand bij deze hitte vooral weinig zinnige bezigheidstherapie voor opiniërend Nederland terwijl we het echte probleem van verhitting van de aarde negeren. Als eerste agendapunt voor het Antropoceen zou de politieke strijd deze verkiezingscampagne over ons plan om de internationale doelstelling van maximaal 1.5 graden opwarming te halen moeten gaan.

Kampen In deze strijd zijn ruwweg drie kampen af te tekenen. De zogeheten ecomodernisten zijn positief over het menselijk vernuft om een oplossing te vinden. Deze techno-optimisten bepleiten bijvoorbeeld energievoorziening middels centraal georganiseerde zonnecollectoren en een volgende generatie kernenergie-projecten. In de groene beweging vinden we meer enthousiasme voor een combinatie van Europese en decentrale oplossingen om CO2 uitstoot te beperken: zonnepanelen op elk dak en kleine windmolenparken in combinatie met smart grids en grensoverschrijdende infrastructuur (een super grid ). Tot slot pleit een diepgroene stroming juist voor consumptiematiging en energiezuiniger ontwerp van producten. Energiebesparing zou de hoofdmoot van het beleid moeten vormen.

Onder deze verschillende standpunten gaat een fundamentele politieke keuze verscholen die in de campagne aan bod moet komen: willen we bestaande structuur met private energiereuzen bestendigen of willen we de energievoorziening democratiseren? De centralistische energietransitie resulteert in grootschalige energieleveranciers, in private handen of die van de nationale overheid. Het alternatief van een decentrale energievoorziening biedt veel meer mogelijkheden voor coöperaties van burgers of lokale of provinciale energiebedrijven. De gekozen richting bepaalt dus niet alleen of CO2 doelstellingen worden gehaald, maar ook hoe de energiemarkt eruit ziet Een andere fundamentele politieke keuze betreft de vrijheid van de consument. Laten we de consument vrij om energieverslindende producten te kopen of leggen we de vrije markt aan strikte banen? Het zijn aloude politieke strijdpunten die aan de kiezer voorgelegd zouden moeten worden. Politieke partijen zouden kleur moeten bekennen, in plaats van te rekenen op de polder om met energie-akkoorden via de achterkamertjes stapjes te zetten.

Het uitroepen van het Tijdperk van de Mens vraagt kortom om stevig politiek debat. De commitment aan de internationale doelstelling van maximaal 1.5 graad opwarming laat nog alle ruimte voor uitgesproken politieke keuzes in de strijd om de kiezersgunst. Tijd dat onze politici in de campagne met de billen bloot gaan en hun antwoord geven op de uitdagingen van het Antropoceen.