Voedselporno verpest onze gezondheid

Ivan Wolffers schrijft elke dag een gezond weetje, gebaseerd op onderzoeken met merkwaardige en soms ongelofelijke uitkomsten. Door de weetjes van Wolffers leer je van alles over bijvoorbeeld verschillende ziektes, medicijngebruik en gezond afvallen, maar ook over de vaak komische verschillen tussen mannen en vrouwen.

In de loop van de evolutie zijn we steeds beter in staat geweest met de belangrijkste omgevingsfactoren om te gaan. Die ontwikkeling is de basis geworden voor de biologische aanleg waardoor we zonder erover na te hoeven denken op de juiste manier reageren. De mens is niet gemaakt voor steden waar om de 50 meter een billboard staat met daarop voedselporno. Wat gebeurt er als we grote affiches zien met afbeeldingen van junkfood? Onderzoekers van de Universiteit van British Columbia laten zien hoe dat werkt.

Als we eten reageert ons lichaam door insuline te maken om automatisch glucose (het afbraakproduct van koolhydraten, maar natuurlijk ook vaak toegevoegd aan het voedsel om het zoeter te maken) zodra het boven een bepaald niveau komt op te slaan. Ook zorgt insuline voor een gevoel van verzadiging. Het speelt dus niet alleen en rol bij opslaan van teveel, maar ook bij remmen van aanvoer van nog meer energiestoffen. Insulineproductie die op gang komt door junkfood (veel zoet en vet en in tijden van het overleven van perioden van schaarste snel gegeten en opgeslagen) geeft een signaal naar een bepaald hersengedeelte dat zorgt voor beloning: het produceren van dopamine. Dopamine speelt een belangrijke rol bij het belonen van gedrag dan nuttig lijkt voor het lichaam: het zorgt voor herhaling van dat gedrag. Vandaar ook dat het gekoppeld is aan verslaving.

Als het allemaal goed functioneert dempt insuline de activiteit in die dopamine producerende zenuwcellen. Ben je verzadigd dan zal je daarom minder getriggerd worden door zo’n affiche van junkfood, maar die affiches hangen overal in de stad, op de stations als je overstapt, bij de benzinepomp als je tankt – een plek waar je vaak bent als je nou net niet verzadigd bent. De affiches zetten je aan tot consumeren van junkfood in plaats van gezond eten.

Door het onderzoek begrijpen we wat meer van hoe het systeem werkt dat gevoel van trek en het gevoel van verzadiging in ons lichaam verlopen. Ja, alles wat we doen, voelen, ervaren verloopt via processen in het zenuwstelsel. Het is er niet de oorzaak van (een vaak gemaakte vergissing in de neurowetenschappen), maar het bemiddelt tussen buiten- en binnenwereld. Het legt het verband tussen het zien van een aantrekkelijke kleurenfoto van junkfood met de onbedaarlijke trek die je ineens voelt.

We leven in een omgeving waarvoor we niet gemaakt zijn. Ik probeer dat uit te leggen (bijvoorbeeld door heel veel foto’s op te nemen in mijn boek Het Gezonde Lifestyleboek zodat je die omgeving ook gaat zien) en hoop dat we gaan begrijpen dat als we niets aan die leefomgeving doen onze gezondheidszorg overbelast zal raken en achter de feiten aanloopt. Wij zieker en die zorg onbeheersbaar. 

Volg Ivan Wolffers ook op Twitter

Het vorige weetje: Het lege nestsyndroom

Het nieuwe boek van Ivan Wolffers is: Het gezonde lifestyleboek