Joop

'Voeding is de oplossing'

Nieuws

•

27-06-2013

•

leestijd 8 minuten

•

426 keer bekeken

•

Vincent Harmsen sprak voor Joop.nl met professor Colin Campbell: 'Een dieet van volwaardige plantaardige voeding is superieur in alle opzichten'

Het is ironisch hoe het in het leven kan lopen. Professor Colin Campbell, vandaag de dag één van Amerika’s meest prominente pleitbezorgers van een plantaardig dieet, groeide op op een melkveehouderij in ruraal Virginia.

Hij begon bijna vijftig jaar terug een studie biochemie met het idee om meer mensen toegang te geven tot dierlijke voedsel. ‘Ik had in die tijd zeer traditionele opvattingen over voeding’, vertelt de 79-jarige Campbell in zijn vakantiewoning in de bossen bij Durham, North-Carolina. ‘Ik at zelf ook veel dierlijk voedsel en wilde onderzoek doen naar het verbeteren van de efficiëntie in de veehouderij’. Colin Campbell is echter geleidelijk aan tot een nieuw en provocerend inzicht gekomen. ‘Een dieet van volwaardige plantaardige voeding is superieur in alle opzichten’, zegt hij nu. ‘Dit is geen speculatie. Het wetenschappelijk bewijs hiervoor is simpelweg overweldigend.’

Wanneer Campbell dit zegt draagt het enig gewicht. Professor Campbell opereerde lang in wat de eredivisie van de biochemie genoemd kan worden: hij publiceerde meer dan 350 wetenschappelijke artikelen in gerespecteerde tijdschriften als Nature en The American Journal of Clinical Nutrition, en adviseerde als voedingsdeskundige voor decennia het Amerikaanse Congres. Campbell stond tevens aan het hoofd van de meest grootschalige populatiestudie naar de relatie tussen voeding en gezondheid die ooit werd uitgevoerd – een 20 jaar durend onderzoek van de universiteiten van Cornell en Oxford uitgevoerd onder de Chinese bevolking. Een onderzoek dat door de New York Times werd omschreven als de ‘Grand Prix van de epidemiologie’.

De studie in China bracht interessante zaken aan het licht. In zijn boek The China Study, dat inmiddels in 25 verschillende talen is uitgegeven, beschrijft Campbell de conclusies die hij en zijn team konden opmaken uit meer dan achtduizend statistisch relevante relaties. Zo liet de data zien dat in China, ondanks dat zuivel grotendeels in het dieet ontbrak, botontkalking aanzienlijk minder voorkwam dan onder Amerikanen. Het deed afbreuk aan de breed gekoesterde opvatting dat calcium uit koemelk noodzakelijk zou zijn voor gezonde botten. De algehele conclusie was echter het meest geruchtmakend: overal in China bleek een volwaardig en plantaardig dieet verbonden met minder “welvaartsziekten” als kanker, hartziekte en diabetes.

Recentelijk verscheen Campbells nieuwe boek Whole, waarin hij naar eigen zeggen ‘verder is gegaan waar de China Study was gebleven’ en probeert uit te leggen ‘waarom’ plantaardig voedsel in staat is tot ‘zulke geweldige dingen’. Daarnaast bindt hij de strijd aan met wat hij noemt ‘wetenschappelijk reductionisme’. Campbell: ‘Het verhaal dat de wetenschap mist, is het verhaal van het geheel’.

U bent voorstander van een volledig plantaardig dieet. Hebben we echter niet dierlijk voedsel nodig voor belangrijke voedingsstoffen als ijzer en vitamine B12? ‘Dat is een complete mythe. We onderzochten de mensen op het Chinese platteland op het ijzer in hun bloed. We deden dit op allerlei manieren. Het bleek dat de mensen die plantaardig aten hartstikke gezond waren. (…) Veel mensen willen je daarnaast doen geloven dat je vlees en melk nodig hebt om B12 binnen te krijgen. Niet waar. (…) Wat blijkt? Onder omnivoren komt bloedarmoede, één van de gevolgen van onvoldoende opname van B12, net zo vaak voor als onder mensen met een veganistisch dieet. Het heeft te maken met de context; met de gehele voeding.’

Dus u raadt mensen aan volledig plantaardig te eten? ‘Kijk, ik ben geen arts. Ik ben wetenschapper. En als wetenschapper is het mijn taak aan het grote publiek te vertellen wat we op dit moment weten. Wat we weten is dat plantaardig voedsel een hoop goede dingen doet in het lichaam. Daar staat tegenover dat dierlijk voedsel een hoop slechte effecten heeft. (…) Een volwaardig plantaardig dieet bestaande groente, fruit, ongeraffineerde granen, peulvruchten en bonen – waarbij toegevoegde suiker, olie, en zout wordt weggelaten of geminimaliseerd – levert ongekend veel voordelen op.’

Wat zijn de voordelen van een dergelijk dieet? ‘We weten inmiddels dat bepaalde vormen van kanker, hartziekte, MS, Alzheimer, diabetes type 1 en 2, acne en migraine reageren op een dergelijk dieet. Dit voorkomt deze ziekten, zet de progressie stop – zoals bij MS –, of er vindt, in sommige gevallen, genezing plaats. Het is gepubliceerd in de beste peer-reviewed journals.’

Genezing? Kunt u hier specifieke voorbeelden van noemen? ‘Hartziekte is de belangrijkste, maar ook type 2 diabetes. Ik ben enigszins terughoudend met het woord “genezing”. De genetische basis voor hartziekte en diabetes verdwijnt niet. Wat ik bedoel te zeggen is dat wanneer je op de juiste manier gaat eten de symptomen van deze ziekten verdwijnen. Sommige mensen, zoals Caldwell Esselstyn [cardioloog aan de Cleveland Clinic die zijn hartpatienten behandelt met een plantaardig dieet, red.], noemen dit “genezing”. Maar wat we waarnemen is dat wanneer mensen weer teruggaan naar hun oude dieet, de ziekteverschijnselen ook weer terugkomen. Het woord “genezen” moet op deze manier worden begrepen.’

U heeft geschreven dat de rol van genen bij ziekten ernstig wordt overschat. ‘Dat klopt. Ik maak bezwaar tegen de hedendaagse trend om genen aan te wijzen als de oorzaak van allerlei ziekten. In het algemeen is slechts in een fractie van de gevallen ziekte het gevolg van bepaalde “slechte” genen. In het merendeel is voedsel echter cruciaal. (…) Kanker en andere ziekten zijn niet zozeer het natuurlijk gevolg van bepaalde genen, maar de uiting daarvan. In andere woorden: we kunnen genen hebben die we liever niet zouden bezitten, maar in realiteit – en dit is het grotere verhaal hier – wordt de expressie van deze genen bepaald door dieet.’

U heeft een groot gedeelte van uw carrière onderzoek gedaan naar eiwit en kanker. Wat heeft u ontdekt? ’25 jaar lang deden we onderzoek naar hoe kanker en eiwit werkt, en naar de interactie die plaatsvindt tussen de twee. (…) Met onze dierstudies ontdekte we dat het ontstaan van kanker samenhangt met de hoeveelheid geconsumeerd eiwit. Daarnaast kwamen we erachter dat we de progressie van kanker konden beheersen alleen door het veranderen van deze eiwitdosering. We konden kankergroei aan- en uitzetten. Dit was enorm spectaculair! In die tijd werd dit als een soort ketterij beschouwd. Mensen zeiden tegen me dat ik gek was. Dan keken ze naar het onderzoek, maar het onderzoek was gewoon goed.’

Maar hoe kwam u uit bij dierlijk voedsel als boosdoener? ‘In eerste instantie gebruikten we caseïne, een eiwit dat in melk voorkomt. Andere dierlijke eiwitten hadden hetzelfde effect. Toen we vervolgens verschillende plantaardig eiwitten gebruikte gebeurde er niks, zelfs niet bij een zeer hoge dosering. Tot dan aan toe had ik geen onderscheid gemaakt tussen dierlijk en plantaardig eiwit. Ik had beter kunnen weten. Toen ik aan mijn dissertatie werkte was al bekend dat dierlijke proteïne meer efficiënt is in het stimuleren van groei, wat ook wel “biologische waarde” wordt genoemd.’

In de Wall Street Journal beweerde één van uw critici dat de uitkomsten van uw dierstudies niet per se relevant hoeven te zijn voor mensen. ‘Wanneer we onderzoek doen, doen we dit bijna altijd in een geïsoleerde omgeving. De mate waarin stoffen kankerverwekkend zijn wordt bepaald middels dierstudies. Vervolgens vragen we ons af of deze bevindingen consistent zijn met ervaringen in de buitenwereld. Als een theorie staande blijft terwijl deze door de verschillende stadia van onderzoek gaat, dan neemt de plausibiliteit ervan toe. In de wetenschap weten we iets nooit helemaal zeker. Het enige dat ik kan zeggen is dat er een ongekend consistent patroon is.’

Doelt u met een “consistent patroon” op uw onderzoek in China? ‘In China probeerde we te kijken of er een algemeen verhaal stak achter onze bevindingen in het laboratorium. Het resultaat was fantastisch. Er wordt mij vaak verteld dat de uitkomsten werkelijk revolutionair zijn. (…) Alles kwam samen: we zagen heel helder dat waar men meer dierlijk voedsel at, meer zogeheten “Westerse ziekten” voorkwamen. (…) We konden bijvoorbeeld op basis van de gegevens een prachtig model maken voor borstkanker. Dit bleek met name samen te hangen met zuivelconsumptie. Dit verklaart waarschijnlijk ook waarom Nederland het hoogste percentage in de wereld heeft als het gaat om borstkanker.’

Borstkanker is volgens u gerelateerd aan zuivelconsumptie? ‘Ja, dat denk ik wel. Het is de beste verklaring die we hebben. Het komt door een combinatie van factoren; het is niet alleen het dierlijke eiwit. Als je veel zuivel en dierlijk voedsel eet, eet je minder complexe koolhydraten en minder voedingsvezel. In China bleken dat belangrijke factoren te zijn. (…) We bestudeerden daar verschillende zaken. Toen we het hele plaatje zagen zeiden we: “Wow, alles werkt samen op dezelfde manier”. (…) Het is dus het geheel. Je bent het beste uit met een volwaardig plantaardig dieet vanwege de samenwerking van alle voedingsstoffen.’

U schrijft in Whole dat de samenwerking van voedingsstoffen hetgeen is dat de voedingswetenschap mist. ‘Precies. Wetenschappers spenderen soms hun hele leven met het bestuderen van één reactie. Toen ik biochemie begon te doceren wisten we nog helemaal niet zoveel. Met het verstrijken van de jaren zagen we meer en meer reacties. (…) Het belangrijkste punt dat ik wil maken is dat we erachter zijn gekomen dat de complexiteit van voedingsstoffen, en hoe deze werken in ons lichaam, ons begrip te boven gaat. De wetenschap blijft echter nog één reactie per keer bestuderen. Dit is waardeloos zolang je niet naar de gehele context kijkt.’

U schrijft in Whole ook erg kritisch over de moderne geneeskunde. ‘Geneeskunde is gebaseerd op dit reductionistisch denken. We creëren medicijnen die gericht zijn op het beïnvloeden van één enkele reactie in het lichaam. (…) De hele farmaceutische industrie gaat uit van de ridicule veronderstelling dat dit mogelijk is. Maar het negeert al het andere dat in het lichaam gaande is, bijvoorbeeld deze ene reactie weer andere processen verstoort. (…) Om deze reden hebben medicijnen altijd bijwerkingen. Waarom we reductionistisch blijven denken? Omdat er geld mee verdient kan worden, dat is de primaire reden.’

Is Whole erop gericht om de farmaceutische kijk op gezondheid te weerleggen? ‘Ik verwoord het liever niet op die manier, ik heb al vijanden genoeg. (…) De farmaceutische industrie ziet mij als een bedreiging omdat wat ik zeg hun verdienmodel schaadt. Maar het mag dan misschien een goed verdienmodel zijn, het is geen gezondheidsmodel. Het hele systeem stelt een kleine groep mensen in staat om heel veel geld te verdienen ten koste van de gezondheid van vele anderen. Dat is een sterke aanklacht, dat weet ik, maar dat is wat het is! (…) Maar in mijn boek breng ik een positief verhaal, daar zou ik liever op willen focussen.’

Wat is het positieve verhaal dat u hoopt dat mensen uit uw boek halen? ‘Ik hoop dat mensen begrijpen dat we de enorme kosten van de zorg onder controle kunnen brengen, dat dit in onze eigen handen ligt. Het is heel simpel. Maak jezelf bekend met wat volwaardige voeding kan doen. Probeer het vervolgens. Doe het goed, don’t mess around. Doe het voor twee weken en oordeel dan zelf. Het punt dat ik in Whole probeer te maken is dat de oplossing ons recht in het gezicht staart. De oplossing is voedsel.’

Meer over:

leven, nieuws

Praat mee

onze spelregels.

Reacties (26)

Sorteren op:

RMHeijmans27 jun. 2013 - 13:41

Ik heb misschien geen vlees nodig, maar dat neemt niet weg dat ik het wel lekker vind en wil eten. Als ik moet kiezen tussen een courgette en een biefstuk? "Sorry koe", maar jij bent de mijne.

Tom Meijer27 jun. 2013 - 13:41

Weer typerend zielige reacties van de carnivoren onder ons.

Tom Meijer27 jun. 2013 - 13:41

Prima initiatief trouwens van Joop om deze onderzoeker te interviewen. Goede afgewogen antwoorden.

Andy4027 jun. 2013 - 13:41

Niet superieur in alle opzichten; Smaak bijvoorbeeld

Zjenny27 jun. 2013 - 13:41

Kern van zijn betoog; Het belangrijkste punt dat ik wil maken is dat we erachter zijn gekomen dat de complexiteit van voedingsstoffen, en hoe deze werken in ons lichaam, ons begrip te boven gaat. De wetenschap blijft echter nog één reactie per keer bestuderen. Dit is waardeloos zolang je niet naar de gehele context kijkt.'

tomaatnet27 jun. 2013 - 13:41

Vlees smaakt pas wanneer het wordt "veredeld" met zout,peper en wat dies meer zij..........dus het is niet de vulling maar wat er omheen zit. Ik stap ook over op vleesloos, vanaf nu!!

jaguarschild27 jun. 2013 - 13:41

Deze meneer Campbell van de China Study is nogal bevooroordeeld en zijn slecht opgezette China Study is inmiddels uitvoerig gedebunked, Zie bv. http://rawfoodsos.com/category/china-study/

toshiba27 jun. 2013 - 13:41

het gevaar van slechte informatie voorziening staat op de site: http://www.proud2bme.nl/Proud2B-eat/Waar_moet_je_op_letten_als_je_vegetarier_bent. [Tessa - Dinsdag 29 november 2011 22:51 Heel goed dat jullie hier aandacht aan besteden. Ik heb 6 jaar vega geweest, eet sinds een paar weken weer vlees. Maar zit nu met flink heftige bloedarmoede, doordat ik zolang geen vlees heb gegeten. En geloof me, het is niet fijn. ] ------------- Sandra - Dinsdag 6 december 2011 10:19 Ik ben nu ruim 5 jaar vegetarisch en heb een ijzertekort en B12 tekort opgebouwd. Inmiddels krijg ik injecties voor de laatste om dit op pijl te houden.Ik denk dat het prima te vervangen is, en heb het idee dat ik mijn B12 tekort heb overgehouden aan de periode dat ik veganist ben geweest. -------------- Diantha Averil Nota waarschuwing lijkt mij dus wel op zijn plaats.

bruces27 jun. 2013 - 13:41

Binnen mijn ooms-tantes-groep (1910-1920) zaten veel vegetariërs met een eigen moestuin en geen auto en geen rijbewijs. Alles met de fiets en openbaar vervoer. Wat mij opviel bij deze groep is dat ze zeer lang fit zijn gebleven. De vergelijkbare groep vleeseters, met snacks en auto’s konden daar niet tegen op en moesten het laten afweten.

borkdude27 jun. 2013 - 13:41

Ik ben sinds 1 jaar veganist en sinds 2 jaar 'nutritariër' (eten op basis van hele plantaardige voeding) en het bevalt mij uitstekend. Ik gebruik echter wel voor de zekerheid een B12-supplement. Dit wordt ook door vrijwel alle auteurs op het gebied van veganisme aangeraden. Ik vraag me dan ook af wat er achter de bewering over B12 zit van T Colin Campbell. PS: Lees mijn ervaringen met plantaardig eten hier: http://michielborkent.blogspot.nl/2012/11/bespreking-eat-to-live-2011-joel.html

omaoeverloos27 jun. 2013 - 13:41

Volgens mij is het het belangrijkst dat je plezier aan je eten beleeft en het in goed gezelschap nuttigt. Of je dan een jaartje langer of korter leeft doet toch niet ter zake.

mariannesnoek27 jun. 2013 - 13:41

Een overduidelijk verhaal. Niet de minste onder ons; Bill Clinton heeft zijn dieet veranderd naar aanleiding van The China Study van Campbell. De grote positieve veranderingen die dit voor hem opleverde zijn te vinden op Youtube. Ik zou iedereen aanraden in ieder geval na te denken over de eigen voeding inname. En terecht, zoals Campell als laatste zegt: 'Ga het uitproberen.' Pas dan ben je ervaringsdeskundige.

[verwijderd]27 jun. 2013 - 13:41

ongeloofwaardig verhaal waarbij alle voordelen van dierlijk voedsel worden verzwegen. Verder is dierlijk voedsel eten vooral een teken van welvaart, zeker in landen als China. Omdat dit westers te noemen lijkt mij eerder een compliment

1 Reactie

Timotheus227 jun. 2013 - 13:41

Nou, mooi compliment. De meest geïndustrialiseerde landen zijn momenteel de grootste vervuilers. En eerlijk gezegd interesseert me uw geloof niet zoveel (u vind het ongeloofwaardig; ik niet). Liever wijs ik erop dat men voor de productie van 1 kilo vlees 10x zoveel landbouwgrond nodig heeft als voor 1 kilo plantaardig voedsel. Ik ben zelf [nog] geen vegetariër. Vlees vind ik echter al lang geen meerwaarde meer. Mijn vriezer gaat nog leeg, en dan zal ik nog slechts spaarzaam bio-vlees kopen. Simpelweg omdat het geen meerwaarde meer biedt. Af en toe een heerlijke steak met frietjes of een lamskoteletje, ok. Maar voor de rest? Plantaardig zijn de mogelijkheden zóveel ruimer. En omdat ik koken leuk vind, weet ik uit ondervinding dat plantaardige bereidingen ook nog eens veel bevredigender zijn. Een stukkie vlees bakken is niet zo moeilijk; een heerlijke pasta of pesto maken is echter tijdrovend en plezierig om te doen...

0 Rapporteren

[verwijderd]27 jun. 2013 - 13:41

"De algehele conclusie was echter het meest geruchtmakend: overal in China bleek een volwaardig en plantaardig dieet verbonden met minder "welvaartsziekten" als kanker, hartziekte en diabetes." Ten eerste is een plantaardig dieet nooit volwaardig en ten tweede hebben Chinezen waarschijnlijk minder welvaartsziekten omdat ze vrijwel geen geraffineerde suiker en tarwe eten. Bovendien eten ze veel minder industrieel geproduceerde bagger zoals margarine dat gemaakt is van transvet en waar je aderen van dichtslibben.

1 Reactie

Timotheus227 jun. 2013 - 13:41

Donald, als deze meneer beweert dat een volwaardig plantaardig dieet bestaat, wie ben jij dan om het tegendeel te beweren? Dan wil ik op zijn minst enkele bewijzen zien. Je zou de docu "Earthlings" eens moeten bekijken. Dan zie je hoe er wordt omgegaan met ons industriëel vlees. Mij is de honger naar vlees daarmee echt wel gestild... GMO-voer, antibiotica, stressvolle omgeving, allerhande experimenten om meer vlees en melk te produceren; onze vleesindustrie is ziek beyond repair. Serieus. Zelfs hier op het platteland wordt doorgefokt op het pijnlijke af. En dan is het hier nog melk en vlees dat als 'natuurlijk' kan worden bestempeld...

0 Rapporteren

Diantha227 jun. 2013 - 13:41

Mijn god! De kwalijke onzin! "Onder omnivoren komt bloedarmoede, één van de gevolgen van onvoldoende opname van B12, net zo vaak voor als onder mensen met een veganistisch dieet." Steeds minder mensen krijgen bloedarmoede met een b12 tekort zoals dat normaal was tot in de jaren 20, omdat velen van ons betere groenten eten en foliumzuur verrijkt voedsel tot ons nemen. Het lichaam gebruikt foliumzuur als vervanger met als gevolg voldoende, maar kwalitatief slechtere, bloedcellen. (En met name vegans krijgen natuurlijk genoeg foliumzuur binnen.) Maar B12 is nodig voor alle celdeling in het lichaam! En waar ga je dat dan merken? In je zenuwstelsel wat -net als rode bloedcellen - continu vernieuwd moet worden om het op peil te houden. En hallo, B12-tekort slachtoffer meldt zich! Jarenlang langzaam afgetakeld tot het op het laatst rap ging naar het niveau van een ziek-zwak-misselijk-onderweg dementerende bejaarde op haar einde. Tot een simpele bloedtest op mijn 24e en een flink aantal injecties en maanden later vrijwel volledig hersteld ben. Na jaren symptomen van ME/CVS en een onzin diagnose in de psychiatrie tot uiteindelijk op het laatst zenuwaantasting, migraine, uitvalsverschijnselen (mooi woord voor tijdelijke verlamming), kwam men er ein-de-lijk achter dat de oorzaak een tekort aan B12 was. Ik zal de 1,5 bladzijde aan bizar angstaanjagende symptomen maar voor me houden. Maar bloedarmoede had ik NIET. Nou heb ik een ziekte die absorptie bemoeilijkt, maar geen B12 binnen krijgen door het simpelweg niet te eten, heeft hetzelfde effect. En B12 zit alleen in dierlijk voedsel. Ik heb honderden wetenschappelijke artikelen opgevraagd bij de universiteit en de algemene consensus is zoals ik het beschrijf. Ruim een derde van alle b12 patienten had geen bloedarmoede bij de diagnose. Toch nemen de meeste Nederlandse (en ook Deense, moet ik toegeven) huisartsen alleen een bloedarmoede test af. Zolang de vegan wereld niet eerlijk is over B12 supplementie en onzin verkoopt over zeewier, het niet wassen van biologische groenten omdat de aarde B12 zou bevatten, of dat B12 helemaal niet nodig zou zijn, moet er opgetreden worden! Ik gun niemand hetzelfde wat mij is overkomen, en al helemaal niet als het voorkomen kan worden door deze desinformatie te stoppen. Het liefst zie ik zulke veganistische propaganda verboden worden, op hetzelfde niveau als pro-ana sites.

3 Reacties

rvonk227 jun. 2013 - 13:41

Sorry dat je dat hebt moeten meemaken, maar dat neemt niet weg dat wat je schrijft onjuist is. B12 zit niet alleen in dierlijk voedsel, het zit ook in bijvoorbeeld peulvruchten. Sterker nog de vitamine B12 uit peulvruchten is door je lichaam veel beter op te nemen dan die uit dierlijke producten. Eet al jaren geen vlees meer inmiddels en voel me fitter en ben bovendien veel minder vaak ziek. Er zijn genoeg wetenschappelijke studies die dit bovendien onderschrijven. Er zit dus wel degelijk een kern van waarheid in.

0 Rapporteren

Henk133227 jun. 2013 - 13:41

'Propaganda'... ik weet niet waar u die 'propaganda' leest, maar het is niet op de plekken waar ik kom. Ik ben nochtans al jarenlang veganist en zou van deze 'propaganda' dus wel op de hoogte moeten zijn, zou ik denken. Af en toe neem ik een B12-pil (uiteraard van veganistische oorsprong) en al die jaren zijn al mijn bloedwaarden perfect gebleven (en die van mijn vriendin, en die van enkele veganistische vrienden van me), en eigenlijk ken ik maar een vegetarier (nota bene geen veganist) die ooit last had van haar bloedwaarden, maar dat was een genetische aanleg (vreemd genoeg ontkent de prof dat dat kan) want haar hele vleesetende familie had daar ook last van. De prof zegt ook helemaal niet dat dat niet nodig is, om voedingssupplementen te nemen. Het gaat om 'de context', de 'gehele voeding'. Ik zie niet in waarom het een het ander uitsluit. Het gaat er enkel om dat je geen melk, eieren of kadavers nodig hebt om aan je B12 te komen. En dat is gewoon een feit. Veganisten letten vaak ook een stuk beter op dat ze goed, gevarieerd eten. Ook dat is een feit. Het is tof om moreel superieur te zijn, maar als dat ten koste gaat van je eigen gezondheid is het toch beter om ermee te stoppen. Dus het spijt me om te horen dat je een probleem hebt gehad met B12 en je bloed-waarden, maar ik vermoed dat je de woorden van de professor verkeerd interpreteert. Dat er van 'propaganda' sprake zou zijn is alleszins nieuw voor me, ik dacht namelijk dat juist vooral vleeseters 'propaganderen'. Logischerwijs is er namelijk geen positief woord over vleeseten te benoemen.

0 Rapporteren

Tom Meijer27 jun. 2013 - 13:41

"En B12 zit alleen in dierlijk voedsel." Klopt. Maar het is een misverstand dat je daarvoor slechts terecht kunt bij (zoogdier)vlees. Vis, schelp- en schaaldieren zijn een heel goede bron voor B12 (en bv omega-3 vetzuren). Het zou best nog wel eens kunnen dat onze (verre) voorouders dit als belangrijkste bron voor deze vitamine hadden en niet zoogdiervlees. Het is bekend dat de migratieroutes tijdens het paleolithicum en ook nog in het neolithicum bij voorkeur langs water liepen zoals rivieren en kustlijnen. Dat daar vis en schelpdieren een belangrijke (belangrijkste?) voedingsbron vormden moge duidelijk zijn. Bij archaelogische opgravingen vormen etensresten van schelpdieren (de schelpen zelf dus) in sommige gevallen een belangrijke component van de voedselafvalresten (bekend zijn oa de køkkenmøddinger, zie bv http://en.wikipedia.org/wiki/Kitchen_midden). Interessant is dat het eigeel van (vogel)eieren eveneens betrekkelijk veel B12 levert. Veel vogelsoorten houden zich vaak bij water op en eieren zijn relatief gemakkelijk te rapen.

0 Rapporteren

Tom Meijer27 jun. 2013 - 13:41

Feit is natuurlijk wel dat we de anatomie en fysionomie van alleseters hebben en ook zijn er legio bewijzen voor jacht tot minimaal 500.000 jaar terug. Het kan echter niet anders of vlees was schaars voordat de veeteelt werd uitgevonden, het hoofdvoedsel zal toch vegetarisch geweest zijn. Onlangs is overtuigend aangetoond dat mensen (de huidige soort en zijn voorlopers) al zeker 3.2 miljoen jaar C4 planten eten. De grootste groep C4-planten zijn de grassen, waartoe de huidige granen behoren! (De koolstofverbindingen die kenmerkend zijn voor C4-planten zijn aantoonbaar in bot en laten maar een conclusie toe: er werden grassen gegeten). Vrijwel zeker niet zo veredelt als wat de huidige mensensoort sinds enkele duizenden jaren verbouwt maar zeer zeker de voorlopers van de huidige graan- en grassoorten. Dat is dus heel anders dan we tot voor kort dachten: grassen staan al enkele miljoenen jaren op ons menu en niet slechts een paar duizend jaar. Dat is niet zo gek want de eerste Homo-soorten leefden in de savanne.

1 Reactie

jaguarschild27 jun. 2013 - 13:41

Het is volgens de studie NIET overtuigend aangetoond dat we granen direct hebben gegeten of dat we dieren hebben gegeten die granen hadden gegeten, zie http://thepaleodiet.com/paleo-basics-2/rebuttal-to-the-proceedings-of-the-national-academy-of-sciences-june-2013-papers-early-edition/

0 Rapporteren

[verwijderd]27 jun. 2013 - 13:41

Altijd mooi om deze bevestiging te lezen. Ik zweer al jaren bij 'overdosis' groente, fruit als snoep en voor de rest stevig eten maar geen tot weinig vlees/vis. Melk/kaas? Doe mij maar magere yoghurt/kwark met wat noten. Een gekke gewoonte van me is om zowat elke dag een gestoofde broccoli dan wel bloemkool te eten:)

1 Reactie

Reinaert de Vos27 jun. 2013 - 13:41

Nou dan zul je zonder problemen de honderd wel halen denk ik. Wel blijven oppassen met oversteken.

0 Rapporteren

[verwijderd]27 jun. 2013 - 13:41

"Borstkanker is volgens u gerelateerd aan zuivelconsumptie? 'Ja, dat denk ik wel. Het is de beste verklaring die we hebben. " Wow! Wat een overtuigend wetenschappelijk bewijs.

1 Reactie

Tom Meijer27 jun. 2013 - 13:41

"Wow! Wat een overtuigend wetenschappelijk bewijs." Doe niet zo overtrokken. Je verwacht een wetenschappelijk bewijs in een interview? Dat meen je toch niet serieus. Ik vind juist dat hij zich uitdrukt zoals een wetenschapper zich zou moeten uitdrukken. Veel is tot op zekere hoogte onzeker, niet in de laatste plaats Uw propaganda.

0 Rapporteren