Joop

Vliegen als het nieuwe roken, ook op het werk!

  •  
10-10-2018
  •  
leestijd 5 minuten
  •  
90 keer bekeken
  •  
1655487_94fe724778_z

© Cc-foto: James Evans

We lijken er vanuit te gaan dat vliegen voor het werk er nu eenmaal bij hoort. Maar waarom eigenlijk?
Vliegverkeer levert een belangrijke bijdrage aan de opwarming van de aarde. Het is ook een van de meest ingewikkelde. Prognoses over vliegverkeer laten altijd een enorme groei zien, terwijl de mogelijkheden voor technologische innovatie beperkt zijn. Over een paar jaar rijden we allemaal in een elektrische auto, maar het schijnt dat een elektrisch vliegtuig zijn complete laad- en passagiersruimte vol met accu’s zou hebben.
Doodeng Het nieuwste rapport van het Internationale Panel voor klimaatverandering dat deze week uitkwam is doodeng. Alle zeilen moeten bijgezet worden om een beperking van de opwarming tot 1,5 graad ten opzichte van de tijd van voor de industriële revolutie te realiseren, en we liggen op koers richting 2 of 3°. Met de meest vreselijke gevolgen voor de biodiversiteit, zeespiegel stijging, rampen, de economie, koraalriffen, en ga maar door. Wat betreft vliegen is het de hoogste tijd dat overheden ingrijpen. Het gebruik van kerosine belasten en een mega-investering in hoge snelheidstreinen door Europa zijn voor de hand liggende zaken. Maar ook organisaties en hun medewerkers hebben hun verantwoordelijkheid te nemen.
Het rapport van het Internationale Panel verschijnt ten tijde van een groot vliegschandaal. De directeur van nota bene het milieuprogramma van de Verenigde Naties, Erik Solheim, wordt zwaar bekritiseerd vanwege zijn onverantwoordelijke reisgedrag. Hij reist 80 procent van zijn tijd. In de berichtgeving over het schandaal wordt vooral aandacht besteed aan zijn privéreizen. Dat komt natuurlijk omdat hij die voor een deel op kosten van de zaak gemaakt lijkt te hebben. Maar het staat ook voor een veel bredere tendens. In kritische berichtgeving over vliegen wordt steevast gesproken over citytrips, strandvakanties of drankgelagen van eindexamenkandidaten in Griekenland of Spanje. We lijken er vanuit te gaan dat vliegen voor het werk er nu eenmaal bij hoort. Maar waarom eigenlijk? Er is heel veel winst te halen in het omlaag brengen van zakelijk vliegverkeer.
Eerlijkheid Met Noorse parlement, waar Erik Solheim vandaan komt, is in rep en roer over het schandaal en roept de Verenigde Naties op om interne milieurichtlijnen te ontwikkelen. Wat? Nu pas??? Ja, inderdaad. En in alle eerlijkheid geldt dit voor veel organisaties in de ontwikkelingswereld. En ook in de academische wereld waar ik zelf thuishoor. Jarenlang heb ik er geen gedachte aan gewijd en vond ik het een normaal en noodzakelijk kwaad om voor onderzoeken, conferenties en vergaderingen het vliegtuig te pakken. Ik zal geen namen noemen, maar ik weet absoluut zeker van een aantal van de meest kritische denktanks, internationale onderzoeksinstellingen en universiteiten dat zij niet eens zijn aangesloten bij compensatieprogramma’s voor hun vliegverkeer, laat staan dat ze een beleid hebben om het aantal vluchten omlaag te brengen. Overigens is vliegen vaak ingebakken in onderzoeksprogramma’s. De Europese Unie heeft er een handje van om voorwaarden te koppelen aan onderzoeksprogramma’s die eisen dat in het kader van uitwisseling en samenwerking, onderzoekers voortdurend hun werk moeten presenteren – live- op internationale conferenties of seminars.
Sinds een paar jaar probeer ik mijn eigen vliegverkeer omlaag te brengen. Ik vlieg nog steeds veel maar minder dan voorheen. Ik ben ook voorzichtig begonnen het onderwerp ter sprake te brengen in mijn dagelijkse werkrelaties. Hier wat ervaringen. 1) Een gerenommeerd internationaal ontwikkelingsinstituut in Engeland dat mij vraagt om te vliegen in plaats van met de trein te komen “omdat hun budget voor de rest van het jaar zo krap is”. 2) Een directeur van een instituut in eigen land die zegt “dat beleid op dit terrein geen prioriteit heeft”. 3) Een Engelse consultant die regelmatig naar Nederland komt voor een klus: “Echt waar, kun je tegenwoordig in 4 uur van Londen naar Amsterdam met de trein? Goh, dat wist ik niet.” Twee andere verdedigingslinies zijn dat mensen beginnen te lachen en niet eens willen nadenken over ons vlieggedrag omdat internationaal werken het hart is van wie wij zijn; of dat mensen wijzen naar andere vervuilers – meestal de industrie of een Amerikaanse president. Een terecht punt, maar iedereen zal zeilen bij moeten zetten in de strijd tegen opwarming van de aarde.
Symboolpolitiek Ik ken mensen die niet mee willen doen aan compensatieprogramma’s voor CO2-uitstoot, omdat het symboolpolitiek zou zijn. In mijn ogen is compensatie een eerste stap. Het IPCC-rapport gaat met name over toekomstige opwarming van de aarde. Terwijl het inmiddels hartstikke duidelijk is dat de opwarming die nu al is opgetreden verschrikkelijk gevolgen heeft, vooral voor arme landen en vooral voor arme mensen in die landen. Dan hebben we het over meer droogte, meer overstromingen, meer bosbranden, meer erosie. En vervolgens meer honger, meer armoede en meer wanhoopsmigratie. Het is een belangrijk principe in milieupolitiek dat de vervuiler betaalt. Een aantal van de compensatie programma’s voor CO2 houdt hier rekening mee. Deze programma’s combineren projecten waaraan arme mensen wat bestaanszekerheid ontlenen, terwijl tegelijkertijd klimaatverandering wordt afgeremd, bijvoorbeeld door de bescherming van veengronden die veel koolstof herbergen dat anders in de atmosfeer terecht zou komen. Compensatie voor vluchten is daarom een belangrijke eerste stap.
Dat neemt niet weg dat deze programma’s inderdaad symbolisch zijn en niet kunnen opwegen tegen de schade die vliegen veroorzaakt. We zullen onder ogen moeten zien dat we minder moeten vliegen. Ik ben bepaald niet de eerste die het zegt en er zijn heel wat goede voorbeelden uit de praktijk over te nemen. Maar het is lang niet genoeg, en het is zeker geen standaard om beleid te ontwikkelen om vliegverkeer binnen de perken te houden in werksituaties zoals universiteiten.
Hier zijn wat voorbeelden: • Er zijn organisaties die niet toestaan dat bij reizen onder een x-aantal kilometer niet gevlogen mag worden. Voor zover ik weet leggen universiteiten geen beperking op aan vliegen op korte afstanden. • Organiseer internationale conferenties van studieverenigingen één keer per drie of vier jaar in plaats van ieder jaar. • Stop met het invliegen van examinatoren voor de verdediging van een proefschrift. • Raak gewend aan colleges en seminars per Skype. • Boek vluchten zo lang van tevoren dat het nog mogelijk en betaalbaar is om een rechtstreekse vlucht te nemen in plaats van overstappen en omvliegen. • Investeer meer in het identificeren en stimuleren van lokale expertise om het internationale verkeer van consultants te beperken.
Vliegverkeer hoort bij internationaal werk en bij de academische wereld. Maar het moet makkelijk kunnen om het aantal vluchten substantieel te verminderen. Vliegbelasting en betere treinverbindingen gaan veel verschil maken. Wat we ook nodig hebben is een verandering in mentaliteit. Laten we elkaar niet langer voor de gek houden en ons opmaken voor een tijdperk waarin vliegen het nieuwe roken is. Wie vliegt heeft dan iets uit te leggen bij de vrijdagmiddagborrel.
Delen:

Praat mee

onze spelregels.

avatar

Reacties (39)

Bart Molendijk
Bart Molendijk11 okt. 2018 - 19:31

Leg mij dit uit. Het meest wordt gevlogen door rijke of grote bedrijven laten hun personeel vliegen. Huppakee extra belasting op vliegen. De armere mensen kunnen niet meer vliegen en de rijken? Die betalen gewoon een honderdje extra. Ik betaal elk jaar 2300 euro om naar Japan te reizen, het land van mijn vrouw + kind en ik. Moet dat nu extra belast worden zodat ik niet meer kan vliegen maar de elite wel? Ik snap niet hoe u dit kan verantwoorden tenzij u heel diep in uw eigen echo kamer zit

Mr Ed
Mr Ed11 okt. 2018 - 8:40

Vliegen is bij uitstek een terrein waar de EU de leiding zou moeten nemen met flinke milieuheffingen. Helaas blijft het van die kant stil. Een dagje naar Milaan om te winkelen voor een paar tientjes is natuurlijk waanzin in deze tijd. En dan hebben we het nog maar niet over de waanzin van de toeristische tripjes naar de ruimte die eraan zitten te komen.

korheiden2
korheiden211 okt. 2018 - 5:48

Roerend mee eens. Maar vliegen is inderdaad doorgedrongen tot in de haarvaten van de samenleving. Er hangt een enorme toeristenindustrie aan vast. Vandaag stond er in het AD weer een kortingsbon voor een stedentrip in Europa : 115 euro p.p. voor vlucht en twee hotelovernachtingen. Overigens denk ik dat het wat langer dan 'enkele' jaren gaat duren voor we allemaal elektrisch rijden.

bakkwast
bakkwast11 okt. 2018 - 3:12

ik zal het in de bouwkeet ff zeggen dat er voor het werk niet meer gevlogen mag worden,wat een elite probleem

Henri Zwols
Henri Zwols10 okt. 2018 - 17:47

> maar het schijnt dat een elektrisch vliegtuig zijn complete laad- en passagiersruimte vol met accu’s zou hebben. Klopt. En als je wil weten waarom, inclusief berekeningen: https://youtu.be/VNvzZfsC13o

adriek
adriek10 okt. 2018 - 17:45

Het wonderlijke is dat een jaar of vijfentwintig geleden (in de tijd van het paperless office) telewerken en videoconferencen de toekomst leek te hebben. Serieus videoconferencen (fraai anglicisme...) is effectief de kop ingedrukt door halfbakken oplossingen zoals skype waardoor niemand het (meer) serieus neemt. Met een goede VC oplossing zijn vergaderingen en zelfs conferenties best te doen na een gewenningsperiode. Ja ik heb ervaring, met videocolleges, teambesprekingen en zelfs conferencies met meer dan honderd deelnemers op even zovele locaties (dat laatste heeft wel beperkingen...) Maar: vliegen (lees: buitenlandse reisjes maken op kosten van de baas) is natuurlijk gewoon leuker en daarmee niet zomaar uit de wereld.

Pjotr Kropotkin
Pjotr Kropotkin10 okt. 2018 - 16:55

Gewoon niet doen dat vliegen. Zo moeilijk is dat. En, bovendien sta je meestal in het centrum van een stad als je de trein uitstapt.

Georg Groenegaard
Georg Groenegaard10 okt. 2018 - 16:40

Vliegen, roken, geloof, kwakzalverij en kapitalisme schaden de gezondheid van anderen(!) - en moeten daarom terecht worden verboden ! .

DonDonaldSucks
DonDonaldSucks10 okt. 2018 - 15:48

Ondertussen is het vanuit klimaatoogpunt nog lang niet duidelijk of het nemen van de trein in plaats van het vliegtuig nu goed of slecht is. Voor Europese afstanden is in elk geval bekend dat de CO2 uitstoot per reizigerskilometer voor hoge snelheids treinen groter is dan die voor Beoing 737's. Kortom blind met de trein gaan zou nog wel eens het klimaatprobleem kunnen verergeren.

3 Reacties
Quibus2
Quibus210 okt. 2018 - 16:54

"Voor Europese afstanden is in elk geval bekend dat de CO2 uitstoot per reizigerskilometer voor hoge snelheids treinen groter is dan die voor Beoing 737’s." Uit welk bullshitonderzoek zou dat moeten komen? Een TGV is per kilometer minstens een factor tien efficiënter dan welke 737 ook. Is een door Boeing gesponsord onderzoek uitgegaan van heel creatieve bezettingsgraden welciht, of misschien van een extreem inefficiënte treinroute als maatstaf?

LaBou
LaBou 11 okt. 2018 - 9:01

@Quibus, DDS denkt dat de spoorwegen in Europa nog met stoomtractie rijden.

HM van der Meulen
HM van der Meulen12 okt. 2018 - 9:37

"Uit welk bullshitonderzoek zou dat moeten komen?" Ach nee, dat komt regelrecht uit zijn eigen duim.

Michiel Wit
Michiel Wit10 okt. 2018 - 14:08

en kinderen krijgen? Kinderen krijgen is vele malen slechter voor de aarde dan kinderloos blijven, af en toe is vliegen en vlees eten en nog autorijden bovendien. (kun je overigens ook het beste zoveel mogelijk laten) Maar ik blijf het verwonderlijk vinden dat als het over duurzaamheid en co2 reductie gaat overbevolking bijna altijd wordt doodgezwegen. Mensen moeten gewoon minder kindjes krijgen. Misschien zijn diverse milieu heffingen op kinderen wel veel rationeler dan kinderbijslag en kinderopvang toeslag. De vervuiler betaald.

2 Reacties
Quibus2
Quibus210 okt. 2018 - 16:51

De groei van de wereldbevolking remt al af (naar bijna niets in de gebieden waar de grootste vervuilers zitten). De groei van vliegverkeer is vooralsnog onstuimig.

adriek
adriek10 okt. 2018 - 17:46

Helaas. Geen enkele econoom heeft serieus met krimp leren rekenen. Krimp = recessie = slecht = taboe

tempest
tempest10 okt. 2018 - 13:06

Het is ook een status-symbool. Je voelt je belangrijk, tijd is geld, dus een vliegreis is vanzelfsprekend. Ook is het modieus om zoveel mogelijk “van de wereld” te hebben gezien, en dus reizen we wat af om je status als “global citizen” uit te dragen. Mensen willen nu eenmaal erbij horen en dus verander je dit gedrag niet gemakkelijk.

3 Reacties
Quibus2
Quibus210 okt. 2018 - 13:30

Globetrotters zonder noemenswaardig citizenship. Bouwwerk gezien, selfie gemaakt, maar niet de tijd genomen om iets van de context van het bouwwerk te leren. Zonder die context is ook de Taj Mahal niet meer dan een stapel stenen. Veel zinlozer kun je je vakantie niet vullen, denk ik.

Joe Speedboot
Joe Speedboot10 okt. 2018 - 16:53

'Het is ook een status-symbool. Je voelt je belangrijk,' Spreek voor jezelf. Vliegen is een middel om snel van A naar B te komen. De tijden van het Peter Stuyvezand gevoel zijn al een paar decennia voorbij.

Nick the Stripper
Nick the Stripper10 okt. 2018 - 21:30

Joe Speedboot 10 oktober 2018 at 18:53 Vliegen is een manier om, na een taxirit van een uur vanuit A, en een uur of wat rondhangen op een luchthaven naar een andere luchthaven te komen, vanwaar je er nog een uur per aanvullende vervoer over doet om in B te arriveren.

Bou2
Bou210 okt. 2018 - 11:32

Goed stuk. Ik zal er bij mij op het werk er ook eens op wijzen.

RaymondenJoop
RaymondenJoop10 okt. 2018 - 10:40

Er zitten wel wat puntjes in dit verhaal dat enige nuance behoeft, maar het is goed dat er eindelijk is gekeken wordt in een breder verband. Want ja, er zijn erg veel voor de hand liggende zaken die logischer zijn dan zsm van het gas af en iedereen aan de warmtepomp tegen enorme kosten. Ik vlieg voor mijn werk regelmatig, maar absoluut niet meer dan noodzakelijk. Zoals... De ongebreidelde groei van vliegacties van en naar Schiphol, heilig verklaard boven alles tbv economiische groei Voor een paar tientjes naar Zuid-Europa kunnen vliegen Reisprogramma's op NPO dat verre reizen aanmoedigd Businessclass mogelijkheid, dat geeft een relatief hoge belasting Spaar- en vliegstimuleringsprogramma's van vliegmaatschappijen Amper ontwikelingen in de luchtvaartsector, behalve dan dat het goedkoper moet Etc... Waar een wil is, is een weg. Alleen de politieke wil ontbreekt. Willen we daadwerkelijk wat doen aan CO2 dan is het huidige beleid pure symboolpolitiek waarbij de burger ietsje meer bewust moet worden gemaakt. Maar je lampje een uurtje eerder uit of van het gas af, terwijl de bevolking met duizenden zoniet miljoenen stijgt (?!), waar hebben we het in godsnaam over

JvanDeventer
JvanDeventer10 okt. 2018 - 10:15

Sympathiek betoog. Met dat vliegen is het een beetje als met vergaderen: eraan meedoen werkt prestigeverhogend. Ik kan me uit mijn eigen tijd in het bedrijfsleven vliegreizen herinneren voor zaken die achteraf net zo goed telefonisch geregeld hadden kunnen worden. Los van de milieuwinst was het ook nog een stuk efficiënter geweest.

Ria4
Ria410 okt. 2018 - 9:42

Ben het grotendeels met het stuk eens. Hogere belasting maakt alleen geen verschil. Ga je echt niet met het vliegtuig als het 200 euro duurder is? Vliegtuigen en de industrie zijn de grootste vervuilers. Al zou heel Nederland een elektrische auto/fiets hebben en van het gas af zijn. Dat heeft veel minder effect dan het vliegverkeer halveren. Niet door het duurder te maken maar gewoon een maximaal aantal vluchten per jaar. Gaat niet gebeuren. Dus wat doet onze regering symboolmaatregelen die burgers veel geld gaan kosten maar nauwelijks iets oplevert. Als er straks een Boeing 747 over je dak met zonnenpanelen vliegt. Bedenk je dan dat de uitstoot van die ene Boeing al gelijk is aan 1 miljoen vrachtwagens. En dat is alleen al bij het opstijgen. Maar ome Henk mag met zijn net te oude scooter het centrum van Amsterdam niet in. Op het zelfde moment vliegen er talloze vliegtuigen over Amsterdam heen... Het verbeteren van het milieu gaat alleen nog maar om emotie en niet meer om de feiten.

2 Reacties
Quibus2
Quibus210 okt. 2018 - 14:46

Het lijkt mij vrij plausibel dat er aanzienlijk minder mensen een weekendje naar Barcelona gaan als dat 229 euro kost in plaats van 29, ja. Voor een drieweekse reis naar Bali zul je met een ander bedrag moeten komen, maar waarom zou dat niet kunnen? Als je het vliegtuig op benzine zou laten vliegen zou de BTW over die branstofaccijns (=> Bali, zeker meer dan 500 liter) al meer dan 200 euro bedragen. Reken je BTW en accijns, dan gaat het minstens richting 700 a 1000 euro. Er zullen genoeg mensen zijn die dan een strand in Zuid-Frankrijk gaan heroverwegen. Pure winst. Waarmee maar weer wordt geillustreerd hoe absurd het vliegen wordt bevoordeeld. Deze uitsoot van een Boeing is (in de meeste opzichten) niet equivalent aan een miljoen vrachtwagens. Een hondertal vrachtwagens is een stuk reëler. En dat is erg genoeg. En een langsrijdende stinkende tweetakt ruik je vrij goed, in tegenstelling tot dat voervliegende vliegtuig. Dat is toch een sterke indicatie dat die scooter lokaal meer vervuilt dan het vleigtuig, en het is prima om ook dat te beperken.

adriek
adriek10 okt. 2018 - 17:48

@Quibus: voor particulieren maakt het verschil. Zakenreizen zijn zoals het artikel beschrijft vaak meebegroot, en de belastingdienst betaalt flink mee aan zakelijke reisjes.

Klaas Punt
Klaas Punt10 okt. 2018 - 9:10

Maar is dat vliegen dan zoveel meer vervuilend dan de vervuiling door de gemotoriseerde voertuigen op aarde?

13 Reacties
Piet de Geus
Piet de Geus10 okt. 2018 - 11:27

Ja, want je wordt niet alleen voortgeduwd maar ook nog eens opgetild. Uiteraard zorgt de hogere snelheid ook nog voor een veel grotere luchtweerstand die overwonnen moet worden. Grofweg verbruik je per vliegtuig een factor tien meer dan per trein.

tempest
tempest10 okt. 2018 - 12:59

Per persoon, per kilometer, jazeker, veel meer uitstoot dan een trein, bus of auto. De enige reden waarom vliegen economisch rendabel is, is omdat op kerosine geen accijnzen zitten, op diesel, benzine en elektriciteit (trein) wel. Maar het is ook lastig te veranderen. Vliegvelden concurreren met die van andere landen, dus een nationale belasting doet schade aan je concurrentiepositie. Helemaal als die zo hoog is als voor ander transport. Verder zijn vliegtuigen een extreem lange termijn investering. Snelle (minder dan 30 jaar) veranderingen zullen voor de ondergang van vliegmaatschappijen zorgen en vermoedelijk zullen de kosten daar dan van bij de overheid belanden, omdat ze de bedrijven met de snelle veranderingen onredelijk benadelen. Het verminderden van vliegverkeer is dan ook geen prioriteit, veel en veel te duur. Dat is het hypocriete aan de situatie rond uitstoot beperking. Eerste levensbehoeften zoals verwarming en voedsel zullen duurder worden en dingen als vliegen en productie in landen als China blijven buiten schot.

Gerygrr
Gerygrr10 okt. 2018 - 13:12

Even google gevraagd: https://www.thebluedeal.nl/co2-emissie-luchtvaart-blijkt-enorm/ Het lijkt mij overduidelijk, dat er minder gevlogen moet worden voor conferenties. Schrijfster heeft volkomen gelijk. Het zou ook helpen, als er nu eens gewoon belasting geheven zou worden op kerosine. Benzine wordt toch ook zwaar belast?

Quibus2
Quibus210 okt. 2018 - 13:24

Ja. In een optimale situatie (een volgepakt en modern, brandstofefficiënt vliegtuig) kom je ongeveer uit op een brandstofverbuik van 1 op 30. Dat is iets beter dan (in je eentje!) in een auto, maar stukken minder efficiënt dan reizen per trein (in een semioptimale situatie komen oudere generaties TGV al boven de 1 op 300 per passagier, en moderne nog ver daarboven). Een tweede (en mogelijk grotere) factor is de 'menselijk acceptabele' reisafstand. Die wordt door het snelheidsverschil tussen vliegen (over grote afstanden) en andere vervoersmogeljkheden zeer veel groter. Als je met de trein 'moet' is een conferentie in Nice opeens een relatief aantrekkelijk vooruitzicht vergeleken met een conferentie in Kaapstad. Het hele idee dat je een paar dagen zult moeten uittrekken voor die laatste reis zal veel mensen een andere afweging doen maken.

Ramon4
Ramon410 okt. 2018 - 13:54

@ Quibus: "In een optimale situatie (een volgepakt en modern, brandstofefficiënt vliegtuig) kom je ongeveer uit op een brandstofverbuik van 1 op 30" 1 op 30 wat?

Quibus2
Quibus210 okt. 2018 - 15:50

1 liter brandstof op 30 kilometer. Kerosine, benzine en diesel verschillen niet genoeg in energie-inhoud per liter om erg relevant te zijn voor een vergelijking tussen lucht- en landtransport. De in de maatschappij meest gangbare uitdukking voor voertuigefficiëntie is dus een prima praktisch middel om de getallen inzichtelijk te houden voor een breed publiek. Overstappen naar technisch betere definities als kilo brandstof per kilometer, of nog beter kilowatturen of megajoules, zou een fors deel van het publiek doen afhaken wegens beperkte rekenkundige vaardigheden.

Klaas Punt
Klaas Punt10 okt. 2018 - 19:22

Ik heb er geen bewijs voor hoor maar denk nog steeds dat de vervuiling door vliegtuigen een minieme fractie is van de vervuiling door auto's. Dus laten ze als eerste die automobielen aanpakken. En gelukkig gebeurt dat reeds op meedere plaatsen maar lang niet genoeg.

Piet de Geus
Piet de Geus10 okt. 2018 - 22:30

"Ik heb er geen bewijs voor hoor maar denk nog steeds dat de vervuiling door vliegtuigen een minieme fractie is van de vervuiling door auto’s." Omdat we niks hebben aan fact free, heb ik er maar eens een zoekopdracht aan gewijd. Personenautovervoer heeft een aandeel van 10,4% in de totale CO2-uitstoot in Nederland. Vliegverkeer neemt 12% voor zijn rekening.

DanielleDefoe
DanielleDefoe11 okt. 2018 - 9:47

Piet de Geus 11 oktober 2018 at 00:30 ze ontlopen elkaar dus niet zoveel. Beiden inperken dus. College skypen liever niet, al kan afstandsonderwijs nuttig zijn.

Klaas Punt
Klaas Punt11 okt. 2018 - 11:34

Piet, fact free, je hebt gelijk. Meten=weten. De uitstoot van auto's in Nederland is redelijk goed te meten cq schatten, maar vliegtuigen? Ze zijn weg voor je het weet.....

Piet de Geus
Piet de Geus11 okt. 2018 - 14:58

"ze ontlopen elkaar dus niet zoveel. Beiden inperken dus." Beide inperken: akkoord. Maar dat ze elkaar niet zoveel ontlopen? Dan zou je toch ook het aantal reizigerskilometers dat ze voor hun rekening nemen erbij moeten betrekken. Anders zou je zomaar kunnen constateren dat een raket naar de maan maar voor een klein beetje verontreiniging verantwoordelijk is.

Piet de Geus
Piet de Geus11 okt. 2018 - 15:02

"Ze zijn weg voor je het weet" Achter die auto's hollen ze ook niet aan met een plastic zakje om de uitlaatgassen op te vangen. Het is natuurlijk best mogelijk om het verbruik te meten, waarbij voor vliegtuigen geldt dat de meeste kerosine wordt verstookt bij het op snelheid en hoogte komen. Waarbij ik zomaar durf te beweren dat die verhouding voor Nederland erg slecht uitvalt, omdat er hier veel tussenlandingen zijn en het gebied waarover vliegtuigen passeren juist beperkt is.

DanielleDefoe
DanielleDefoe12 okt. 2018 - 8:30

Piet de Geus 11 oktober 2018 at 17:02 dan hebben we ook nog de herrie die het allemaal veroorzaakt.