Onafhankelijke commissie van hoogleraren en advocaten waarschuwt voor Trumpiaanse toestanden
Bijna de helft van de politieke partijen doen voorstellen in hun verkiezingsprogramma’s die lijnrecht tegenover de Nederlandse Grondwet en rechtsstaat staan. Dat concludeert een onafhankelijke commissie van rechtsgeleerden en advocaten die werd samengesteld door de Nederlandse orde van advocaten. Zo worden er plannen voorgesteld die inbreuk maken op de rechtszekerheid, de toegang tot een onafhankelijke rechter, of op fundamentele mensenrechten.
Mensenrechten in het gedrang De PVV staat aan de kop met de meeste voorstellen die in strijd zijn met internationale verdragen, de rechtsstaat of huidige Nederlandse wetgeving. Van de tien punten op het a4tje van Wilders is meer dan de helft juridisch onhoudbaar tenzij we de rechtsstaat zouden afschaffen. Ook het CDA, de SGP en VNL stellen maatregelen voor die in strijd zijn met de democratie en de rechtsstaat. De VVD stelt stelt zelfs expliciet voor om de directe werking van internationale verdragen, inclusief het Europese verdrag voor de rechten van de mens, uit de Nederlandse rechtsorde te halen. Aangezien Nederland geen constitutioneel hof heeft dat wetten aan de grondwet toetst, zou niemand zich bij de rechter meer kunnen beroepen op hun mensenrechten. Ook niet op de vrijheid van godsdienst of de vrijheid van meningsuiting.
Bedreiging voor de rechtsstaat Wouter Veraart, hoogleraar rechtsfilosofie en voorzitter van de commissie spreekt ernstige zorgen uit over deze voorstellen in een interview in het NRC :
"Ze willen die verdragen opzeggen omdat ze in de weg zitten bij hun immigratiebeleid. Dit komt heel dicht in de buurt bij wat je in Amerika met Trump ziet gebeuren: hij voelt zich gehinderd bij het uitvoeren van zijn decreten."
De commissie benadrukt dat wie ter bescherming van Nederland bereid is om onze rechtsstaat uit te hollen of te ondermijnen, zelf een bedreiging vormt voor de vrijheden die het fundament zijn van onze samenleving.
Minimale eisen De commissie toetste de partijprogramma’s aan drie minimale eisen. Namelijk de eis dat de overheid voorspelbaar moet zijn en zichzelf ook aan de regels houdt, de eis dat fundamentele mensenrechten niet worden geschonden en de eis dat iedereen toegang tot een onafhankelijke rechter behoudt. De commissie heeft zich daarin zo a-politiek mogelijk gehouden.
De ChristenUnie, DENK, GroenLinks, PvdA, de Partij voor de Dieren en de SP hebben juist maatregelen voorgesteld die de rechtsstaat zou kunnen versterken en discriminatie tegen zouden kunnen gaan.