‘Verwacht niet te veel van Vitamine D bij corona’
Praat mee
Reacties (60)
Vitamine c tegen scheurbuik, dan weet je, klare taal. Beter is natuurlijk gewoon sinaasappels eten. Maar waarom is het bij andere vitamines zo moeilijk.
@DanielleDefoe, ik heb natuurlijk ook wel veel meer vetrouwen in een geneeskundige die zeker wel 2 dagdelen in zijn gehele opleiding heeft gehad over voeding dan iemand die een volledige opleiding heeft gevolgd op voedingskunde.... Een orthomoleculair voedingskundige gaat ook niet over genezing, maar over voorkomen van problemen. De moderne manier waarop we omgaan met onze gezondheid is dat we bijna geen remmen hebben, maar wel een goede verzekering. We weten dus problemen niet te voorkomen, maar als we ze eenmaal hebben wel op te lossen. Persoonlijk heb ik liever goede remmen.
Martijn Katan op Twitter: Martijn Katan @martijnkatan 3 u Nieuw overzicht van studies naar vitamine D en luchtweginfecties. Zonder vit. D werd 60% van de mensen verkouden/grieperig en mèt vit. D 57%. Studies waarin vit. D niet werkte zijn deels in de la verdwenen. Het echte effect is dus nog kleiner - of nul. https://twitter.com/martijnkatan/status/1322498814436061187
Er is al langer bekend dat vitamine D bij coronapatienten vaak verminderd aanwezig is. Betekent dit dan dat D helpt tegen corona? Nee, maar het is weldegelijk een indicatie dat het geen kwaad kan om af en toe een pilletje te slikken. Vitamines zijn geen vaccin en zeker geen geneesmiddelen, maar om je weerstand te verhogen kan het absoluut geen kwaad. Neem overigens niet meer dan de dosis die op het potje staat. Vitamine D zorgt ook voor kalkafzetting bij te hoge dosering.
Helaas mag je niet teveel in de zon gaan zitten, want daar krijg je huidkanker van, dus dat wordt zonnen met de stopwatch in de hand of levertraan.
We worden nu al voorbereid op het feit dat de eerste vaccins maar matig tot slecht zullen werken en op het feit dat het virus muteert. Dat is eigenlijk heel normaal dat een virus besmettelijker wordt. Maar het hoort dan eigenlijk wel minder gevaarlijk te worden en dat gebeurt niet. Maar veel gevaarlijker is dat het virus tientallen dan wel honderden dieren kan besmetten waaronder grote delen van onze veeteelt. Daar kan overleven en gemuteerd naar ons terugkomen. Het wachten is op de grote maatschappij killer. Daarvoor heb je een virus nodig die 2 of meer % sterftecijfer heeft. Hopenlijk krijgen we de tijd om ons hierop voor te bereiden. Maar de kans dat we binnen 1 jaar weer terug naar normaal gaan zie ik steeds meer somber in. Ik denk dat dit nog jaren gaat duren. Wat mij betreft scoort dit virus hoog op de ladder van het ideale virus.
bij wnl zijn ze erg voor de economie en wat er voor nodig is om geld te verdienen dus schotelt men zelfs rare ideeën , goedkope middeltjes, diëten en wat dies meer zij voor zodat iedereen zo snel mogelijk weer terug bij een jaar geleden is. vonhoff -voorzitter mkb- versprak zich door te zeggen dat als de regering maar meer dan genoeg aan zou leveren voor de horeca dat men dan binnenkort wel weer alles terug zou verdienen wat verloren is gegaan?? maar dat al onze belastingcenten -waarvan bv de vergroening van Nederland betaald had kunnen worden- erdoorheen gesleept zijn en wij roch alle rekeningen blijven betalen wordt voor het gemak even weggelaten. hij stopte bijna nog in de zin, voelde zelf wel aan dat zijn uitspraak niet deugde. onaangename uitzending van op1: door elkaar heen praten, veel te snel praten, onzin uitkramen, geen regie over het gesprek houden. zij hadden zelf het idee thuis bij een van hen op een feestje te zitten, maar op ned1 heeft het publiek toch ook recht om alles te kunnen volgen en begrijpen
Deze uitzending van Op1 had een bijzonder hoge amusementswaarde: Jort Kelder was er blijkbaar in geslaagd om al zijn favoriete gekkies aan tafel te verzamelen met uitzondering van wat viruswaanzinnigen, en iemand die voorzichtig opperde dat je van grammen Vitamine C per dag misschien wel eens nierstenen zou kunnen overhouden. Het toppunt vormde een dame die haar hele huisapotheek had meegenomen om die op tafel uit te stallen, de "Siegheilpraktikerin" - https://www.youtube.com/watch?v=M5SSJXxzcuM
Toch even gekeken. Katan is deskundig op het gebied van voedingsleer, helaas kwam hij er nauwelijks tussen.
Helaas kwam hij er nauwelijks tussen? Dat is op de eerste plaats te wijten aan de gespreksleiding. Alles wijst er op dat hij daar alleen maar zat als "alibi-deskundige", die was uitgenodigd om te kunnen zeggen dat het de bedoeling was dat alle kanten van de zaak voor het voetlicht te brengen, maar daar in werkelijkheid amper de kans voor kreeg. Ik was al geen fan van de vorige WNL-presentator, maar die gaf tenminste nog blijk van een vorm van integriteit. Jort Kelder is een regelrechte ramp, waar zelfs dat trutje naast hem zich aan ergert;.
De gespreksleiding was inderdaad zwak. De heer Kelder evenzeer als dat naamloze (?) "trutje".
Interessant om te zien hoe de vitamine-D gasten aan tafel in een eigen wereldje leven. Een fraaie afspiegeling van de maatschappij. Twee personen bleken erg ontvankelijk voor lifestyle hypes, gelet op wat ze te berde brachten. Aan de andere kant de bekende Martijn Katan, die met geringschattende blik en even geringschattende conversatie wees op een gebrek aan deugdelijk wetenschappelijk bewijs dat de D3 aanbeveling onderbouwt. Wil wel opmerken dat er wel wetenschappelijke (en logische) aanwijzingen zijn voor goede effecten bij gebruik (bij de gebruikelijke doses zal het positieve effect overigens maanden later merkbaar zijn; intraveneus toegediend eerder). Katan is tamelijk rechtlijnig en niet snel genegen eigen vergissingen toe te geven: denk aan zijn volhardende verdediging van Keys, de Zevenlandenstudie m.b.t. cholesterol en verzadigde vetten. Ergo: ik kies voor Savelkoul? Twijfelachtig, gelet op zijn faux pas wat betreft werkzaamheden in het verleden. Maar: vitamine (is het eigenlijk niet) D3 regelmatig innemen, lijkt geen probleem. Vraag is: in welke vorm?
"... in welke vorm?" Gewoon door als het maar even kan buiten te zijn, vooral als het zonnetje schijnt in de winter. Dan maakt je lichaam zelf vitamine D in voldoende mate aan, tenzij je een donkere huidskleur hebt, nooit buitenkomt of bepaalde medicijnen gebruikt die je vitaminehuishouding in de war brengen. Zo kunnen we de chemische supplementenlekker in de winkel laten. Vitaminesupplementen zijn geen voedingsmiddelen en je moet maar afwachten waar ze van gemaakt zijn en wat voor hulpstoffen of vervuiling er in achter is gebleven. Eng spul, vooral in hoge doses! Tenzij je bep
Natuurlijk, Eirda, dat spreekt vanzelf, dat naar buiten gaan. Alleen, hoe wel je in de winter via de zon genoeg D3 aanmaken? Lijkt me een onmogelijke zaak. Dus, hoe doe je dat in de donkere maanden, vooral die van december tot mei (eerst nog genoeg na de zomermaanden)? Ben het wel eens met je waarschuwing voor bepaalde producten. Wat zeg je van levertraan? En oesters, en andere voedingsmiddelen met relatief hoge gehalten aan D3? En ook dan is de vraag hoe deze losse stofjes zich gedragen in een verder onvolledig voedingspatroon..
De uitzending gezien , ik ergerde mij aan degene die de Professor Katan tegenspraken . De professor hield zich netjes in . Die Farah zat toch een eind uit de nek te zwammen , gewoon gênant vond ik het. Het enige wat ik gebruik aan extra vitaminen is inderdaad de D op aanraden van mijn huisarts. Elk jaar wordt mijn bloed gecheckt .
Ik heb 12 jaar lang klachten in gehad die sinds 2 jaar zijn verdwenen na dagelijks vitamine D nemen. Maar goed dat was niet op eigen initiatief maar op advies van de huisarts na een bloedtest. Da’s natuurlijk iets anders dan op eigen houtje maar vitamines nemen die in je lichaam ook nog eens kunnen gaan stapelen wat vervolgens weer tot allerlei klachten kan leiden.
Vitamine d "stapelt" zich niet maar wordt opgeslagen in lichaamsvet zodat je in tijden dat er weinig zonlicht schijnt genoeg vitamine d hebt. Het is nagenoeg onmogelijk om teveel vitamine d te nemen.
"Zo kan een teveel aan vitamine C, hoewel we een overschot uitplassen, leiden tot darmklachten en misschien ook tot niersteenvorming, weten we uit onderzoek. Een teveel aan vitamine D kan schade opleveren aan hart, nieren en bloedvaten. En te veel B6 kan weer zenuwschade veroorzaken.” [https://www.nrc.nl/advertentie/onvz/de-zin-en-onzin-van-vitaminepillen]
Oki Doki Ik denk niet dat je beseft hoe gevaarlijk dat soort statements als die van jouw zijn. Doordat het opgeslagen wordt in het vet beinvloed dit heel wat lichaams processen. Door een te hoog vit d krijg je een te hoog calcium. Wat weer zorgt voor een heel scala aan gezondheidsproblemen.
Grozny Nee hoor, ik spreek gewoon de waarheid. Weet je wel hoeveel vitamine d iemand binnen krijgt als deze een dagje op het strand ligt? Dat is behoorlijk veel kan ik je vertellen, zoveel kun je met supplementen nooit binnen krijgen. Ik vind het juist gevaarlijk dat er beweerd wordt dat je makkelijk een overdosis vitamine d binnen kunt krijgen terwijl dit absoluut niet het geval is. Als je teveel vitamine d wilt binnen krijgen dan moet je wel zoveel van een zeer hooggedoseerde supplement nemen. Het is wel zo dat als je veel in de zon komt dat je dan absoluut geen supplement nodig bent. Maar dat is wel moeilijk in de herfst, winter en lente.
Grozny De kans dat mensen ziek zijn omdat ze te weinig vitamine d binnen krijgen is vele malen groter dan de kans dat mensen ziek worden omdat ze teveel vitamine d binnen krijgen. In veruit de meeste supplementen zit zo weinig vitamine d dat het het innemen nauwelijks waard is. Als je heel goed zoekt kun je supplementen vinden met een hogere dosering maar zelfs die zijn niet gevaarlijk om te nemen. Nogmaals, als je veel in de zon komt met je lichaam ook, dan ben je geen supplement nodig.
Grozny Als je een vitamine d tekort hebt kun je allerlei psychische ziektes ontwikkelen zoals schizofrenie, de meeste vitamine d receptoren zitten ook in de hersenen. Een vitamine d tekort kan heel gevaarlijk zijn en er zijn heel veel mensen die niet genoeg vitamine d binnen krijgen.
Grozny Hoe je het ook wend of keert vitamine d slaat zich op in het lichaamsvet, dat kun je geen stapelen noemen, door wie dat ook beweerd wordt. Het is simpel, gewoon een kwestie van logisch nadenken. Er zijn misschien enkele gevallen van mensen die teveel vitamine d hebben binnen gekregen, dat moeten mensen zijn geweest die de hele dag in de zon zitten en daarnaast nog eens hooggedoseerde vitamine d supplementen namen. Vitamine d stapelt niet op in het lichaam, punt.
@Grozny er zijn nog al wat aanhangers van de zg. orthomoluculaire geneeskunde, ook onder artsen. Sommige van hun therapieen die bestaan uit hoge doseringen vitamines en mineralen zijn op zijn best onwerkzaam en potentieel gevaarlijk.
Oki Doki Met iemand praten die simpele biochemie negeert of mij woorden in de mond legt is redelijk zinloos.... Maar ik ben al blij dat je je eigen statements nuanceert Voor de leek nog. Vitamines zijn als U curves. Je moet er voldoende van binnen krijgen om je lichaamsfuncties goed te laten werken, maar neem je er teveel van op dan wordt het toxisch. Als je normaal gevarieerd eet en je geen aandoeningen hebt of niet boven de +- 50 bent, heb je in principe geen suppletie nodig. Problemen met vit d komen van de mensen die de mega dosises slikken.
Wouw OkiDoki, is dit kennis of verzin je dit ter plekke. Ik vermoed uit je schrijfsels dat je er een studie naar gemaakt hebt op academisch niveau. De hele medische wetenschap zal versteld staan wanneer ze lezen dat een teveel aan vitamine D niet kan leiden tot kalkproblemen. Iets waar de medische wetenschap juist voor waarschuwt blijkt dankzij Oki Doki onwaar te zijn. Dank voor uw geweldige bijdrage aan de wetenschap.
Jerommeke Ik ben zelf geen wetenschapper maar ik volg wel mensen die er wel verstand van hebben zoals bijvoorbeeld dr. Eric Berg. https://www.youtube.com/watch?v=gjJdzHIwDDU
De deskundigheid van dr Berg is omstreden. Hij is opgeleid als chiropractor en heeft zich zelf bekwaamd in het alternatieve circuit. Hij propageert een dieet oa. via zijn website en verkoopt preparaten.
Goed dat men ook kritisch kijkt naar het nut van supplementen. Dat is ook echt een heel fanatieke bubbel geworden, waarbij bewijzen meestal ontbreken. Een enkel supplement of multivitamine kan meestal geen kwaad, maar mensen die tientallen dingen nemen zijn echt een beetje doorgeslagen. Zeker op langere termijn zitten daar gevaren aan. En als je medicijnen gebruikt moet je uitkijken bij dat soort hoeveelheden, want geen enkele fabrikant heeft wisselwerkingen met dat soort afwijkende eetpatronen onderzocht.
Voor mensen met een lichte huid die zich niet volledig bedekken is er zonlicht genoeg. Dat is nog gratis ook.
Ja, maar dan moeten we naar buiten, dus 'iets doen'. En iets doen kost moeite, dus slikken we liever een pilletje, maar het moet wel vergoed worden door de verzekering!
Plashokjes Gezonde voeding,een gezonde leefomgeving, beweging en veel in de buitenlucht. De combinatie van alle vier versterkt je mentale geest en in wisselwerking ook je fysieke lichaam. Helaas is dat vaak voor heel veel mensen niet mogelijk. Dat komt omdat we teveel in dit soort 'deskundigen' profileringsbabbelprogramma's (scrabblepunten) blijven hangen waar de Katantjes en Savelkoulletjes hun standaardplasje in hun eigen plashokje mogen doen. Het gaat nergens over. Neem dat D of C pilletje maar vergeet de rest niet. Dus voor werkelijke preventie is er nog wel een 'revolutie' nodig. Anders blijven het nietszeggende end-off- pipe oplossingen van deskundigen in plashokjes.
En alweer een prachtige hype.. Wonderpillen, wonderstofjes, een wonderwereld opent zich. Laten we nuchter blijven, a.u.b. Aanvullende vitaminen en mineralen, bij een tekort, kunnen op korte of langere termijn gunstig zijn. Maar dus wel bij een tekort! En hoe ontstaat dat tekort? Even los van de weinige uitzonderingen wordt dat met name veroorzaakt door een leefstijl die niet passend is bij de biologische mens. We kennen het rijtje wel: bewegen, buiten, voeding,enz. Hier gaat het over voeding (maar ook over andere factoren als zonlicht) die blijkbaar zodanig is dat er tekorten kunnen ontstaan. Denk aan het begrip fastfood. M.a.w., je kunt een tekort aan een bepaald onderdeel van de benodigde voedingsstoffen zien als een gevolg van verkeerde voeding. De vraag die bij al dit gedoe over D3, zink, C, enz. opkomt, is dus: waarom het accent leggen op stofjes en niet op voedingspatronen? Zouden antwoorden kunnen liggen in constateringen dat dit 'makkelijker' voor de doorsnee mens is en lucratief voor bepaalde bedrijven? Een nuchtere en wetenschappelijk verantwoorde aanpak van onze leefstijl zal veel effectiever en op termijn maatschappelijk financieel voordeliger zijn en ons belangrijkste geschenk, gezondheid, bevorderen. Maar ja, dat uitgangspunt past bij lange na niet in het straatje van deze neoliberale tijd, waarin het ik, marktwerking en winst maken de pijlers zijn, met als gevolg een steeds verder stijgend aantal mensen lijdend aan obesitas, diabetici en lijders aan welvaartsziekten. Gezondheid en geluk zijn helaas ondergeschikt aan geld en macht.
Tja, zelf heb ik aan het eind van de winter altijd een te lage bloedwaarde. Nu heb ik ook gehoord dat de bloedwaarde niet alles zegt en er zij twee verschillende minimumwaardes in omloop. Ik slik trouw bij vanaf novembre, maar het schijnt niet opgenomen te worden. Ook dat schijnt niets bijzonders te zijn. Ik kom wel begin maart als ik voor het eerst de zon in ga weer uit mijn winterdipje, maar dat zou honderd andere redenen kunnen hebben bijvoorbeeld vogelgeluiden, rosé op een terrasje....of volledige suggestie. Het valt mij wel op dat vitamine B12 nog niet in de discussie is opgebracht, want dat heeft veel raakvlakken met coronasymptomen en risicogroepen.
Voedingssupplementen zijn gewoonlijk pure geldverspilling, behalve voor echte risicogroepen. Als natuurverslaafde kom ik iedere dag buiten behalve (soms) de dag voor een tentamen.
« Als natuurverslaafde kom ik iedere dag buiten .... »Streven wij ook naar Danielle, maar als hier in de wintermaanden de Mistral waait met vaak 80-100 km/h dan is het buiten niet te doen. Beneden -5C wordt het nooit maar met die wind is het toch koud. Zon heeft dan ook niet veel kracht, dat zal in Noorwegen nog minder zijn. Kennelijk haal ik niet veel D3 uit voedsel. Ik gaf mijn ervaringen hoofdzakelijk om te onderschrijven dat verschillende artsen er altijd al verschillend tegen aan kijken. Ik las hier ook dat je ook een overdosis kunt krijgen, terwijl een arts in Nederland mij in december zo’n megadosis gaf met de met de mededeling dat ik er dan voor de hele winter van af was. Dat was wel in de vorige eeuw. Uiteraard met U eens dat je beter gezond en afwisselend kunt eten.
Ik ben momenteel terug in Nederland en mis de wintersneeuw. Zon was er meestal genoeg ook al waren de dagen er soms heel kort.
Heerlijk.....altijd fijn om twee wetenschappers uit verschillende kampen uit te nodigen. Dat is eerder bij de aanpak van de Covid-19 pandemie nuttig gebleken. Ik herinner mij de mondkapjes discussie nog.
Maandenlang geleuter of het 'baat het niet dan schaadt het niet' van mondkapjes, uiteindelijk kapituleert de regering en wat blijkt: het baat niet, maar schaadt de opvolging van de andere maatregelen en het milieu. Nu fijn weer maandenlang gedoe over de onbewezen effectiviteit van vitamine D. Waarschijnlijk ook weer met als voornaamste effect dat veel mensen denken dat ze geen afstand meer hoeven houden en de pandemie nog maanden doorwoekerd. Laten we stoppen met het onzinnige dromen van wondermiddeltjes en ons gewoon vier (inmiddels zes...) weken strak aan die drie simpele basisregels houden, dan is het probleem de wereld uit, al blijft het nodig om alert te blijven.
Ja maar dat is nou eenmaal zo als het om het menselijk lichaam gaat. Er zijn zoveel factoren die invloed kunnen hebben, dat is ingewikkeld onderzoeken en conclusies trekken is helemaal linke soep. Daarom krijg je ook steeds weer veranderende adviezen over voedsel en zo. Je kunt gewoon nooit met zekerheid zeggen wat voedingsmiddelen - bijvoorbeeld - het precieze effect is van broccoli, want je kunt iemand moeilijk op een dieet van uitsluitend broccoli zetten. En zelfs als dat kon, heb je nog te maken met hormonen, andere aandoeningen, medicatie, stress, luchtkwaliteit en noem maar op. Luister vooral naar je lichaam en hou je eventueel aan adviezen van het voedingscentrum, want daar bestaat in elk geval grote consensus over. Laat de laatste hypes lekker aan je voorbij gaan zou ik zeggen.
Een hoop retoriek en weinig onderzoek in het artikel. In Nederland is het hoe dan ook verstandig om vitamine d in het najaar, de winter en het vroege voorjaar te suppleren, aangezien het daglicht dan te weinig straling in het uv spectrum bevat. Een lage d- status is een bron van nare symptomen, waaronder een verminderde afweer. https://www.sciencedaily.com/releases/2010/03/100307215534.htm https://www.sciencedaily.com/releases/2019/04/190417111440.htm https://www.sciencedaily.com/releases/2020/05/200512134426.htm
Vitamine d is wel één van de belangrijkste vitamines, vitamine d is zonlicht, en al het leven op aarde is afhankelijk van zonlicht. Je kunt er beter geen tekort van hebben in ieder geval.
Zelfs grotvisjes die blind zijn omdat ze uitsluitend in grotten leven waar geen zonlicht komt, zijn afhankelijk van vitamine d. Een paar keer per jaar worden de grotten overspoeld met water dat vol met vitamine d rijke algen zit. De grotvisjes eten zich helemaal rond zodat ze voor de rest van het jaar o.a. genoeg vitamine d in hun lichaam hebben.
Een tekort kan inderdaad vervelende gevolgen hebben, en in de winter loop je dat al snel op. Mensen met een donkere huid moeten sowieso goed opletten, die maken het minder aan. Kan geen kwaad om bij te slikken in elk geval
Alleen voor jonge kinderen en ouderen en een beperkt aantal risicogroepen is suppletie aan te raden. Anderen gaan overdag een eindje wandelen. Dat is nog gratis ook.
Vitamine D is zonlicht is wel heel erg kort door de bocht. Zonlicht zijn fotonen, en dat is iets heel anders. "Als (het UV licht van) de zon op onze huid valt dan is de huid in staat om vanuit een metaboliet van cholesterol (7-dehydrocholesterol) provitamine D aan te maken, waaruit vervolgens cholecalciferol (vitamine D3) wordt gemaakt."
Meer grootschalig gerandomiseerd onderzoek is nodig. Kan geen kwaad om vitamine D3 spiegel op peil te brengen, dunkt mij. Ontstekingsremmende werking bij luchtweginfecties is meen ik "evidence based" aangetoond. Volgens zoonlief, werkt in dit metier, is een hoge dosering ongevaarlijk.
Vrij zinnig Ik las al eerder bij het longfonds dat je extra vitamine D moest nemen. Heb dat toen maar gedaan, geen specialist of arts die het mij ooit voorgeschreven heeft! Je komt sowieso met die grote hitte en de smog in de zomer minder buiten, dus maak je ook minder vitamine D aan denk ik. Al is gewoon buitengaan, ook nu, normaal gesproken voldoende. Daarom wordt het ook vaak aan gesluierde vrouwen aanbevolen, zij krijgen minder zonlicht op de huid.
Hoge dosis Vit d is erg gevaarlijk. Vitamine D is vetoplosbaar en plas je dus niet zomaar uit. Het wordt opgeslagen in je lichaam. Bij te hoge concenttratties krijg je te hoge calcium concentratties in je serum. Dit verkloot weer je nieren en bottten en heel wat meer. Vitamines zijn als U curves. Je moett er niet te weinig van hebben maar ook niet teveel.
Mosschien een opfriscursus laten volgen: https://www.ad.nl/koken-en-eten/moeten-we-met-dit-weer-vrezen-voor-een-overdosis-vitamine-d~abe0782c/?referrer=https%3A%2F%2Fwww.google.nl%2F
Minoes, de draagsters van deze voor ons klimaat ongeschikte dracht zullen wel liever een pilletje nemen dan die lappenwinkel aan de wilgen te hangen. Hopelijk betalen ze er zelf voor.
Minoes - ik ben weer aan de levertraan, nou ja, visolie pillen. Mijn noorse vriendin zweert daarbij (tran voor Danielle) en het mag dan niet tegen corona helpen maar onze ouders hadden toch best wel verstand. Er schijnt nu levertraan met een prettig smaakje te zijn dat ik kan nemen als die pillen op zijn.
Danielle - visolie is verboden terrein, deze uitspraak heeft nadere verklaring nodig. Zal ik waarderen!
Levertraan was vroeger winterse kost, zodra de R in de maand kwam als ik me goed kan herinneren, maar volgens mij alleen voor kinderen. Ikzelf kan me niet herinneren het ooit gehad te hebben, scheen wel vies te zijn.