Vertrouwen in de zorg wankelt

Veel politici, economen en beleidsmakers denken dat de stijgende kosten het grootste probleem vormen in de gezondheidszorg. Dat is een flinke misvatting. Natuurlijk is het belangrijk hoeveel geld we uitgeven, maar er schuilt een veel fundamenteler probleem onder de crisis waarin de zorg verkeert. Het ontbreekt aan vertrouwen. Kijk maar eens naar enkele actuele gebeurtenissen.

De afgelopen weken verschenen er uiteenlopende berichten over de Nederlandse Zorgautoriteit, NZa, met als grootste gemene deler: deze instelling, die als waakhond van de zorg zou moeten optreden, disfunctioneert ernstig. De top liet zich fêteren door farmaceutische bedrijven en partijen die ze opdrachten verstrekt, een sjoemelend ziekenhuis kreeg een boete als schikking, waar strafrechtelijk onderzoek meer op zijn plaats was geweest en met de bescherming van onze privacy is het droevig gesteld. Dat laatste bleek uit een lijvig rapport van een klokkenluider, die zichzelf vlak na voltooiing het leven benam. Wat heb je meer nodig om vast te stellen dat er bij die NZa iets grondig mis is? De top trad uiteindelijk af, maar liet wel weten “afstand te nemen van de in de media gedane aantijgingen.”

Wat een misplaatste arrogantie, dat laatste. Hoe kun je hier afstand van nemen? Er komen serieuze feiten aan het licht en daar haal je dan je neus voor op? Op deze manier verliezen mensen alle vertrouwen in hun overheid, maar de machthebbers doen of hun neus bloedt.

Nog maar een ander recent voorbeeld: niet alleen de voorzitter van de raad van bestuur van het VUmc kreeg bij zijn gedwongen vertrek een forse gouden handdruk mee, ook een ‘gewoon’ bestuurslid blijkt met enkele tonnen zakgeld te zijn vertrokken naar een nieuwe bestuursfunctie in de top van de zorg. Voor geval u het vergeten bent: deze mensen waren verantwoordelijk voor het plaatsen van televisiecamera’s op de spoedeisende hulp, waar patiënten werden gefilmd die van niets wisten. Een academisch ziekenhuis dat wil scoren met een entertainment-programma, over de rug van hulpbehoevende mensen, hoe verzin je het? Waarom parkeren bij het VUmc de clientèle een kapitaal kost is nu wel duidelijk, de financiering van het vertrek van de top moet ergens vandaan komen toch?

Dat de bevolking haar vertrouwen kwijtraakt in de manier waarop in Nederland de zorg wordt aangestuurd is toch niet meer verrassend? Dat de politici van de middenpartijen ook nog eens zonder noemenswaardige bezwaren akkoord zijn gegaan met het afschaffen van de vrije artsenkeuze maakt het alleen maar erger. Je bent als individu met een gezondheidsprobleem overgeleverd aan duistere krachten.

Dat zorg in principe iets tussen twee mensen is, een zorgvrager en een hulpverlener, is in het beleid inmiddels lang verleden tijd. Dat die behoefte nog steeds leeft, zowel bij de patiënt als de behandelaar, wordt genegeerd. Dit zal leiden tot steeds meer wantrouwen, en een verdere tweedeling in de maatschappij. Zij die het zich kunnen veroorloven gaan wel zelf betalen, de mensen zonder geld raken steeds meer in het gedrang. Omdat de grote partijen dit laten gebeuren zal de versnippering in het politieke bestel verder toenemen. Er liggen enorme kansen voor een politieke partij die komt met een programma waarin herstel van vertrouwen in de zorg het centrale element is. Vertrouwen is niet duur, gebrek aan vertrouwen kost kapitalen.

 

Bram Bakker schreef onder meer Gekkenwerk. Volg Bram ook op Twitter