Logo Joop
De opiniesite van BNNVARA met actueel nieuws en uitgesproken meningen

Vergeet de discussie over vrijheid van meningsuiting

  •  
22-11-2020
  •  
leestijd 4 minuten
  •  
122 keer bekeken
  •  
50132105261_03ea1e18f4_k

© cc-foto: School Strike for Climate

In Nederland en Europa wordt de democratische discussie de afgelopen decennia hemeltergend lelijk gevoerd, vol haat, cynisme en angst
Als de planeet nog bevolkt zal blijven door toekomstige generaties, hoe zouden ze dan ooit aankijken tegen de discussie over de vrijheid van meningsuiting, die de aardkloot teistert alsof de menselijke existentie daarvan afhangt? Ik schaam me voor deze discussie. Heeft u nieuwe argumenten gehoord de laatste jaren? Hij-zij, kip-ei, een claim op het recht op beledigen en een claim op het recht van niet-beledigen.
Laten we de discussie over de vrijheid van meningsuiting en het al dan niet kwetsen en beledigen, gezamenlijk ten grave dragen. De grens tussen haatzaaien en beledigen is zo poreus dat iedereen er zijn weg doorheen weet te vinden. Al twee decennia wordt de discussie gevoerd en is verworden van een naald in dezelfde groef naar een oorlog in de loopgraven. Binnenkort sterft niet de discussie, maar het burgerschap zelf onder het geweld van meningsverschillen over rekkelijke en precieze interpretaties. Dat is, als de eveneens steeds meer verhit rakende planeet het niet eerder begeeft.
In 2021 is het 20 jaar geleden dat een islamistische terreuraanslag de Twin Towers neerhaalde. Ik maakte die mee in een Arabisch land. Sindsdien zijn moslims en niet-moslims zich slachtoffer gaan voelen van onderdrukkingsmechanismen van de ander. Maar zelf nooit de dader. Zelfkritiek is steeds verder weg. Mensen uit een moslimgemeenschap, waarin ik lang woonde, vertelden het me keer op keer: hebben wij geen recht op een menswaardig bestaan, zonder oorlog, in vrijheid en met een tenminste basale staat van welvaart, net als de anderen? En de Westerse mens meent op zijn beurt dat zijn trotse verworvenheden, waar hij zijn identiteit aan ophangt, worden ondermijnd.
Beide kampen dwepen met angst, zwelgen erin. Daaraan aan toegeven is makkelijker dan je met je verstand te wapenen. Een van de Amerikaanse grootste hedendaagse schrijvers, Marilynne Robinson, waarschuwt in haar boek De Gegevenheid der Dingen: ‘Onze grootste bron van veiligheid is elkaar op waarde te schatten, en ons over te geven aan angst en minachting is onze grootste fout’.
Kamala Harris had het in haar speech over het genieten van de ‘joy of democracy’. In Nederland en Europa wordt de democratische discussie de afgelopen decennia hemeltergend lelijk gevoerd, vol haat, cynisme en angst. Het doel is de ander op de knieën te brengen. Alleen: omdat niemand is zonder zonde en er daarom altijd verwijten te maken vallen, lukt dat nooit.
Daarom stel ik voor dat we de aandacht verleggen naar wat burgers in de moderne, diverse samenleving bindt, in plaats van wat hen scheidt. De nadruk die is komen te liggen op vrijheid, in de individualistisch georganiseerde samenleving gebaseerd op competitie en competenties, is ten koste gegaan van broederschap en samenwerking. We kunnen elkaar over allerlei ideologische verschillen blijven bashen, van tradities tot religie, identiteit, gender en hypes, maar er is één materiële zaak die ons bindt: dat we dansen op dezelfde aardkorst waaruit we zijn voortgekomen temidden van alles wat de zwaartekracht vasthoudt.
Noem me holistisch, een dromer, maar wat uit die gezamenlijkheid voortkomt is ieders verantwoordelijkheid voor het aloude erkennen van de waardigheid van elk leven, op een even kostbare planeet, die groot en gezamenlijk onderhoud vergt. En de daaruit voortvloeiende vraag: wat heeft een ander nodig om een goed leven te leiden en wat heeft de aarde nodig om voort te bestaan?
Dienstbaarheid, behulpzaamheid, solidariteit, eenheid, dat deze woorden nu pathetisch in de oren klinken, komt door het uiteenvallen van een collectiviteit ten gunste van het individu. Hoe kunnen we deze waarden weer herintroduceren in een nieuw soort burgerschap? Dat kan alleen als ze hand in hand gaan met het gezamenlijk tackelen van het werkelijk grote probleem waarvoor de wereld zich gesteld weet.
Vergeet de vrijheid van meningsuiting conceptologie. Stap uit het eigen belangenwereldje en kijk eens uit dat van de toekomstige aardbewoner: urgent zijn het klimaat, migratie, honger, discriminatie, toekomstige epidemieën als gevolg van globalisering en overbevolking.
Ontwikkel op alle bestuursniveaus eindelijk een krachtige, positieve visie op het behoud van de planeet waarin elk individu een bijdrage kan leveren. De nieuwe generatie leert nu al beter dan de boomers om voor het redden van de aarde het eigen belang opzij te zetten en dat goed samenwerken daartoe een voorwaarde is. Versterk die vaardigheden en kennis in het onderwijs. Daag burgers uit mee te denken en te werken aan een wereld die groter is dan zijzelf.
Volg het voorbeeld van Biden die zijn moderne variatie op de vier klassieke deugden (verstandigheid, moed, matigheid, rechtvaardigheid) in zijn beleid heeft opgenomen: wetenschap, fatsoen, eenheid en waarheid. Een dergelijke visie biedt zowel de mens als de planeet weer lucht. En perspectief.
Delen:

Praat mee

onze spelregels.

avatar
0/1500
Bedankt voor je reactie! De redactie controleert of je bericht voldoet aan de spelregels. Het kan even duren voordat het zichtbaar is.

Reacties (18)

Pater
Pater24 nov. 2020 - 5:18

Mooie gedachten. Eens over de urgentie van het onderhoud van de planeet. Maar individualisme heeft ook veel goeds voortgebracht! Zoals de VVM ...

OlavM
OlavM23 nov. 2020 - 22:44

In grote lijnen kan ik me vinden in dit verhaal. [.....urgent zijn het klimaat, migratie, honger, discriminatie, toekomstige epidemieën als gevolg van globalisering en overbevolking.] Is allemaal wel waar, maar deze grote problemen zijn niet echt op te lossen in een samenleving die beheerst wordt door het huidige neo-liberale kapitalisme. Door dit laatste beleven we de ene na de andere crisis. En grondrechten als vrijheid van meningsuiting blijven uiterst fundamenteel voor een beschaafde samenleving. Dat mogen we nooit vergeten. Al is dit grondrecht nooit absoluut, en wordt het overal en te allen tijde begrensd.

The Apple
The Apple23 nov. 2020 - 18:56

Op 22 november 2020 at 19:38 heb ik geprobeerd om erop te wijzen waarom de benadering van Tineke Bennema naar mijn mening vruchteloos zal blijven. Dat heeft slechts een reactie opgeleverd van Zetje, die impliceert dat marxisten tegenstanders zouden zijn van het beginsel: Heb Uw naasten lief als Uzelf. Dat is niet geval. Ik probeerde er alleen op te wijzen dat dergelijke oproepen al 2000 jaar zonder resultaat zijn gebleven. Ik wil er nog wel aan toevoegen dat je alleen maar -of tenminste vooral- moet kijken naar de materiële achtergronden van conflicten, omdat je daar grip op hebt en niet op wat de mensen geloven. De vrijheid van mening is een groot goed, want zo kun je lullen tot je een ons weegt. Helaas blijft het daar meestal bij.

Dick Roelofsen
Dick Roelofsen23 nov. 2020 - 9:42

Ik denk dat het voor de aarde beter is als we gaan leven zoals de Himba's in plaats van Biden en Harris als voorbeeld te nemen.

Fredje3
Fredje323 nov. 2020 - 5:22

Het geheugen van sommigen is zo klein dat het af en toe beschamend te noemen is. De kritiek en beledigingen die er nu zijn op de Islam is belangrijk om de discussie te voeren. Zo was dit in de jaren 60 voor links nogal belangrijk om de discussie over het Christendom te voeren. Met humor en ernstige beledigingen om iets wat nogal vast geroest was los te kunnen krijgen en met succes. Het Christendom is dan wel nog steeds een redelijk groot onderdeel van het leven, maar zeker niet meer bepalend en we zijn los van de roest. Allemaal dankzij de humor, kritiek en beledigingen. Echter worden we nu geconfronteerd met iets wat nogal vastgeroest zit. Iets wat ook los moet geraken, maar omdat dit van buiten komt doet links hier niets mee. Humor, kritiek en beledigingen waar links vroeger de verlichting mee verkreeg worden nu gezien als een extreem rechts feestje en links doet gezellig mee het meest conservatieve wat er momenteel bestaat in stand te houden. Mensen die de discussie wel aandurven moeten niet alleen de hoon van links verwachten, maar ook nog eens uitkijken voor hun leven. De roest is hardnekkiger en gevaarlijker dan verwacht. Laten we simpel zijn. Meeste Moslims staan best wel achter de verlichting en als ze humor, kritiek of belediging niet leuk vinden zullen ze waarschijnlijk afkeurend met hun hoofd schudden, misschien wel protesteren en wie weet wel de discussie aangaan, zoals de Christenen dat in de jaren 60 deden. Maar er zitten een aantal mensen tussen die op de 1 of andere manier niet weten waar het geloof over gaan en van mening zijn dat zij het recht hebben om wraak te nemen uit naam van Allah en hoe klein het risico ook is, de uitwerking daarvan is groot. Immers u krijgt 100 stuks voor u van dingen die u erg lekker vind, maar 1 daarvan is zo giftig dat u daar dood van kunt gaan. De kans is klein, maar neemt u er dan iets van? Of laat u alles links liggen? Of gaat u onderzoeken welke daarvan giftig zou kunnen zijn? Ik vind het belangrijk dat we in deze door moeten blijven gaan met humor, kritiek en zelfs beledigen, Totdat de verlichting er is en we niet meer bang hoeven te zijn voor die ene. Op dat moment kunnen we gelijkwaardig samenleven en tot die tijd zullen de problemen en (voor)oordelen wederzijds blijven bestaan.

Paulus3
Paulus322 nov. 2020 - 23:30

Wat hebben de praatjes van Biden en Harris hier mee te maken? De bijna geinstaleerde nieuwe koning en onder-koningin van een buitenlandse mogendheid. Een van de problemen van de discussie in Nederland en Europa is dat we propaganda mode uit de VS vlakkeloos overnemen als feiten die over ons gaan. Terwijl dat land te groot is niet zo achter dat ze basis diensten als veraad zien en niet democratisch genoeg is om om van toepassing te zijn.

Middenman
Middenman22 nov. 2020 - 23:03

"Er is geen weg naar vrede op de weg naar veiligheid" - Dietrich Bonhoeffer schreef dit terwijl hij in een Nazi-gevangenis zat. Als woorden geen daden worden komt er geen vrede. Ik denk dat Bonhoeffer het beter zag dan Marylinne Robinson.

The Apple
The Apple22 nov. 2020 - 18:38

Er zullen relatief weinig mensen zijn die zullen ontkennen dat het klimaat, migratie, honger, discriminatie, en toekomstige epidemieën problemen zijn. De problemen ontstaan pas als het er om gaat om de oorzaken aan te wijzen en oplossingen aan te dragen. Het probleem is dat zij er de oorzaak van zijn en dat van ons verwacht wordt dat we er iets aan doen. Nou, mooi niet!!

5 Reacties
The Apple
The Apple22 nov. 2020 - 18:41

"Volg het voorbeeld van Biden" Ik heb nog een veel beter voorstel: volg het voorbeeld van Jezus Christus, dan zijn alle problemen morgen opgelost. Ik snap sowieso niet dat we daar al 2000 jaar over doen... -

The Apple
The Apple22 nov. 2020 - 23:35

Met naasten lukt dat nog wel, met vijanden heb ik wat meer moeite. We kunnen niet allemaal zo zijn als jij.

adriek
adriek23 nov. 2020 - 13:20

"zij" zijn de oorzaak. Wie zijn "zij"? Als "zij" de oorzaak zijn van problemen hoeven "wij" niets te doen? Wie de oorzaak ook zijn, wij zitten wel met de gevolgen: het is ons klimaar dat verandert, de vluchtelingen kloppen aan onze deuren, de epidemie is een pandemie... Je kunt iemand anders de schuld geven of je kop in het zand steken, maar dat lost niets op, we zullen met de gevolgen moeten omgaan. Voorkomen is beter dan genezen, maar lukt niet altijd.

The Apple
The Apple23 nov. 2020 - 16:19

Eirda - De bedoelde passage betreft een cynische persiflage op reacties die je hier veelvuldig tegenkomt. -

The Apple
The Apple23 nov. 2020 - 16:33

Zetje - Mijn binaire opdeling van de wereld is fantastisch, het is juist jouw binaire opdeling van de wereld die niet deugt. Jouw naasten zijn de mijne niet en jij ziet mij als de vijand, maar gelukkig heb je me lief. Hoe verklaar je anders jouw ad hominem reactie op een algemene stelling die niet eens tot jou persoonlijk is gericht? Jij zoekt mij, niet omgekeerd. Maar gelukkig maak je je zorgen om mijn zielenheil, waarvoor mijn dank. -

MaxMax2
MaxMax222 nov. 2020 - 18:20

Volgens Edward Snowden was het Joe Biden die destijds persoonlijk naar diverse landen heeft gebeld (waar Snowden politiek asiel had willen aanvragen) om ze onder druk te zetten om Snowden vooral geen asiel te verlenen..

4 Reacties
The Apple
The Apple22 nov. 2020 - 19:10

Zie je wel dat hij niet deugt. En Trump heeft er nog wel alles aan gedaan om hem bij voorbaat gratie te verlenen. En Julian Assange natuurlijk ook. Maar hij heeft nog een paar weken... -

Satya
Satya22 nov. 2020 - 20:54

Biden heeft wel meer op zijn geweten waar je niet erg vrolijk van wordt. Ik deel het enthousiasme van veel mensen over Biden niet. Het is te hopen dat Biden eens gaat luisteren naar de klachten van de 'tegenpartij'. Ik denk niet dat Biden gaat luisteren en dat de neocons gewoon hun oude manier voortzetten, meer Trump beleid maar met goede manieren.

The Apple
The Apple22 nov. 2020 - 23:30

Zou Max liever hebben gezien dat Bernie had gewonnen? -

Minoes&tuin
Minoes&tuin23 nov. 2020 - 4:51

Satya Er was geen andere keuze dan Biden of Trump. Dan kun je niet anders dat een voorkeur voor Biden hebben. Maar je hebt anderszins gelijk.