Logo Joop
De opiniesite van BNNVARA met actueel nieuws en uitgesproken meningen

Verduurzaming landbouw de doodsteek voor het platteland? Integendeel, het is de redding

  •  
21-11-2023
  •  
leestijd 3 minuten
  •  
675 keer bekeken
  •  
duurzaam

Landbouwtransitie is kans voor Gelderland

Het is van groot belang dat we ten alle tijden kunnen rekenen op een goede voedselvoorziening. Daarvoor hebben we boeren hard nodig. Tegelijkertijd beuken we steeds vaker aan tegen de grenzen van de ecologie en volksgezondheid op het platteland. Dat is een logisch resultaat van de schaalvergroting en intensivering, aangejaagd door aandeelhouders van grote bedrijven, die uit zijn op rendementen op korte termijn. Een onderbelicht element van dit proces is de massaleegloop die het teweeg heeft gebracht: het aantal boerenbedrijven is enorm gekrompen, dorpen lopen leeg en de overheid is onzichtbaar. Wanneer we de aanstaande landbouwtransitie slim vormgeven, kunnen boeren rekenen op een goed inkomen, wordt de volksgezondheid en natuur versterkt én herleeft de regionale economie.

We worden door rechtse partijen vaak voorgehouden dat de verduurzaming van de landbouw de doodsteek is voor het platteland. Het tegendeel is waar: als gevolg van schaalvergroting is het aantal boeren, en daarmee de levendigheid op het platteland, sterk gedaald. Tegelijkertijd zagen we dat de overheid verdween uit de regio als gevolg van rechts spreadsheetbeleid. Overheidsinvesteringen moesten renderen, en dat doet geld nu eenmaal beter op de Zuidas dan in Zetten. Als gevolg van deze tendens zijn kleine scholen, buslijnen en dorpshuizen wegbezuinigd. Er is nauwelijks aandacht geweest voor betaalbare huisvesting voor jongeren, waardoor het platteland in rap tempo vergrijst. Het tij moet nu echt gekeerd worden voordat het te laat is.

Ironisch genoeg kan de verguisde landbouwtransitie helpen om dit te bewerkstelligen. Jonge boeren zijn op zoek naar toekomstbestendige verdienmodellen, en zijn bereid daar verder in te gaan dan hun voorgangers. Dat bleek toen het landbouwakkoord klapte terwijl het NAJK best tevreden was. Ze geven aan liever strengere doelen te krijgen die vaststaan voor de lange termijn dan zwalkend beleid te moeten volgen, omdat ze te maken hebben met lange afschrijvingstermijnen van investeringen. Het is aan de overheid om duidelijke en haalbare doelen te stellen die langjarig vaststaan. Met financiële prikkels moeten ervoor worden gezorgd dat boeren kiezen voor een bedrijfsvoering die leidt tot afdoende voedselproductie, een weerbare natuur en een betere volksgezondheid. Door dit gebiedsgericht te doen en in te spelen op initiatieven vanuit de sector, hebben boeren vrijheid om dit zelf in te vullen. De overheid stelt randvoorwaarden en zorgt voor de vergoeding voor maatschappelijke diensten, de ondernemende geest van de boer doet de rest.

Wanneer dit goed uitgevoerd wordt zullen minder boeren uitgekocht hoeven worden. Het verdienvermogen is immers op een andere manier gewaarborgd: kennisontwikkeling, natuurbeheer en een eerlijke prijs voor voedsel. Daardoor verandert het platteland niet in een lege vlakte met enkele ondernemers, maar wordt het een rijk landschap met diverse innovatieve boeren. De waarde die wordt geproduceerd op de boerderij verdwijnt niet in de zakken van onbekende aandeelhouders, maar wordt lokaal weer uitgegeven. Dat versterkt de economische potentie van het platteland. Om het platteland de kans te geven weer op eigen benen te staan, is het fair als het Rijk investeert in voorzieningen. Scholen, buslijnen en betaalbare woningen kunnen dan weer hun intrede maken en het vestigingsklimaat versterken. Laten we met een Nationaal programma voor de Veluwe beginnen met deze nieuwe aanpak, als lichtend voorbeeld voor de rest van het land. Immers, als we het bij het grootste natuurgebied kunnen, dan elders ook.

Kortom, bevrijd de boer van de negatieve spiraal van schaalvergroting en intensivering, en laat ze doen waar ze goed in zijn: kwalitatief voedsel produceren in samenhang met de natuur. Maak dorpen weer levendig: verduurzaam de landbouw. Er valt wat te kiezen op 22 november.

Delen:

Praat mee

onze spelregels.

avatar
0/1500
Bedankt voor je reactie! De redactie controleert of je bericht voldoet aan de spelregels. Het kan even duren voordat het zichtbaar is.

Reacties (2)

Pagadder
Pagadder21 nov. 2023 - 18:25

Net zoals bij het GLB van de EU zeker. Daar kunnen boeren extra maatregelen nemen om de biodiversiteit te vergroten en om meer eiwit te telen zodat er minder soja ingevoerd moet worden of maatregelen voor betere waterkwaliteit of om klimaatverandering tegen te gaan. Hier kunnen ze extra vergoeding voor krijgen. Nu blijkt dat er teveel boeren extra maatregelen genomen hebben en is de beloofde vergoeding naar beneden bijgesteld. Als t zo moet trapt er volgend jaar geen boer meer in. Het vertrouwen in de overheid is in die kringen al heel laag en dit helpt niet om dat te verbeteren. De hier beschreven ideeën zijn van t zelfde laken een pak. Het geeft enorm veel bureaucratie en vraagt veel controle, waardoor deze ideeën extra duur uitvallen voor de belasting betaler.

PVDB2
PVDB221 nov. 2023 - 17:48

Het is een realiteit waar veel van onze rechtse kiezers van gruwen. Maar zoals wetenschappers aangeven, zoals bij de Wageningen Universiteit en Research, zal je een transitie in moeten zetten van minder dierlijk en meer plantaardig. Er volop geïnvesteerd in alternatieven van dit vervuilende, zoet water verslindende product waar kilometers woud worden gekapt in Brazilië. Niet voor de vervangers. Veevoer voor de productie van vlees. Er komt een moment dat kweekvlees wel vrijgegeven word (veel minder landgebruik, water en methaan uitstoot. Zuivel producten waar de koe als producent uit de keten word gehaald. Met de juiste regelgeving kan het marktaandeel krijgen waar boeren niet tegen kunnen produceren en waar men wel moet gaan veranderen. De jonge boeren zien dat, plus dat ze natuur een warmer hart toe dragen. Een gezonde biodiversiteit is goed voor de natuur, de mens en de productie van gewassen zoals fruit. Dat het gaat veranderen weten we al lang, dat wij ons dat moeten ook. Het gaat om beleid maken maar vooral politieke moed. Zeker als, zoals we nu weten we afsteven op een temperatuur stijging van 2,5 tot 3 graden bij ongewijzigd beleid. Versterken van het netwerk en opleiden van de mensen die deze transitie mee moeten gaan realiseren. Ontkenning van de populisten die het verdienmodel van de grote baas in het oosten niet in het geding willen stellen. Fossiele brandstoffen.