Een verdachte patiënt is nog geen dader

Terwijl nog niemand weet wat er precies met de vermiste Anne Faber uit Utrecht is gebeurd vinden media de aanhouding van een verdachte al voldoende om groots uit te pakken over zijn verleden. De hele doopceel van de man wordt gelicht, het achtuurjournaal opent met uitgebreide beelden van de instelling waar hij werd behandeld en laat ook nog op een plattegrond precies zien waar de kliniek ligt. Nou, die man moet wel schuldig zijn is de impliciete boodschap…

Het kan heel goed zijn dat deze verdachte binnenkort bekent en uiteindelijk zal worden veroordeeld. En dan zal zijn strafblad zeker worden meegewogen. Maar voordat het zover is, als het al zover komt, wordt er een beeld geschetst van de omgeving waar hij werd behandeld. Of niet-behandeld, zoals de critici van forensisch-psychiatrische behandeling allemaal wel weer zullen gaan roepen. En in het verlengde daarvan kan het op niets gebaseerde vooroordeel dat alle gekken gevaarlijk zijn ook weer uit de kast worden getrokken. De doodstraf voor deze mensen, of minstens gedwongen castratie. En in zo’n kliniek werken ook echt alleen maar prutsers, zie je nu wel?

In ons land zijn vele mensen dagelijks bezig om het stigma rond psychische aandoeningen te bestrijden. Ze doen dat op een vriendelijke manier, het zijn voor een belangrijk deel vrijwilligers. Ze rennen rond het IJsselmeer in een estafette bijvoorbeeld, om wat aandacht te vragen en een paar duizend euro op te halen (www.socialrun.nl). En soms boeken ze kleine succesjes, als er een beroemdheid zelfmoord pleegt en er een beetje uitleg over depressie wordt gegeven in de media. Maar deze lieve, goedwillende mensen, vaak met eigen ervaringen rond psychisch leed, worden totaal overschreeuwd door de berichtgeving rond een verdachte met een psychiatrische voorgeschiedenis. Het budget van het journaal en de impact van de berichtgeving zetten de mensen die strijden tegen stigma in een klap weer op een nog grotere achterstand. En dat is niet eerlijk, en ook nog onterecht: de resultaten van gedwongen behandeling in de forensische psychiatrie zijn in het algemeen namelijk goed, en de recidive-kans is er veel kleiner dan in een ‘gewone’ gevangenis (waar ook veel mensen met serieuze psychische problemen zitten, maar die veel minder behandeling krijgen). De meeste daders van geweldsdelicten hebben nog altijd geen enkele link met bekende psychische problemen, mag dat nog even benadrukt worden?

Dank weer aan alle media, voor hun bijdrage aan het in stand houden van het stigma rond psychische stoornissen.