Veiligheid binnen de lijnen

Vorige week zijn we een proefrit gaan maken in een nieuwe auto. Ik noem geen merk, maar als je mijn schoonmoeder zou vragen welke het was, dan zou ze zeggen ‘een blauwe’. Het ging in dit geval om een zogenaamde automaat, voorzien van de nieuwste technologieën die geen van allen aanwezig zijn in onze huidige heilige koe. Eén van deze functies was de afstandsbegrenzer, die ervoor zorgt dat je altijd automatisch op een nader te bepalen afstand blijft van je voorganger en de functie die je kan waarschuwen wanneer je een rijstrook wilt verlaten. Bij deze laatste optioneel instelbare veiligheidsfunctie stuurt de auto je op een licht dwingende manier vanzelf weer naar het midden van de weg, zodat je niet onnodig buiten de rijstrook dreigt te komen.

Het is niet de eerste ingebouwde veiligheidsfunctie waar we mee te maken kregen de afgelopen twee maanden. De wereld staat namelijk in brand. En waar verdere brandhaarden dienen te worden voorkomen, scherpt men de veiligheidsmaatregelen aan. Nu we van een intelligente lockdown naar een iets minder intelligente lockdown worden gemanoeuvreerd, nemen deze veiligheidsmaatregelen evenredig verder toe in het openbare leven. We mogen onszelf iets minder beperkingen toestaan, maar om het virus zoveel mogelijk onder controle te krijgen én te houden, zijn er overal restricties waar we ons met z’n allen aan moeten houden. Dit alles dient een zeer begrijpelijk, hoger doel. We zullen deze vrijheidsbeperkende verplichtingen en richtlijnen moeten gaan zien als het ‘nieuwe normaal’, wordt er ook wel gezegd.

We waren al een stukje op weg, de voorgaande maanden. Want tijdens mijn wekelijkse uitstapje naar de supermarkt word ik gesommeerd om pijlen te volgen, langs afzetlinten te lopen, een A4-vel met richtlijnen te lezen én op te volgen en een gedesinfecteerde winkelkar te nemen. Bij de kassa staan afgebakende vakken van geel-zwart lint op de vloer geplakt waar de klant in hoort te staan om de anderhalve meter afstand te garanderen. De kassamedewerker zit met handschoenen aan achter een scherm van plexiglas de boodschappen te scannen. Het kassabonnetje mag ik zelf uit het apparaat pakken. Wanneer ik dit tafereel aanschouw, lijkt het alsof ik de enige ben die deze situatie beangstigend vind, wat natuurlijk niet zo is. Het ‘nieuwe normaal’ is razendsnel ingeburgerd, lijkt het. Hulde voor de flexibele capaciteiten van de mens.

De afgelopen week volgden daarnaast de protocollen van de VO-raad omtrent de opening van de middelbare scholen na 1 juni. Waar het basisonderwijs reeds vanaf 11 mei mag stunten met dit veiligheidseisenpakket, krijgt het voortgezet onderwijs nog een paar weken langer de tijd om organisatorisch alles rond te krijgen om zodoende de gewenste veiligheid voor alle leerlingen en onderwijzend en ondersteunend personeel zo optimaal mogelijk te kunnen waarborgen.

Iedereen die het protocol heeft ingezien, zal begrijpen dat dit een haast onmogelijke opgave is, die veel zal vergen van alle betrokkenen. Zo moeten leraren en leerlingen te allen tijde anderhalve meter afstand houden van elkaar en moeten leerkrachten erop toezien dat de leerlingen onderling ook deze afstand bewaken. Tafels en stoelen horen uiteraard ook op deze afstand te staan. Er komen vaste looproutes binnen de scholen en er zullen verschillende begin- en eindtijden worden gehanteerd. Voor en na elke les moeten de leerlingen hun tafel desinfecteren. De pauzes zijn verspreid over de dag, waarbij de leerlingen in het lokaal blijven. Kluisjes mogen niet worden gebruikt en ramen en deuren moeten zoveel mogelijk open blijven staan voor het garanderen van voldoende ventilatie. De overkoepelende vraag van veel onderwijsmensen is na deze uitleg dan ook vooral: hoe dan?

Ter verduidelijking wil ik hier meteen aan toevoegen dat we niets anders willen dan de leerlingen en onze collega’s weer in goede gezondheid te treffen op school, in real life. Dat zou iedereen op veel fronten ten goede komen. Tegelijkertijd zullen we onze eerder genoemde flexibiliteit en solidariteit wederom moeten gaan aanspreken om onszelf opnieuw uit te vinden en elkaar op een zo veilig mogelijke manier naar het einde van het schooljaar proberen te begeleiden. Zolang er nog geen vaccin is, zullen we dan ook moeten blijven schakelen, openstaan voor veranderingen en vernieuwingen in onze levenswijze, op de automatische piloot afstand blijven houden en binnen ons kader moeten functioneren. Het leven zal voorlopig een proefrit blijken én blijven.