Veel sociale media, veel minder sociale vaardigheden

Laat me beginnen te erkennen dat ik verslaafd ben aan de sociale media. Soms, als ik in het buitenland ben, voel ik me behoorlijk onthand, zeker als het om landen gaat waar nauwelijks infrastructuur is. Ik voel ontwenningsverschijnselen opkomen. Wat moet ik doen? Hoe kan ik met anderen communiceren? Help, ik word eenzaam en raak helemaal uit beeld bij mijn vrienden. O, moet ik dan met echte mensen communiceren? Maar hoe doe je dat? Hoe maak je een smiley om duidelijk te maken dat je niet meent wat je zegt?

En wat gebeurt er met kinderen die hun iPhone, iPod en spelletjes niet hebben? Onderzoek laat zien dat kinderen die dag-in-dag-uit de sociale media gebruiken veel minder sociale vaardigheden ontwikkelen. Vijf dagen zonder hun elektronische gadgets leert ze echter al snel weer in te schatten wat een gezichtsuitdrukking betekent en ze handiger te maken in het begrijpen van non-verbale communicatie. En dat geldt net zo sterk voor jongens als voor meisjes.

Hoe doe je zulk onderzoek in een wereld waar de sociale media altijd en overal aanwezig zijn. Valt er nog aan te ontsnappen? De Amerikaanse kinderen die aan het onderzoek meededen waren gemiddeld viereneenhalf uur per dag met een scherm bezig. Dat is niet veel anders in andere landen waar de sociale media hun intrede gedaan hebben. 51 kinderen uit groep 6 gingen naar een kamp in de natuur, ver weg van de stad en in dat kamp was gebruik van sociale media vijf dagen lang uit den boze. Ter vergelijking gingen 54 kinderen van de zelfde school en leeftijd niet naar het kamp, maar pas een week later nadat het onderzoek was uitgevoerd.

Om de sociale vaardigheden te testen moesten de kinderen foto’s van kinderen met verschillende gezichtsuitdrukkingen benoemen en na het bekijken van filmpjes vertellen wat daarin gebeurt. Bij het vertellen wat voor emotie op de foto’s te zien was maakten de kinderen bijvoorbeeld voordat ze naar het kamp gingen gemiddeld 14,02 fouten, terwijl ze na het kamp 9,41 fouten maakten.

Mensen zijn sociale wezens die in groepen leven, zeggen de onderzoekers. Ze hebben sociale vaardigheden nodig. Dat vind ik ook, maar tegelijkertijd verandert onze sociale omgeving en zijn er nieuwe vaardigheden nodig. Die zitten misschien meer in je duimen dan in het herkennen of iemand bedroefd of boos is. Wie zal het zeggen? Misschien weten we over tien jaar of het tot sociale rampen heeft geleid, of ze alleen nog geëmotioneerd kunnen worden als ze extreme beelden op hun smart phone zien, als ze denken dat ze maatschappelijk verantwoord zijn als ze een emmer koud water over hun hoofd gooien en ze zich laten rekruteren door mensen voor legers die in de woestijn de spelletjes in het echt uitvoeren, die je een jeugd lang geoefend hebt.

Volg Ivan Wolffers ook op Twitter Ivan schrijft voor Joop elke dag een Gezond Weetje van de Dag:  klik hier voor een overzicht