Vecht mee tegen de cadeaubon

Natuurlijk zal ik altijd suggereren dat ik dankbaar ben voor een cadeaubon. Ik ben sinds mijn geboorte gedresseerd om beleefd te zijn, en bovendien vind ik je te aardig om te beledigen. Daarom vind ik het pijnlijk - maar nodig - om toe te geven wat ik eigenlijk denk. Een cadeaubon krijg ik liever niet.

Men geeft het als ze niet kunnen bedenken wat de ontvanger zou willen. En omdat wij in een cultuur leven waarin geld geven als onpersoonlijk wordt beschouwd, geven wij maar zo’n waardepapier dat precies hetzelfde doet, alleen met meer nadelen.

Gewoon geld kun je overal gebruiken voor wat je maar wilt. Met een cadeaubon zit je gelijk vast aan een specifieke winkel of onderneming. Waardoor het je dwingt daar iets te kopen of doen, of je daar nou zin in hebt niet. Of dat er allerlei voorwaarden aan vast zitten waardoor het ingewikkelder, onpraktischer en soms zelfs duurder wordt dan gewoon ouderwetse euro’s te gebruiken.

Bovendien verdwijnen cadeaubonnen dikwijls in lades, met het idee dat ze eens, in-een-toekomst, op-een-mooi-moment, als-het-ooit-uitkomt gebruikt kunnen worden. Dat moment komt zelden. Want je vergeet ze of raakt ze kwijt. En soms open ik toevallig een lade ergens en graaf dan zo’n bon op waarvan de winkelketen al drie keer failliet is gegaan.

Winkeliers promoten cadeaubonnen al te graag, hoewel ze een kaartje moeten printen is het vaak dikke winst. De meerderheid van de bonnen komt nooit meer terug in de winkel. En als mensen al terugkomen dan geven ze vaak nog meer uit dan op de bon staat, omdat het exacte bedrag niet overeenkomt met wat ze nodig hebben. En als het product te weinig kost eindigen de euro’s en centen die er nog op staan in een soort financieel vagevuur op de bodem van een tas.

Ik vraag mij af of het mogelijk zou zijn om producten als deze te verbieden. Er zijn al eerder wetten aangenomen waardoor cadeaubonnen gelukkig niet langer een houdbaarheidsdatum hebben. Maar ik ben bang dat een totaalverbod juridisch ingewikkeld zal gaan worden. Niet dat ik enige verstand van recht heb, maar ik verwacht dat de middenstand er alles aan zou doen om zo’n wet tegen te houden of tijd te rekken. Ze goochelen toch een leuk deel van hun inkomen bij elkaar met wat eigenlijk een legale wisseltruc is. En de middenstand is nu eenmaal geen kleine partij binnen Nederland.

Maar ieder van ons kan de beslissing maken om die dingen niet meer te kopen. Het is heel eenvoudig, iedere keer als je je gedwongen voelt een cadeautje te kopen en je weet niet wat, dan druk je die impuls om een cadeaubon te kopen keihard de kop in.

Koop daarentegen iets waarvan je zeker weet dat iedereen er van houdt. Zoals een reep chocolade. En als je dat te gierig vindt, dan kan je altijd nog zo’n cadeaubon geven die de Europese Centrale Bank uitgeeft. Er staan allerlei leuke tekeningen op van Europese gebouwen, en je kan het overal gebruiken, zelfs op Tahiti!

cc-foto: Mike Mozart