Joop

Van toeslag en heffingskorting naar basisinkomen

  •    •  
03-03-2022
  •  
leestijd 7 minuten
  •  
1306 keer bekeken
  •  
Manifestatie op Museumplein voor basisinkomen

© Foto: ANP / Evert Elzinga

Degenen die aan de top belanden geloven vol zelfvoldane overtuiging dat ze hun lot verdiend hebben en dat dat dus ook geldt voor de mensen die aan de onderkant terechtkomen. Dit laat weinig ruimte voor solidariteit.
De vele geconditioneerde en vaak inkomensafhankelijke toeslagen en heffingskortingen in Nederland brengen, zo is gebleken, veel uitvoeringsproblemen met zich mee. Eveneens veroorzaken ze negatieve effecten op de arbeidsmarkt. Zo zullen werkenden rondom het minimumloon er netto nauwelijks op vooruitgaan bij de aangekondigde verhoging van het minimumloon. Het grootste deel van de verhoging vloeit weer terug naar de schatkist, omdat de inkomensafhankelijke regelingen blijven voortbestaan. Althans, de nieuwe regering heeft nog geen begin van een plan tot hervorming.
De meest voor de hand liggende structurele hervorming is de invoering van één uitkeerbare heffingskorting (GroenLinks, PvdD, Volt) of een negatieve inkomstenbelasting (D66, CU). Daarmee zou het basisinkomen (BI) via een achterdeur worden binnengehaald, in de vorm van vooral een praktische oplossing. Het zal evenwel niet BI worden genoemd omdat de naam veel weerstanden oproept in de samenleving. En daar zit nou juist de uitdaging, er moeten nog vele weerstanden worden doorbroken en dat vereist nieuwe strategieën.
Vandaag de dag sympathiseert een niet gering deel van de Nederlandse bevolking met het basisinkomen. Belangrijk is dat deze mensen goed inzicht krijgen in hoe dit stap-voor-stap is in te voeren en op die manier zeer betaalbaar is. Ook heeft men de bevestiging nodig dat een en ander niet negatief uitwerkt op de arbeidsmarkt. Alhoewel aan het nut van het houden van BI-experimenten kan worden getwijfeld, ze geven wel neutrale of positieve arbeidsmarkteffecten aan.
Reyer Brons geeft in zijn recente boek (Basisinkomen, een ongekend alternatief, Wetenschappelijk Bureau OSF, 2021) een compleet overzicht. Aan de orde komen de talloze wijzen van financiering en ook de vele varianten van invoering. Voor de BI-sympathisanten is het inmiddels wel duidelijk, er zijn genoeg alternatieven om een BI zonder al te veel problemen stap-voor-stap in te voeren. Niettemin is er ook een flinke harde kern van mensen die tegen zijn en iedere keer tegenargumenten gebruiken die niet kunnen worden onderbouwd zoals nadelige effecten op de arbeidsmarkt en de onbetaalbaarheid. Deze mensen overtuig je niet met weer een andere invoeringsmethode of financieringsbron. Hardnekkig is ook de focus op het mogelijke misbruik van mensen die met een (minimaal!) basisinkomen vervolgens lanterfantend door het leven gaan. Een opvatting over mogelijke profiteurs die daardoor ook de oplossingen rond de toeslagencrisis en de Groningse gascrisis bemoeilijken. Daarmee blijven oplossingen voor velen uit en is er geen vertrouwen iets nieuws te beginnen.
Het hameren op de noodzaak van een basisinkomen en het volop aanbieden van alternatieven blijft volop noodzakelijk. Maar tegelijkertijd dient ook een serieuze strategie te worden ontwikkeld om de harde kern van tegenstanders te overtuigen of de hardheid te verzachten. Daarbij gaat het vooral om het naar voren halen van de sociaal-culturele argumenten. We noemen er twee: De rechtstreekse inkomensstroom naar iedereen en de meritocratie, met name de hoogmoed van de succesvollen.
Rechtstreekse inkomensstroom naar iedereen De band tussen de huidige verdiende inkomens enerzijds en de individuele arbeidsprestatie anderzijds, wordt steeds losser. Er is steeds minder sprake van persoonlijk verdiende inkomens. Het welvaartsniveau zoals wij dat nu kennen en zoals dat in eerste instantie tot uitdrukking komt in de primaire inkomens, is het resultaat van jarenlange productiviteitsstijgingen waaraan vele generaties een bijdrage hebben geleverd. Ons hoge inkomensniveau valt dus niet louter toe te schrijven aan de arbeid die op dit moment wordt verricht en het kapitaal dat nu in bedrijven is geïnvesteerd.
Sterker nog, er is bijna geen koppeling meer met de loonontwikkeling en het productieproces. Dan ligt de invoering van een basisinkomen voor de hand want de lonen zijn al  los geraakt van de, vaak geautomatiseerde, productie. Het aftappen van gelden door de overheid rechtstreeks aan die bron, d.w.z. bij de productie van de onderneming, ligt dan voor de hand. De belastinggrondslag verschuift dan van lonen naar andere bronnen, zoals naar consumptie, speculatie, kapitaal en vermogen.
Varoufakis verantwoordt een rechtstreekse inkomensstroom naar iedereen via de overheid op vergelijkbare wijze. Hij legt evenwel de nadruk op de opbrengsten die we collectief hebben gemaakt. Het hedendaagse paradigma is dat we een privé-productie van welvaart hebben die de overheid vervolgens afroomt voor sociale doeleinden. In werkelijkheid is onze productie echter collectief, een samenspel van markt en overheid. Maar deze productie wordt vervolgens volledig privé toegeëigend. De onderdelen/technologie van een iPhone worden collectief geproduceerd en vervolgens door Apple volledig toegeëigend. Een rechtstreekse inkomensstroom, BI, naar iedereen brengt dat alles weer in balans. Feitelijk stelt Varoufakis hier een aanpassing, misschien wel een overleving, van het huidige kapitalistische systeem voor.
Meritocratie en de hoogmoed van de succesvolle Een tweede cultureel argument voor een nieuwe strategie om BI te promoten is beschreven in De Tirannie van Verdienste door M. J. Sandel (2020). Zie mijn boekbespreking.
De analyse van Sandel is bijzonder scherp. Hij toont vooral aan hoe het hedendaagse populisme slechts zijdelings te maken heeft met een ongelijke verdeling van inkomens maar vooral een ethische en culturele component heeft. Een groeiend deel van de bevolking voelt zich ondergewaardeerd. Dat heeft alles te maken met de tirannie van verdienste als gevolg van het meritocratische ethos dat in de afgelopen decennia heeft geleid tot hoogmoed. Deze hoogmoed weerspiegelt de neiging van de winnaars die zich laten bedwelmen door hun eigen succes, en daarbij alle geluk en voorspoed buiten beschouwing laten die hen op weg hebben geholpen. Degenen die aan de top belanden geloven vol zelfvoldane overtuiging dat ze hun lot verdiend hebben en dat dat dus ook geldt voor de mensen die aan de onderkant terechtkomen. Dit laat weinig ruimte voor solidariteit. Die zou wel kunnen ontstaan wanneer we ons realiseren hoe lukraak talenten worden uitgedeeld en hoe willekeurig het lot ons kan treffen. Loon naar verdienste is volgens Sandel dan ook een vorm van tirannie – een onrechtvaardig regime – beleden door de aanhangers van een zelfvoldane overtuiging.
Sandel pleit daarom vooral voor een groot nationaal debat over hoe te komen van de huidige individualisering naar meer gemeenschapszin en zelfontplooiing voor iedereen. Essentieel is daarbij zijn conclusie dat voor een succesvol leven van velen, alle vormen van onderwijs en werk, serieus genomen zouden moeten worden. Zonder het te noemen wijst hij hiermee op de kern van wat de invoering van een basisinkomen beoogt: een gelijkere waardering voor het huidige betaalde en onbetaalde werk, een stimulans voor het volgen van onderwijs. In een interview (VK-20 september 2020) beschrijft hij het zelf als volgt wanneer hij het heeft over ´wat draagt bij aan de gemeenschap´ als belangrijk alternatief criterium voor louter prestatie/verdienste: ……. Maar het is in elk geval een democra­tischer methode, waarmee we bijdragen kunnen waarderen die nu genegeerd of ondergewaardeerd worden. Denk aan al het niet-betaalde werk dat wordt gedaan binnen huishoudens, het grootbrengen van kinderen, de zorg voor verwanten. Denk ook aan al het werk dat door de corona-crisis veel belangrijker blijkt dan de samenleving tot dusver liet blijken: verpleegzorg, schoonmaakwerk, de vuilnisdienst, transport en distributie. En afgezien van de vraag naar het nut: in elk mens ligt evenveel waardigheid; dat moet ook gevolgen hebben voor de waardigheid van ieders werk.”
Conclusie De vele geconditioneerde en vaak inkomensafhankelijke toeslagen en heffingskortingen in Nederland brengen, zo is gebleken, veel uitvoeringsproblemen met zich mee. Eveneens veroorzaken ze negatieve effecten op de arbeidsmarkt. De meest voor de hand liggende structurele hervorming is de invoering van één uitkeerbare heffingskorting of een negatieve inkomstenbelasting. Dat betekent praktisch gezien een eerste stap in de invoering van een BI. Voor een volledige invoering en acceptatie moeten evenwel nog weerstanden worden overwonnen.
De huidige discussie rond het basisinkomen is vooral gefocust op het benadrukken van  de noodzaak en het volop aanbieden van alternatieven en financieringsbronnen.
Er is niettemin tevens een harde kern van mensen die tegen zijn en iedere keer tegenargumenten gebruiken die niet kunnen worden onderbouwd zoals nadelige effecten op de arbeidsmarkt en de onbetaalbaarheid. Ze leiden daarmee de aandacht af van waar het werkelijk om gaat in deze discussie. Bij de invoering van een basisinkomen gaat het niet alleen om een praktische oplossing voor veel maatschappelijke problemen maar vooral om een sociaal-culturele verandering, met name een breder zicht op werk.
Allereerst gaat het om de maatschappelijke erkenning van de argumenten voor een rechtstreekse inkomensstroom naar iedereen. Een basisinkomen voor de totale bevolking kan hiermee worden beschouwd als betaald uit de welvaart welke collectief is vergaard generaties lang.
In de tweede plaats gaat het om een appèl op de meritocratische elite hun hoogmoed af te leggen, zich niet langer te laten bedwelmen door hun eigen succes. Ze claimen daarbij alle geluk en voorspoed die hen op weg hebben geholpen. Solidariteit met de mensen die minder bevoorrecht zijn ontstaat wanneer zij zich realiseren hoe willekeurig het lot beschikt. Invoering van een basisinkomen betekent meer solidariteit en maatschappelijke gelijkheid. Het is vooral de erkenning van het niet-betaalde werk en het slecht betaalde werk in fundamenteel belangrijke beroepen.
De boodschap is duidelijk, beide sociaal-culturele argumenten behoeven meer aandacht in de maatschappelijke discussie. De meritocratische discussie is vooral een discussie tussen degenen die het getroffen hebben en die het minder getroffen hebben. En laten we niet vergeten dat de focus op profiteurs een goede basisinkomen-regeling in de weg staat. Tevens zal de geleidelijke invoering van een BI en de afschaffing van het huidige toeslagen- en heffingskortingenstelsel veel meer werkenden rond het minimumloon laten profiteren van een verhoging van het minimumloon.
Dit artikel verscheen eerder op basisinkomen.nl
Delen:

Praat mee

Heb je een vraag, suggestie of wil je gewoon iets kwijt? Dat kan hier. Lees onze spelregels.

avatar

Reacties (43)

jan stroeken
jan stroeken8 mrt. 2022 - 18:16

Ik tref in de vele reacties weinig concreet commentaar op mijn artikel. Er komen wel talloze opmerkingen over de onhaalbaarheid en vooral de financiële onhaalbaarheid van de invoering van een basisinkomen. Ik constateer dat weinigen het onderwerp echt hebben bestudeerd, er is inmiddels veel literatuur beschikbaar. Het in het artikel genoemde boek van Reyer Brons geeft daar een samenvatting van. Over de financiële haalbaarheid heb ik eerder een artikel geschreven: https://basisinkomen.nl/waarom-een-basisinkomen-en-hoe-voeren-we-het-in/. Wellicht helpt het lezen hiervan voor meer licht op de zaak.

Sonic2
Sonic24 mrt. 2022 - 12:28

Ik ben niet voor een volledig basisinkomen, maar de manier waarop het hier door sommige wordt afgekraakt. Mensen hebben een achterhaald idee over een baan. Een baan was vroeger namelijk nog een baan. Waarbij je een goed salaris kreeg en goede arbeidsvoorwaarden en vooral stabiliteit voor langere termijn. Vooral aan de onderkant zie je nog veel constructies om het minimumloon te omzeilen. Is het loon laag en is het bovendien stressvol werk. Het idee dat als je een baan hebt dat de beste manier is om armoede te voorkomen, gaat allang al niet meer op. We moeten naar een andere manier van denken toe.

3 Reacties
vdbemt
vdbemt4 mrt. 2022 - 13:33

Niet alle werkgevers zijn horken. Niet alle bedrijven zijn slecht voor hun personeel. Maar als er bezuinigd moet worden, wordt er toch wel vaak bezuinigd op personeelskosten, cq personeel. Zoveel mogelijk winst maken met zo min mogelijk personeel. Nu zijn in sommige sectoren de mensen niet aan te slepen. Maar zo is het niet altijd. Zelfs recent nog in juni 2021 waren 297 duizend mensen werkloos. Dat zijn alleen de WWers. Andere werkzoekenden zijn daar niet bijgeteld. Geen werkgever zal meer mensen in dienst nemen dan nodig is en zal blijven streven naar zo min mogelijk. We zullen nooit van werkeloosheid afkomen. Automatisering/robotisering 'helpt' daarbij. Dat zal men zich ook moeten realiseren. Dan ben ik ervan overtuigd dat de werkeloosheid gemiddeld zal blijven stijgen. Blijven we dan ingewikkeld doen met uitkeringen, ambtenaren die mensen vrijwillig verplicht aan een baan zetten waarvoor ze niet geschikt zijn?? Mensen in de stress en armoede douwen? Gezondheidskosten omhoog leiden? Of gaan we dit inzien, dat het niet erg is wanneer je niet werkt (als arbeidsongeschikte, alleenstaande ouder, chronisch zieke of gewoon iemand die met heel weinig tevreden is) of niet fulltime werkt (daarmee blijven meer banen beschikbaar voor andere mensen die wel op zoek zijn) en een systeem bedenken dat voor iedereen menswaardig is, zoals een basisinkomen.

vdbemt
vdbemt4 mrt. 2022 - 13:34

Een andere manier van denken, dus....

Effie2
Effie25 mrt. 2022 - 11:33

'We moeten naar een andere manier van denken toe'. Mee eens. Mensen lijken te zijn vergeten dat werken is uitgevonden om te overleven. En dat hoe we ons voelen belangrijker is dan wat we bezitten. De maximalisatie van macht en materiële rijkdom is een erfenis uit het dierenrijk. Waar het recht van de sterkste regeert. Het alfa en de omega dier. En alles hiërarchisch verdeeld daartussen. Maar het dierenrijk heeft, als tegenwicht, ook een verzorgende kant. Bij het neoliberalisme lijkt dat verzorgende aspect te worden verwaarloosd, of zelfs compleet te worden genegeerd, waardoor het al gauw als gevoelsarm, en daardoor als onmenselijk wordt ervaren....En wijsheid lijkt het gevolg te zijn van pijn voelen door te handelen op basis van denkfouten.

A little bit of sunshine
A little bit of sunshine4 mrt. 2022 - 8:56

Ik kan weinig met artikelen over een basisinkomen zonder dat er bedragen in voorkomen. Als iedereen die nu werkt een basisinkomen moet krijgen = 9 miljoen x 1000 euro per maand = 9 miljard per maand = 108 miljard per jaar. Volgens mij betekend dit dat de loonbelastingschijven richting de 70 en 80% zullen moeten. Wie gaat er op vrijdag werken als hij netto 20% overhoud. We hebben nu al heel veel mensen die parttime werken vanwege de bruto/netto verhoudingen qua inkomsten. Een basisinkomen zal denk ik de stimulatie om te gaan werken verminderen en daardoor onbetaalbaar blijken.

4 Reacties
Sonic2
Sonic24 mrt. 2022 - 12:31

Ik denk dat het goed is om eens naar de achterliggende redenen en achtergronden te kijken voor een basisinkomen. Uitkeringen zijn verlaagd. De voorwaarden voor die uitkeringen zijn achterlijk. En dat zeg ik als iemand die in het verleden daarvoor verantwoordelijk is geweest om ze toe te kennen. Genoeg afbraak aan uitkeringen. Genoeg aan banen. Ik denk dat een basisinkomen( volledig) niet geheel realistisch is, maar we moeten veel meer doen aan veel meer inkomenszekerheid.

Superbowl
Superbowl4 mrt. 2022 - 12:56

@ A little bit of sunshine: Waarom alleen de werkenden? We hebben in Nederland 14.1 mln volwassenen. Je mist dus nog 61.2mrd aan extra uitgaven per jaar. We kunnen natuurlijk de Vennootschapsbelasting nog verhogen van 35% naar 100% volgens goed links gebruik. Dit zou (mits bedrijven niet vertrekken) al bijna 50mrd opleveren. Vervolgens zou defensie in zijn volledigheid afschaffen nog 10mrd opleveren. Het kan dus prima…

vdbemt
vdbemt5 mrt. 2022 - 12:12

"Als iedereen die nu werkt een basisinkomen moet krijgen....." Het gaat niet om alleen de werkenden. Juist niet. De aandacht en discussie voor een basisinkomen zijn juist ontstaan om mensen die het niet lukt aan het werk te komen (en dat zijn niet allemaal bedriegers zoals rechts denkt; de bedriegers zitten vooral bij de witte boorden, de belastingontduikers, de bonus-trekkers) van een beschaafd basisinkomen te voorzien. Maar dan zonder gezeur, discriminatie, dwingende kortingsregelingen, etc., zoals nu. Iedereen een basisinkomen. En wil je werken (dat zullen de meeste mensen willen), en lukt dat ook, dan kun je daarmee je levenspeil vergroten. Heb je geen behoefte aan meer, ben je met weinig tevreden, dan ga je niet werken (misschien vrijwilligerswerk). En houd je de baan vrij voor een ander.

vdbemt
vdbemt5 mrt. 2022 - 12:18

levenspeli verhogen (niet 'vergroten')

Ewout Pool
Ewout Pool4 mrt. 2022 - 7:34

Hoewel ik het een sympathiek idee vind denk ik toch dat het niet werkt, en wel om de volgende reden: als iedereen laten we zeggen €1000 per maand ontvangt zal ook iedereen (gemiddeld over de bevolking) €1000 euro belasting voor dit systeem moeten betalen. Dit betekent dat een bakker die €1000 eerst moet terugverdienen voordat hij zijn andere kosten kan betalen en in zijn levensonderhoud kan voorzien. Dat betekent dat zijn prijzen (en die van alle andere bakkers en winkels)zullen stijgen. Dat leidt tot fikse inflatie, en die €1000 zal al snel niet meer voldoende zijn om in je levensonderhoud te voorzien. Daarmee wordt het dus nutteloos, en zullen er aanvullende uitkeringen moeten komen. Bovendien kunnen leefkosten nogal verschillen tussen mensen. Het maakt in kosten nogal uit of je gezond bent of in een rolstoel zit of een andere beperking hebt. Wel zou ik ervoor pleiten om de uitkeringen structureel te verhogen. (En beter maatwerk te leveren wie wel of niet een kans heeft op de arbeidsmarkt, om vernederende plichten en tegenprestaties af te schaffen.)Daarmee zouden aanvullende uitkeringen en toeslagen voor een deel kunnen worden ondervangen. Maar misschien zie ik iets over het hoofd en zijn deze problemen te ondervangen, dan lees ik dat graag.

1 Reactie
vdbemt
vdbemt4 mrt. 2022 - 9:59

Je ziet inderdaad iets over het hoofd. "als iedereen laten we zeggen €1000 per maand ontvangt zal ook iedereen (gemiddeld over de bevolking) €1000 euro belasting voor dit systeem moeten betalen. Dit betekent dat een bakker die €1000 eerst moet terugverdienen" Je maakt van "1000,- gemiddeld over de bevolking": 1000,- voor iedereen. De bakker op de hoek zal geen 1000,- belasting betalen, maar minder. De multinational betaalt daarentegen weer (veel - mag ik hopen) méér.

Kuifje3
Kuifje33 mrt. 2022 - 22:19

Het probleem voor de minima zit voornamelijk aan de uitgavenkant. Veel te hoge huren, gemeentelijke belastingen, accijnzen, BTW, studiekosten, reiskosten, het is allemaal te veel. Als je iedereen een vast basisinkomen geeft zonder de uitgaven anders in te delen hou je de huidige problemen. Gevolg zal zijn dat er weer de meest zotte toeslagen en subsidies bedacht gaan worden. Een basisinkomen zit er niet in binnen de huidige politieke verhoudingen. Buiten wat dappere volhouders is er bijna niemand te vinden die dit een goed idee vindt.

edwhy
edwhy3 mrt. 2022 - 21:42

Een klein probleem is natuurlijk hoe hoog is het basisinkomen. Voor 600 euro per maand is het in Nederland moelijk rondkomen. In Hongarije is het een godsvermogen. We krijgen dus het probleem dat de mensen binnen de EU recht hebben op het basisinkomen

1 Reactie
manic
manic7 mrt. 2022 - 0:26

hoe kom je daar in godsnaam bij..? we wonen meer dan 10 jaar in hongarije en de prijzen in de supermarkten zijn dezelfde als in nl. het enige wat goedkoper is de brandstof voor je auto en vlees als je iemand kent die zijn eigen varkens slacht en verkoopt. de belastingen zijn wel wat lager maar van 600 euro per maand kun je hier ook geen auto van rijden en een goed leven lijden. eerst even zelf ervaren voor je wat gaat lopen roepen svp...

Effie2
Effie23 mrt. 2022 - 19:05

Beste Jan, na mezelf gedwongen te hebben je lijvige verhaal tot het einde toe te lezen, duizelt het me. De inmiddels onbeheersbare, kosten verslindende, mensenlevens kapotmakende, door wantrouwen en regelzucht opgetuigde bureaucratie vervangen door een basisinkomen, zou denk ik al veel schelen. Maar marktwerking maakt dan nog steeds meer kapot dan me lief is. Daarbij denk ík aan de waardering voor prestaties, die de hoogteverschillen van salarissen zouden rechtvaardigen. Aan het devalueren of opwaarderen van functies. Aan grondstoffen die in waarde zouden stijgen. Aan al die woningen die lang geleden voor een paar duizend gulden gebouwd zijn, en na die decennialang intensieve bewoning, na hun investering vele malen te hebben opgebracht, nu tonnen euro's waard zouden zijn. ...Met als gevolg, dat mensen met een bescheiden inkomen als vermogend worden beschouwd. ...Terwijl ze er steeds meer moeite mee hebben nog rond te komen. Omdat de indexatie van gestegen kosten bij vele van hen al ruim tien jaar uitblijft. Aan de geëxplodeerde gasprijs, aan aardgas, dat in één jaar tijd twaalf keer zoveel waard zou zijn geworden. Aan de zogenaamde waardevermeerdering van benzine en diesel aan de pomp. Aan de landelijke privatisering van overheidsdiensten. Waarbij de rijke aandeelhouders van beursgenoteerde bedrijven, wereldwijd, eigenaar werden van wat ooit in bezit van het Nederlandse volk was. En aan het speculeren met harde valuta. Waarvan de waarde van aandelen zó sterk fluctueert, dat het onzeker is of er op termijn nog genoeg van over blijft om er de stijgende kosten van levensonderhoud mee te kunnen betalen. Kortom, zolang die oneerlijke marktwerking voor onze eerste levensbehoeften niet rap verdwijnt, zie ik de toekomst, óók wat onze koopkracht betreft, somber in.

ValsPlat
ValsPlat3 mrt. 2022 - 18:57

Ik snap niet waarom een onvoorwaardelijk basisinkomen, of negatieve inkomstenbelasting, niet de natte droom is van iedere rationele rechtse burger. Immers, met zo'n systeem loont ieder uur arbeid. Ieder uur extra arbeid betekent extra inkomen voor de werker. Bovendien zijn met een onvoorwaardelijk basisinkomen héél veel ambtenaren overbodig. Is nu ook meteen duidelijk waar de grootste weerstand vandaan komt?

19 Reacties
vdbemt
vdbemt3 mrt. 2022 - 20:58

Gek genoeg komt die van de VVD die toch voor een zo klein mogelijke overheid is. Dat je dat inderdaad OOK met het basisinkomen bereikt, willen ze niet zien. Verblind door het motto: gratis geld bestaat niet. Je MOET ervoor werken. Alsof aandeelhouders, rijke erfgenamen, belastingontduikers alles met hard werken verdienen. Maar dat mag.

Superbowl
Superbowl3 mrt. 2022 - 21:47

Ik heb indd geen principiële bezwaren tegen een basisinkomen echter sta ik sceptisch tegen de uitwerking. Voorbeeld: we geven nu per 2022 95,3mrd uit aan sociale zekerheid. Delen door 17,4 mln Nederlanders en vervolgens door 12 maanden = welgeteld 460 eur per Nederlander per maand. Nu gok ik dat de voorstanders toch een hoger basisinkomen in gedachten hadden waardoor de rationele rechtse stemmer inderdaad afhaakt…

vdbemt
vdbemt4 mrt. 2022 - 10:06

@Superbowl. Dat zijn van die weinigzeggende sommetjes, waarbij veel factoren worden vergeten. We geven nu ook heel veel uit aan ambtenaren die zich uit de naad werken om, voor de personen in kwestie, niets te bereiken. Dat is met een basisinkomen allemaal niet nodig. Dat geld dat daarmee vrijkomt kun je in het basisinkomen steken. Om maar wat te noemen.

ValsPlat
ValsPlat4 mrt. 2022 - 10:08

Superbowl In mijn beleving is het onvoorwaardelijk basisinkomen voor iedereen met de nederlandse nationaliteit die ouder is dan 18. Indien je het basisinkomen zou verstrekken voor kinderen dan zou dat een te grote stimulans zijn voor grote gezinnen. ...en ja, ik besef dat randvoorwaarden in tegenstelling zijn met "onvoorwaardelijk". Indien iemand een voorstel heeft dat beter werkt tegen de armoedeval (werken loont niet omdat je daardoor uitkeringen verliest) die in het huidige systeem ingebakken is, dan hoor ik dat graag. De armoedeval is een asociaal aspect van ons sociale zekerheid systeem. Met een OB krijg je meer mensen aan het werk.

DanielleDefoe
DanielleDefoe4 mrt. 2022 - 10:32

Voor een traditioneel paar kan het een profijtelijke regeling zijn. De man houdt zijn baan, de vrouw blijft thuis maar nu met aanrechtsubsidie. Vraagje: houden we de "kinderbijslag" erin?

Superbowl
Superbowl4 mrt. 2022 - 12:22

@vdbemt Dit is nu precies de luchtfietserij waarom ik zo sceptisch ben over het BO. Elke keer hoor ik hetzelfde argument. Alsof het afschaffen van het controle apparaat tientallen miljarden zou opleveren. Dan zou ik die kostenpost toch wel terug moeten vinden op de taartdiagram van de overheid. Je haalt miljoenen en miljarden door elkaar en voor een basisinkomen heb je miljarden nodig zoals ik laat zien in het volgens jou “weinigzeggende” sommetje. @ Vals plat In Nederland zijn 14.1 mln mensen 18+, dan kom je op 563 Euro per NL per maand. Ongeveer de helft van een kale bijstandsuitkering. Willen we dit oprekken naar bijstandsniveau voor iedere Nederlander dan moeten we de pakweg 90mrd van de zorg gebruiken. Dan zijn dus alle ziekenhuizen ect per direct dicht…

vdbemt
vdbemt4 mrt. 2022 - 13:37

@Danielle. Ik mag toch hopen dat dat soort traditionele paren nauwelijks meer bestaat en snel gaat uitsterven.

vdbemt
vdbemt4 mrt. 2022 - 14:06

@Superbowl. Ik hoef geen nieuw sommetje. De uitvoeringskosten van alleen het UWV liggen al rond de ca 2 miljard. Dan heb je nog de sociale diensten. Wie keert de AOW uit? We zijn een rijk land, dat de rijken ook nog eens in de watten legt. Gelul dat er niet genoeg geld is. Het hele inkomensstelsel, cq belastingstelsel kan anders. En ook zodanig dat er een basisinkomen voor iedereen kan gelden. Het is een kwestie van willen. Daar heb je natuurlijk ook een beetje een sociaal hart, een beetje vermogen tot medemenselijkheid, beschaving, voor nodig. Niet alleen dat aan jezelf denken.

ValsPlat
ValsPlat4 mrt. 2022 - 14:20

Superbowl V.w.b. de loonbelasting is het bij invoering van OB reëel om belastingvrije voeten te verlagen of te schrappen en eventueel de belastingschijven wat te verhogen. Bovendien, doordat er een financiële basis is zal de WW premie lager kunnen zijn. Het is niet zo dat iemand die nu met een volledige baan € 2.500 netto/mnd verdient, bij een OB van € 750 dan ineens € 3.250 krijgt.

Superbowl
Superbowl4 mrt. 2022 - 16:53

@vdbemt, je wilt het niet horen blijkbaar. Die uitvoeringskosten (klein bier) zitten al inbegrepen in die som. En dan gaan we al uit van het onwaarschijnlijke scenario dat we het hele uwv op straat kunnen zetten. Om het benodigde geld bijelkaar te krijgen is er meer nodig dan alleen bezuinigingen op de sociale zekerheid en de uitvoering daarvan. De lasten moeten drastisch omhoog (lees minimaal verdubbelen) om dit te kunnen bekostigen. Vandaar de terecht scepsis bij de rechtste stemmer. @valsplat dat is nu precies de reden dat de rechtse stemmer sceptisch is. Ik voorspel dat het verwachtte inkomen dichter bij de 2500 dan bij 3250 gaat liggen. Wellicht gaan de inkomstenbelastingen wel zo hard omhoog dat je zelfs slechter af bent; lees 750 OB plus een nieuw netto salaris van 1500 ipv 2500… Voor de echt armen is 750 trouwens ook een achteruitgang. De enige winnaars van dit alles zijn studenten, hippies die met zijn 10en in een jurt gaan wonen en backpackers die met dat geld door Cambodja gaan trekken.

DanielleDefoe
DanielleDefoe4 mrt. 2022 - 17:40

vdbemt 4 maart 2022 at 14:37 Ik ben er niet gerust op. Alleenstaanden moeten naturrlijk altijd gewoon blijven werken.

vdbemt
vdbemt4 mrt. 2022 - 18:56

@Superbowl. Je wilt toch niet zeggen dat JIJ ontvankelijk bent voor andere geluiden. " Om het benodigde geld bijelkaar te krijgen is er meer nodig dan alleen bezuinigingen op de sociale zekerheid en de uitvoering daarvan. " Mee eens. Wat dacht je van OOK een veel progressiever belastingstelsel? Vermogensbelasting. Stoppen met de HRA, stoppen met kinderbijslag voor de hoge inkomens. Er is vast nog meer mogelijk in dit rijke land.

vdbemt
vdbemt4 mrt. 2022 - 21:18

@Danielle. NIET als het basisinkomen zou bestaan. Maar zover zijn we niet. Maar we gaan toch ook niet naar een toekomst waar opnieuw automatisch de vrouw achter de aanrecht komt?

ValsPlat
ValsPlat4 mrt. 2022 - 21:21

@Superbowl Het doel van OB is niet om iemand die nu netto € 2.500 verdient, na invoering van het OB netto meer te laten overhouden. Minder zou ook niet moeten, laat dat duidelijk zijn. Maar, doordat diegenen die nu meer dan het OB verdienen in feite hun eigen OB betalen, zijn de kosten niet zo hoog als jij voorrekend. De stilte rond mijn vraag hoe de armoedeval, die een nare bijwerking is van het huidige systeem, op een andere manier voorkomen kan worden, wordt helaas door niemand beantwoord. Wist je dat M. Nixon, een zeer rechtse (en foute) president, vóór invoering van een basisinkomen was.

Ch0k3r
Ch0k3r5 mrt. 2022 - 8:27

@valsplat Als je het basisinkomen verrekent met het salaris, dan kort je het salaris dus. Iemand die 25 netto per uur verdiend, krijgt dan ineens te horen dat 30 uur in de maand ineens vrijwilligerswerk zijn geworden. Voor een basisinkomen hoef je niet te werken. We lopen nu ook niet te roepen dat iedereen die werkt, ook bijstand uitgekeerd krijgt.

Superbowl
Superbowl5 mrt. 2022 - 8:45

@valsplat Nixon was indd voor (een laag) basisinkomen. Zelfs de meest rechtse politici hier gaan niet zover als nixon. Zou jij bijvoorbeeld alle hulp, steun en toeslagen willen vervangen door een OB van 250 euro in de maand. Dat was namelijk de gedachte van Nixon. Daarnaast schrijf je de wens dat je met 2500 netto niet mag inleveren. Ik verwijs je graag naar alle reacties van Vdbemt hierboven. De inkomstenbelasting was m nog niet progressief genoeg met 50% Ik vraag me dan ook af wie nog de moeite neemt om tegen 80% te gaan werken…

vdbemt
vdbemt5 mrt. 2022 - 11:48

@Superbowl. Je zou maar wat graag het inkomen willen hebben waar 80% belasting op geheven wordt. Die 80% die gaat namelijk niet over het gehele salaris. Het maximale tarief van nu (49,5%) gaat pas gelden vanaf € 68.508. En ALLEEN voor dat bedrag dat boven die 68.508 uit komt. Die 80% zou dan misschien pas gaan gelden boven de anderhalve ton??? 2 ton?? Zeg niet dat jij dat dan niet toch zou willen verdienen.

DanielleDefoe
DanielleDefoe8 mrt. 2022 - 11:15

vdbemt 4 maart 2022 at 22:18 Voor alleenstaanden is het leven ook dan aanzienlijk duurder dan voor lui met huisgenoten die kosten kunnen delen.

vdbemt
vdbemt8 mrt. 2022 - 15:48

@Danielle. Een stelsel voor basisnkomen is nu nog alleen een discussie . Het bestaat nog niet. Uitgangspunt is (zou moeten zijn) een basisinkomen ( een X bedrag ) voor iedereen. Als je dan samenwoont, deel je de huur (of het koophuis). Ja. Dan ben je in je eentje duurder uit. Ik zie niet wat je daar aan zou moeten of moeten willen doen. Er staat tegenover dat voor de belasting de inkomens samen genomen worden en dat je dus eerder in een hoger belastingtarief komt. En dan meer belasting betaalt.

MG1968
MG19683 mrt. 2022 - 15:30

Met ongericht herverdelen doe je degene waar de herverdeling met name dient te landen te kort. Een -zonder grenswaarden, dus zonder perverse prikkels- belastingstelsel dat niet stopt bij 0% maar ook (vanuit de inkomstenkant-) negatieve component kent doet hetzelfde maar is gerichter.

6 Reacties
vdbemt
vdbemt3 mrt. 2022 - 16:14

"Met ongericht herverdelen doe je degene waar de herverdeling met name dient te landen te kort." Ik zie hier niemand die het over ongericht herverdelen heeft.

DanielleDefoe
DanielleDefoe3 mrt. 2022 - 16:59

Verhoog het minimumloon, Zorg ook voor adequate her- en bijscholingsmogelijkheden. Reserveer uitheringen voor degenen die niet (meer) in staat zijn zelf in hun onderhoud te voorzien.

MG1968
MG19684 mrt. 2022 - 9:25

@vdBemt Iedereen een basisinkomen is ongericht. Het argument 'maar dat deel voor degene die het niet nodig hebben betalen ze ultimo zelf' gaat niet op, want iedereen die belasting betaald draagt daar aan bij, ook degene die onder de streep toch nog netto ontvangen. Het basisinkomen op die manier geïmplementeerd kan alleen een 'overlevingsbijdrage' zijn, je kunt dan niet alle andere herverdelingsmechanismen (of toeslagen) het raam uit kieperen want er blijven dan altijd groepen over die niet meer kunnen verwerven dan die overlevingsbijdrage en aangezien dat geen leven is zullen deze extra bijgestaan moeten (en gaan) worden. Mijn uitgangspunt is: zorg ervoor dat iedereen een zinvol leven kan financieren. Dat kan door het eindpunt van de negatieve belasting op het niveau van het zinvol leven te zetten (en niet op het niveau van overleven). Aangezien dat alleen daar terecht komt waar het moet landen is dit ook financierbaar. Er zijn varianten denkbaar -b.v. glijdende (nogmaals: zonder grenswaarden) belastingschalen naar beneden en naar boven, maar dat is denk ik een andere discussie. Het idee van het basisinkomen sta ik volledig achter, of het de meest zinnige uitwerking van het doel erachter is waag ik te betwijfelen. Ik hoef geen 'cigaar uit eigen doos' die ik inderdaad voor 90% zelf betaal maar voor die overige 10% laat mee betalen door degene waar het voordeel in mijn ogen moet landen. Dat ik boven dat eigen doos gedeelte nog meer betaal wat er naar toe gaat doet daar niets aan af. Dat het de 'verkoopbaarheid' ten goede komt begrijp ik en jammer dat dat een reden zou moeten zijn.

vdbemt
vdbemt4 mrt. 2022 - 13:45

@MG. "Iedereen een basisinkomen is ongericht" Nee hoor. Dat is heel gericht: ervoor zorgen dat NIEMAND armoede hoeft te lijden. We hebben het hier over het basisinkomen, alsof we allemaal hetzelfde denken over hoe dat systeem dan ingericht gaat worden. We denken niet hetzelfde. Vind jij bijvoorbeeld dat de AOW ook kan verdwijnen als we (toch) een basisinkomen hebben? Er komt ook veel meer bij kijken dan alleen zeggen wat het basisinkomen is. Hoe gaat het belastingstelsel eruit zien? Behouden we de kinderbijslag? Ook voor iedereen, zelfs voor miljonairs?? Etc.

MG1968
MG19684 mrt. 2022 - 14:54

@vdBemt "ervoor zorgen dat NIEMAND armoede hoeft te lijden." Er even vanuit gaande dat je hetzelfde bedoeld als mij: dat géén armoede ook inhoud dat je een zinvol leven kunt financieren dan zitten we wat dat betreft op één lijn. Dan hebben we hetzelfde doel. Mijn inschatting is dat dat een basisinkomen niet kan bewerkstelligen: het niveau van dat basisinkomen komt daarmee domweg te hoog te liggen voor uitrol naar iedereen. En een basisinkomen dat alleen in leven houd is wat mij betreft onvoldoende 'zorg naar elkaar' en als je daarbovenop extra regelingen zou moeten treffen vervalt een groot deel van die inverdienzaken en ben je weer terug bij af. Een belasting die ook in het uitkerende spectrum kan komen (negatieve belasting) met als enige grenswaarde: verdien je niets dan ontvang je dat wat nodig is om een zinvol leven te financieren heeft wel alle voordelen van het basisinkomen: iedere cent die je verdiend rendeert (geen grenswaarden immers) het is een eenduidig systeem waar alles onder kan vallen zonder 'maatwerk' en elimineert ontzettende hoeveelheden bureaucratie en controle. En: op die manier vormgegeven wel degelijk betaalbaar. Je vraagt hoe dat belastingstelsel er uit zal zien, dat is een lastige want er zijn op zich ook meerdere invullingen voor mogelijk die keuzes maken waar vanuit herverdeeld wordt. Maar in kort komt het op het volgende neer: gemaximeerd bedrag aan negatieve belasting (representeert dat wat nodig is om zinvol te leven), dit bedrag wordt automatisch geïndexeerd. Een progressief belastingstelsel zowel in het uitkerende gedeelte als in het ontvangende gedeelte (een beetje in de vorm van een v waarbij de linkerpoot lager is dan de rechterpoot maar het laagste punt van de v zit precies op dat snijvlak van nettobetaler, nettto ontvanger). Geen premies op levenskeuzes (dus geen hypotheekrenteaftrekken, kinderbijslag of aanschaf zonnepanelen) maar wel een sociaal leenstelsel voor levenskeuzes icm recht op levenslang onderwijs. Opgebouwde rechten of verwachtingen (de niet private) afbouwen want uiteindelijk kan dat allemaal mee in het zelfde systeem. Ik begrijp dat deze uitleg te kort door de bocht is, maar geeft een idee. Dus nee -overgangsperiode?- geen kinderbijslag, hypotheekrenteaftrek of aow, wao en wat dan ook. Maar hoe dan ook staat en valt dat met het juist neerzetten van dat maximum aan negatieve belasting. Zie het als een basisuitkering, die je alleen daar verstrekt waar het dus dient te landen en niet 'geeft' aan degene die dat nergens voor nodig hebben. Mijn hoofdbezwaar ten het basisinkomen is dat het niveau van dat basisinkomen nog steeds armoede representeert en juist daar wil ik van af.

vdbemt
vdbemt5 mrt. 2022 - 12:00

@MG1968. "Mijn hoofdbezwaar ten het basisinkomen is dat het niveau van dat basisinkomen nog steeds armoede representeert en juist daar wil ik van af." Dat niveau van basisinkomen dat nog steeds armoede representeert, dat is een niveau dat jij, met jouw redenatie, eraan hangt. Ik ben ervan overtuigd dat het anders kan. Naar een niveau dat geen armoede representeert. Het is een kwestie van willen.Politieke keuzes. Waarom aan de ene kant grenzeloze miljoenen-inkomens (Dit soort lieden heeft ook nog eens een enorme 'voetafdruk' op het klimaat; tomeloze weelde) toestaan en aan de andere kant armoede?