Van belofte naar pijn, burgers gaan straks fors inleveren

Nederland koos bij de laatste verkiezingen voor rust, orde en “minder overheid”. Maar de realiteit heeft andere plannen. De economie verzwakt, de wereld wordt gevaarlijker, en de rekening van vijftien jaar Rutte-beleid komt nu keihard binnen. We hebben te lang geloofd dat de markt het beter wist. Nu blijkt dat de markt vooral zichzelf heeft geholpen en de burger achterlaat met de brokstukken.

Een uitgekleed land zonder regie
Vijftien jaar VVD heeft Nederland verzwakt tot een uitgekleed land dat zijn eigen basisvoorzieningen niet meer op orde heeft. Zorg, wonen, energie, vervoer, veiligheid. Allemaal uitgehold door bezuinigingen en marktwerking. De overheid werd kleiner, de problemen groter. Wat ooit “efficiënt” heette, blijkt nu pure verwaarlozing.

De schok van defensie-uitgaven
Alsof dat nog niet genoeg is, dwingt de nieuwe geopolitieke realiteit Nederland tot enorme defensie-investeringen. Jarenlang werd er bezuinigd op veiligheid, nu moet er in recordtempo miljarden worden bijgelegd om de NAVO-norm te halen. Dat geld komt niet uit de lucht vallen: het gaat ten koste van andere uitgaven. Zorg, klimaat, onderwijs, infrastructuur. Allemaal zullen ze moeten inleveren.

De waarheid is hard: het wordt de komende jaren niet beter, maar zwaarder. We zullen met minder welvaart méér moeten doen. Simpelweg omdat we de luxe van uitstel hebben verspeeld.

De illusie van ‘rust in de portemonnee’
De VVD belooft nog altijd “rust in de portemonnee”. Maar dat is misleiding van de zuiverste soort. Er is geen rust meer. Niet in de wereld, niet in de economie, en niet in de begroting. Wie burgers nu nog wijsmaakt dat het allemaal meevalt, verkoopt lucht. De rekening van het neoliberale tijdperk komt met rente.

Van markt naar overheid in publieke sector
Elke nieuwe regering kan niet anders dan erkennen wat Rutte ontkende: de markt heeft gefaald in de publieke sector. We moeten weer publieke regie nemen. Op energie, zorg, wonen en vervoer. Niet uit nostalgie naar “de oude staat”, maar omdat een samenleving zonder sterke overheid nog meer onleefbaar wordt.

Iedereen gaat inleveren! Maar dat hoeft geen ramp te zijn als we eindelijk eerlijk zijn over het waarom. We betalen niet voor mislukking, maar voor herstel. Voor het terugwinnen van de grip die we dachten te kunnen uitbesteden.

Van afbraak naar herbouw
Nederland heeft genoeg aan loze beloften gehad. We hebben geen behoefte aan “rust in de portemonnee”, maar aan rust in de samenleving. Dat begint met erkenning: het wordt moeilijker, niet makkelijker. Maar als we nu investeren in publieke zekerheid in plaats van marktrust, kunnen we het land weer opbouwen. Niet voor de aandeelhouder, maar voor de burger.