Val Berlijnse muur herdacht

Het gesprek van de dag in Duitsland, en in het bijzonder Berlijn, is de val van de Berlijnse muur 25 jaar geleden. Ter gelegenheid van de viering van dat moment, heeft de Duitse zender ZDF een animatie gemaakt van de bouw van het zo gehate bouwsel, zondag precies vijftig jaar geleden.

Als een staat gebaseerd is op de minachting voor fundamentele mensen- en vrijheidsrechten, wat kan het dan anders zijn dan een onrechtstaat?

Om de impact van de muur te duiden, vroeg het wetenschappelijke tijdschrift Scientias aan Paul Kubicek, hoogleraar aan Oakland University wat er zou zijn gebeurd als de muur nooit zou zijn gevallen. Hij zegt:

In de tijd dat de Berlijnse Muur viel was er al sprake van een grote behoefte aan verandering: het moment was daar. Dit kwam voornamelijk door de grote problemen in het oosten van Europa; dat steeds verder achterliep op economisch gebied ten opzichte van het westen. Toch, als de Berlijnse Muur nooit was gevallen had dat betekend dat het communisme op de één of andere manier had overleefd en dat er nog steeds een Oost-Duitsland zou bestaan. Dit zou betekenen dat er ook nooit een expansie van de Europese Unie en de NAVO naar het Oosten plaatsvond. Ik kan mij indenken dat de politiek onder druk zou staan om veranderingen door te voeren, iets wat voor spanningen zou zorgen in het oosten van Duitsland. In sommige gevallen zouden de Sovjets zelfs moeten ingrijpen zoals zij dat ook deden in 1956 en 1986. Europa zou in ieder geval instabieler zijn dan dat het nu is.

Schröder vindt het zorgelijk dat veel jongeren het verschil tussen dictatuur en democratie niet kennen. Uit zijn onderzoek bleek dat een derde van de Oost-Duitse jongeren dacht dat Oost-Duitsland een democratisch land was; het heette ten slotte de Duitse Democratische Republiek. In West-Duitsland geloofde een vierde van de ondervraagden dat.

NOS:  De Duitser weet te weinig over DDR / Merkel: DDR was onrechtstaat  /  De Berlijnse muur, een onneembare vesting

Scientias: Wat als de Berlijnse muur nooit zou zijn gevallen

Cc-foto: Dantal Daniel