Logo Joop
De opiniesite van BNNVARA met actueel nieuws en uitgesproken meningen

Ultieme barbaren!

  •  
04-08-2013
  •  
leestijd 6 minuten
  •  
BNNVARA fallback image
We moeten de neerwaartse spiraal van haat, dreiging en geweld stoppen
Er was eens een allochtoon uit de knoflooklanden. Zijn ouders waren Christelijke haat ontvlucht en belandden in Amsterdam. Baruch leerde niks van zijn ouders en had een grote bek. Hij schreef een boek en nam een loopje met de dagelijkse dogma’s, maar hij durfde het slechts anoniem te publiceren. Want zijn vriend Adriaen in het Rasphuis stierf als gevolg van zijn geschriften. We waren toen in het begin van de verlichting.
Baruchs boek bevatte argumenten voor tolerantie, democratie, godsdienstvrijheid en vrijheid van meningsuiting. Toen nog niet passé, maar ook nog niet welkom. Utrechtse professoren maakten hem belachelijk. Lambert van Velthuysen, lid van het ‘college der sçavanten’ noemde Baruch een ‘atheïst’ (zeg maar de voorloper van de ” nazi’ van nu). De synode en de kerkenraden waren extreem lovend: het was een ‘schadelijke Boeck’, verachtelijk en heiligschennend; vol idolatrie en superstitie. En Baruch was een ‘monstrum’. We waren toen midden in de verlichting.
Behalve het uitblijvende kassucces voor zijn boek, had Baruch ook wat andere ongemakjes. Het volk had honger en at Baruchs vrienden op. Of was het volk toch niet van vrijheid gediend? Laf, durfde Baruch de rechtvaardige meute niet aan, maar wou een plakkaat plaatsen bij de plek waar de opengereten gebroeders De Witt hingen. Op het plakkaat stond: ‘ultimi barbarorum’. Maar zijn huisbaas sloot hem op en redde zijn leven, want we waren toen volop in de verlichting.
Nu varen we opnieuw volop in de verlichting. Men bedreigt Wilders met de dood. Men bedreigt steeds meer politici en schrijvers met de dood. Dreigen is de nieuwe standaard. We hebben alweer twee politieke moorden achter de rug. We hebben aanslagen gehad in NewYork, Londen, Parijs, Boston en Madrid. Aan de andere kant beschrijft Wilders de moslims op dezelfde manier als de verlichtingsdenkers de joden. We hebben aspirant-politicoloog Anders Breivik. We hebben Bush en Obama, geobsedeerd om meer aanslagen uit te lokken; of misschien zijn ze slechts dom. Schaarste, geweld en bewustwording Is dit normaal, is dit een tijdelijke retour naar verlichting, of is het een voorteken? Je had beter naar de toespraak van de koning moeten luisteren: “Dat kinderen het beter krijgen dan hun ouders, lijkt minder vanzelfsprekend dan vroeger.” En dit was slechts eufemistisch uitgedrukt. Willem-Alexander bedoelt dat de groei voorbij is, tenminste volgens de oude aanpak: de roof. Want de wereldkoek is op en de beroofden pikken het ook niet meer.
Geleerden zien een correlatie tussen klimaatverwarming en geweld. Dus warmte leidt tot moord, revolutie en oorlog. Rob de Wijk (The Hague Centre for Strategic Studies) voorspelt rellen in Nederland en pleit ervoor ons zwaar te bewapenen want de grondstoffen raken op. Zbigniew Brzezinski (Centre for Strategic and International Studies) vreest al sinds 2005 voor opstanden overal ter wereld, door schaarste en politieke bewustwording. In 2008 erkende hij dat de vijfhonderd jaar lange Westerse heerschappij tot een einde komt. Het Pentagon voorspelt grote opkomende oorlogen, opstanden en massale vluchtelingen, als gevolg van schaarste, overbevolking en klimaatverandering. Misschien smeten de VS daarom meer aan wapens over de balk dan tijdens de koude oorlog en bouwen ze nieuw heerschappijgerei zoals Prism, bewapende robots, wapens in de ruimte en nieuwe militaire kampen in Afrika. Haat als bewust en onbewust rationeel instrument van bedrog en zelfbedrog Mijn hypothese is dat het brein op de achtergrond onbewust redeneert en beslissingen neemt. Het brein weet dat we grote problemen krijgen en dat we mogelijk in anarchie storten, in een oorlog van allen tegen allen. Homo homini lupus, de mens is een wolf voor zijn medemens. Daardoor zoekt het brein smoezen voor geweld. De huidige populistische haatzaaierij is slechts een leugen, bewust (of uit het onbewuste) ontstane propaganda, het middel om over vijanden te fantaseren en hun uitroeiing acceptabel te maken.
Maar we moeten de neerwaartse spiraal van haat, dreiging en geweld stoppen. We moeten stabiliteit in Nederland kweken om de opkomende mondiale crisis te doorstaan. We moeten voorkomen dat dezelfde anarchie zoals in de tijden van Spinoza het stuur overneemt van de rationaliteit.
De dreigingen moeten stoppen Als onderdeel van dit noodplan moeten we de dreigingen stoppen. Dit omdat dreigingen irrationele rationaliteit zijn. De dreiger legt zijn gelijk met een stok op. Het lijkt misschien rationeel voor een individu in een sfeer van angst, schaarste en concurrentie. Maar het is irrationeel voor de groep, want het is dom om het geld, de voordelen en de rechten op basis van geweld te verdelen.
We zijn afhankelijk van rationele argumenten voor stabiliteit, veiligheid en bloei. We zijn zoals een karavaan in de woestijn. Als we water nodig hebben, zijn we meer gebaat bij een rationele debater als winnaar die ons overtuigt om in de juiste richting te lopen, dan bij een dreiger als winnaar die ons in de richting van zijn willekeur (of zijn privébelangen) dwingt.
En daardoor is de rationaliteit van de valsspelende geweldpleger irrationeel, want zijn tijdelijke winst leidt tot verlies op langere termijn, voor anderen en voor zichzelf; hij schiet zichzelf en zijn kinderen in de voet.
Het volk is tegelijkertijd rationeel en irrationeel en we hebben daardoor een nieuw sociaal contract nodig.
Het volk is irrationeel Kijk naar Italië, Oost- en Zuid-Europa, Afrika en de islamitische wereld en zie hoe moeilijk het is om miserie te ontsnappen. Dat komt omdat men vastzit in een gevangenedilemma – ook van buiten gestimuleerd – in een onderlinge strijd om NU individueel goed te leven, ongeacht het welzijn van de rest. Men is in rationele domheid geketend. Dus moeten we de huidige stabiliteit bewaken, want de wederopbouw van welzijn zal een hels karwei zijn.   Nee, wij zijn niet superieur. Het Stanford-gevangenisexperiment en alle sociale psychologie daarna bewijzen dat beschaving slechts een dun laagje vernis is en dat de groep in anarchie en waanzin kan storten zonder een strak net van regels, wetten en sociale controle. Als we niet dom waren, dan hadden we ook geen sprookjes nodig, zoals de grondwet en mensenrechtenverdragen. Als we beschaafd waren zouden we ons zonder wetten redden.
We hebben daardoor een nieuwe indoctrinatie nodig om het volk van dreiging en geweld te weren. Het volk is tegelijk rationeel Maar het volk zal zich niet gratis laten indoctrineren. Het volk is slim genoeg om het bederf aan de top te zien. Men ziet Den Haag als een infectiebron van charme, achterkamertjes, netwerkende machiavellisten die elkaar de hand boven het hoofd houden en elkaar vette functies gunnen. Het stinkt naar oligarchie.
Debat in de Tweede Kamer is geen filterinstrument voor de beste argumenten, maar een collectatentournee voor kijkcijfers; Kamervragen zijn slechts een instrument om in de spotlight te blijven. Politici maken afspraken over de onderwerpen van verkiezingsdebatten. Met journalisten spreken ze af welke vragen ze mogen stellen. Vakkundigheid is vervangen door verleidingstalent. Het bouwen is vervallen, verkopen is het nieuwe dogma. Alles draait om zetels, kijkcijfers en Zwitserse rekeningnummers. Alles is show. Alles is nep zoals de dynastie.
Daardoor verliest het volk het vertrouwen in de leiders, politici, journalisten, advocaten, rechters, bankiers en hulporganisaties. Daarom keert men zich tegen de staat, rechtsstaat, volkenrecht en mensenrechten. En vooral tegen idealen, want het volk ziet de idealen slechts als versleten roze propaganda van de kronkelende oligarchie in Den Haag en op Wall Street.
Als onderdeel van het contract moeten de elites stoppen met hun wedloop in valsspelen. Ook omdat de elites – zoals de gebroeders De Witt – niet beschermd tegen de volkswoede zijn. De elites hoeven slechts hun onderlinge concurrentie opzij te zetten, zichzelf in dienst van Nederland te stellen en samen te werken in het reanimeren van simpele principes, zoals democratie, rechtsstaat en mensenrechten. En van echtheid, eerlijkheid en redelijkheid.
Dus de wereld is kapot, de elite is kapot en het volk is kapot. Zoals in de tijden van Baruch zijn we redeloos, radeloos en reddeloos. Weg met verlichting, lang leve de renaissance.
Volg Mihai Martoiu Ticu ook op Twitter

Meer over:

opinie, leven
Delen:

Praat mee

onze spelregels.

avatar
0/1500
Bedankt voor je reactie! De redactie controleert of je bericht voldoet aan de spelregels. Het kan even duren voordat het zichtbaar is.

Reacties (14)

rabotnikeh
rabotnikeh4 aug. 2013 - 16:30

Wat een prachtig, ik herhaal prachtig stuk!!

Bagus
Bagus4 aug. 2013 - 16:30

Ik wil hier slechts 1 opmerking kwijt en wel onder het kopje "Schaarste, Geweld en Bewustwording". Mijn grootste vrees voor de nabije toekomst is het temporeel 'samenvallen' van de moeizame democratiseringsexperimenten in zog. moslimlanden in het M.O en Noord-Afrika en de wereldwijde economische schokgolven die de opkomst van nieuwe, economisch vitale wereldspelers veroorzaakt. De wereldwijde verdringing 'rond de trog' zal m.n. eerdergenoemde moslimnaties het hardst trefffen, zij komen -economisch gezien- steeds verder structureel op achterstand te staan. Daardoor zullen de regionale 'oproeren' een steeds radicaler en grootschaliger karakter krijgen. Economische malaise was, is en zal ook in de toekomst de belangrijkste oorzaak vormen van 'thymos' (in de woorden van Peter Sloterdijk) dwz (gelokaliseerde) woedeverzamelplaatsen en ditto uitbarstingen. Hierbij zal de economische woedeuitbarsting reeds onderhuids sluimerende religieuze 'thymos' activeren en intensiveren. Winnaars, zeker binnen het huidige mondiale kapitalistische voortbrengingssysteem, hebben baat bij stabiliteit en vormen van 'harmonie' , zoals vrijheid van internationaal verkeer van mensen, goederen/diensten en kapitaal. Een stabiel internationaal politiek klimaat is daarvoor een absolute vereiste! Verliezers daarentegen zullen de oplaaiende emoties agv aanhoudende economische achterstand maar al te gauw willen vertalen in fysieke oproer/strijd. We gaan m.i. daarom een nieuwe periode tegemoet waarin Marx's stelling dat de economisch-technologische onderbouw de culturele bovenbouw domineert weer opgeld zal doen. En daarmee zal culturele verlichting (democratie, rechtsstaat en non-discriminatie) mondiaal zwaar onder druk komen te staan. Daarbij vergeleken is de interne 'volkse' politieke oproer in het Westen, waarover de columnist het ook heeft, slechts een koude plensbui en geen vernietigende storm. Een relatief rijk land als Nederland bijv. heeft immers structureel niets te winnen bij vormen van structurele chaos. Ik vermag verder niet goed in te zien welke krachtige 'thymos' de 'oude' democratische wereld nog over heeft, noch cultureel noch economisch gezien om terug te vechten. De eerdergenoemde moslimlanden zullen vlg. Sloterdijk pas weer tot rust komen als het democratisch surplus aan 'economisch onnutte jonge mannen' door de woedeuitbarstingen ahw zal zijn opgesoupeerd. En aangezien dat in zijn ogen om tientallen miljoenen mensen gaat kan de impact daarvan op de stabiliteit en vrede in de wereld nooit mogen worden onderschat. Wie de grote boosdoener in dit mondiale drama is: het kapitalistisch systeem, dat per definitie grote regionale economische ongelijkheid 'produceert' of de religie als vorm van culturele 'thymos' is een kwestie van waardering van oorzaak en gevolg. Volgens Sloterdijk (Het heilig vuur) worden jodendom, christendom en islam in onze tijd uitgedaagd om uit de illusie van een 'vreedzame co-existentie' te treden en over te gaan tot een (soms pijnlijke) dialoog. Alleen zo kunnen ze deel uitmaken van de nieuwe, interculturele samenlevingen die nu ontstaan. Ik ben van mening dat -gegeven de steeds verder gaande economische globalisering- Sloterdijks toekomstbeeld van een dialoog ueberhaupt een illusie zal blijken te zijn. En dus dreigen we met zijn allen op deze aardkloot in een 'gevaarlijke'' impasse te geraken met het vooruitgangsgeloof van de Verlichting als eerste en voornaamste slachtoffer.

longlivemokum
longlivemokum4 aug. 2013 - 16:30

Om te beginnen moeten al die nogal jonge twitteraars die de bedreigende tweets gestuurd hebben via twitter niet z.s.m. b.v. werkstraffen krijgen van de OM en de twee heren Opstelten en Teeven? Voor wat ze geschreven hebben via twitter, moeten ze niet tenminste een paar uur per persoon hun lokale parken schoonmaken? Wij leven notabene in een democatische rechtsstaat. Wat betreft die 3e-rang columniste die zoveel ophef veroorzaakt heeft onlangs met haar blijkbaar ontzettend gevoelig stuk (en die blijkbaar al jaren nogal smakeloze en soweiso onleesbare columns schrijft in een gratis dagblad) moet Nederland echt zoveel aandacht aan haar besteed? Vrijheid van meningsuiting is natuurlijk haar goed recht in ons vrij land, maar wie weet, dacht zij toen misschien, **als Ayaan Hirsi Ali kon het een tijdje geleden, ik kon het nu ook**, met name roem en glorie bereikte, met iets provocerends, en notabene vooral tijdens de heilige moslimmaand van Ramadan (tenminste wat betreft die bijna een miljoen Nederlandse moslims). Zij heeft toch al haar 15 minuten van faam gehad (en notabene bij die twee heren Knevel en van den Brink, om 23.00 uur, op een vrijdagavond op Nederland 1!) en dat is het dan, wat mij betreft. Namaste en ik wens jullie een heel fijne zomersedag op 5 augustus.

MarjoleinS2
MarjoleinS24 aug. 2013 - 16:30

" De elites hoeven slechts hun onderlinge concurrentie opzij te zetten, zichzelf in dienst van Nederland te stellen en samen te werken in het reanimeren van simpele principes, zoals democratie, rechtsstaat en mensenrechten. En van echtheid, eerlijkheid en redelijkheid." Wie voelt zich geroepen?

GingerTed
GingerTed4 aug. 2013 - 16:30

Dat het 'verlichte' establishment in Spinoza met zijn opkomen voor de vrijheid van meningsuiting e.d. teksten [een 'atheïst' (zeg maar de voorloper van de '' nazi"] noemde en gevaarlijk vond waardoor hij bedreigd werd, en daarnaast die woedende meute die wel wat meer reële problemen had, en juist dáárin aanpak wilde van haar leiders, kun je ook heel goed vergelijken met de opkomst van anderen in de laatste decennia hier. Mensen die volgens de meer postmoderne elite in de jaren rond de milleniumwissel die in de criticaster Fortuijn een dergelijke opkomst van een hen onwelgevallige, zelfs gevaarlijke figuur zagen (en dus ook natuurlijk door sommigen een nazi) en er ook tegelijkertijd een meute was die woedend was dat het establishment, oftewel de elite, het publieke domein zo had verwaarloosd op gebied van zorg, ongeleide immigratie, onderwijs, ondoordachte privatiseringen etc. Verschil is natuurlijk wel dat Fortuijn dat probleem juist namens de ontevreden burger aankaartte richting dat establishment en daardoor groot succes had, en dat de bedreigingen, met uiteindelijke uitvoering juist uit de hoek kwamen als gevolg van dat als zo gevaarlijk verklaren van Fortuijn door die zichzelf superieur achtende elite. Ik zie dan ook een sterke correlatie met het feit dat er volgens Fortuijn een ontbreken aan politieke inspiratie, het hebben van dromen (ja ik meen het) een te weinig ideologisch bewustzijn was bij de verschillende gevestigde partijen, en dat Fortuijn dat establishment dát dus ook juist verweet met bijvoorbeeld zijn Puinhopen van Paars. Dat hij juist behoefte had aan een renaissance, in plaats van de postmoderne verlichting, en daarin zich dus juist in positieve zin onderscheidt van die veel meer illustere voorganger. Daarbij dus voor de zekerheid mijn toevoeging, dat Fortuijn met zijn beweging die nieuwe renaissance zeker niet aan had gekund wegens te weinig gewicht, zeker ook omdat hij geen kader om zich heen had maar hijzelf ook te licht was. Om een en ander te ondersteunen heb ik hier wat teksten uit die tijd met daarin niet de minsten aan het woord gelaten door J.L. Heldring over e.e.a. van wat ik stel. Het zal zeker geen toeval zijn dat in deze columns de gebroeders de Witt ook al aangehaald worden: http://www.dbnl.org/tekst/held004heel01_01/held004heel01_01_0068.php http://www.dbnl.org/tekst/held004heel01_01/held004heel01_01_0069.php

Marlene2
Marlene24 aug. 2013 - 16:30

Mmm, dromen over apocalyptische scenario's, je moet Mihai als filosoof au sérieux nemen!

[verwijderd]
[verwijderd]4 aug. 2013 - 16:30

--- Dit bericht is verwijderd —

1 Reactie
lembeck
lembeck4 aug. 2013 - 16:30

Erwin, vergeet je de gesofisticeerde barbaren niet die hier al rondlopen? Die gebruiken zelf geen lichamelijk geweld, maar laten het doen door anderen. Ook zorgen ze ervoor dat mensen strakjes niet meer in staat zijn om echt te protesteren tegen hun lot. Ook dat is barbarij.

rbakels
rbakels4 aug. 2013 - 16:30

Verlichting en renaissance zijn romantische verzinsels, uitgaande van de gedachte dat onze Middeleeuwen een soort zwart gat zijn. De werkelijkheid is dat islamitische geleerden de brug sloegen tussen oudheid en moderniteit, in de "middeleeuwen".

1 Reactie
GingerTed
GingerTed4 aug. 2013 - 16:30

Over die middeleeuwen en de daardoor stagnerende wetenschap heb ik nog wel iets. Want die was wel degelijk meer opgeschoten als de christelijke wereld en de islamitische wereld niet zo tegenover maar met elkaar hadden samengewerkt, en vooral die eigen religies en macht wat minder serieus hadden genomen. Ik ken daar een verhaal over: Het beschrijft een experiment met Epikt The Ktistec Machine wat zowel een personage als een machine is, geschapen in de verhalen van een van mijn favoriete SF-schrijvers van voor 1980 genaamd R. A. Lafferty. De SF er na is nog maar zelden echt interessant. Hier een vrije vertaling van mijn hand over dit figuur uit deze verder ook zeer goede en interessante bron: http://www.cs.cmu.edu/afs/cs/usr/roboman/www/sigma/review/900grannies.html --- "Thus We Frustrate Charlemagne" is een van verscheidene verhalen waarin Epikt the Ktistec Machine een rol speelt (al daag ik eenieder uit om deze verhalen in enig consistent verband te vatten, gezien zulks Lafferty nooit iets kon schelen.). Epikt is niet zozeer een object maar beslaat meerdere verdiepingen aan apparatuur al weet hij zich wel in een soort avatar te manifesteren en kan daarbij de vorm van een dier, mens, of ieder andere gestalte aannemen. De groep wetenschappers die werken met Epikt hebben op een gegeven moment besloten het verleden te veranderen, door Karel de Grote (= Charlemagne) een hechte vriendschap te laten sluiten met de Islam waardoor wetenschap en literatuur eeuwen eerder zullen bloeien dan ze gedaan hebben. Ondertussen willen, de wetenschappers, die de wereld kennen zoals zij is, de veranderingen afwachten. Zij zien echter geen enkele verandering, zijn daar gefrustreerd over, en proberen het steeds opnieuw. Maar iedere keer, al zien ze het niet, verandert de wereld om hen heen volledig. Opvallend daarbij is dat, al is het golvend, de wereld er bepaald niet op vooruit gaat qua ontwikkeling. Bij de laatste omschreven poging bevinden de wetenschappers zich gehuld in huiden in een grot en is Epikt the Ktistec Machine nog slechts een bewerkt masker gemaakt van een dierenschedel op een paal en geschiedt de "bediening" door een van de "wetenschappers" die met het gezicht achter het maker gaat staan, daarbij duistere bezweringen reklamerend. De steeds meer gefrustreerde wetenschappers beseffen ondertussen echter niets daar zij zoals gezegd de wereld kennen zoals zij is.

[verwijderd]
[verwijderd]4 aug. 2013 - 16:30

Met interesse las ik je verhaal. Er zitten veel elementen van waarheid in maar de coherentie ontbreekt. Eveneens het gegeven dat dit alles niet zomaar komt en zeker niet door irrelevante zaken als "de opwarming van de aarde". Zelf zie ik de steeds groter wordende chaos als het directe gevolg van het feit dat we de regie over de wijze waarop mensen worden geïnformeerd naar Amerikaans voorbeeld in handen van de commercie hebben gelegd. Zij hebben geen enkel voordeel bij een eerlijke discussie, noch bij een educatieve taak van de omroep, noch bij iets anders dan de portemonnee van de eigenaren van hun radio en tv zenders zo royaal mogelijk gespekt te zien. Mede daardoor is een maatschappij onstaan die door de steeds groter wordende kloof tussen arm en rijk naar zijn einde holt. verschijnselen die je in het verleden ook zag, zie de Franse of Russische revolutie, maar die daar een veel langer tijdsbestek vroegen omdat alles in die tijd veel trager ging. Nu gaat alles ingeweldige stroomversnellingen, en daarbij is mensen geleerd dat ze een recht hebben op van alles en nog wat, ook mensen die feitelijk wonen in landen die tot de rijkste landen ter wereld behoren. Zaken als zelfredzaamheid of elkaar helpen in moeilijke tijden staat allang niet meer in ons woordenboek en dagelijks wordt ons geïndoctrineerd dat hoe rot het je ook gaat, je mag nooit en te nimmer de rijken hun steeds absurder groeiende rijkdom niet-gunnen ook al staat het vaak in geen enkele relatie tot wat ze er aan de maatschappij voor terug leveren. Het domme is dat de weg terug echt niet zo moeilijk is. maar de propaganda heeft veel mensen, vooral hen die zelf niet voldoende nadenken, in haar greep. Dus als het economisch slecht gaat kies je niet in meerderheid voor partijen die ervoor zorgen dat de op zich nog volop aanwezige rijkdom wat eerlijker over de bevolking verdeeld wordt, nee je kiest voor rechts die de ellende voor de gewone burger nog een stapje erger maakt. Eigenlijk gewoon een herhaling van de bittere ellende van de jaren '30, iets waarvan we nooit hadden gedacht dat dat zich nog eens zou kunnen herhalen, die politieke kortzichtigheid die alleen de welgestelden maximale bescherming gaf. Educatie en sociale maatregelen zijn de oplossing maar als je door de rechtse propaganda de middelen feitelijk niet meer hebt om die uit te voeren dan steven je blind richting afgrond. Of denk je heus dat die paar honderd miljoen die de publieke omroep ontstolen wordt ook maar iets anders is dan een druppel op de gloeiende plaat van wat is het, 600 miljard aan totale bestedingen? Doel is niet die paar rotcenten maar ervoor te zorgen dat elke democratische invloed op de omroep steeds verder gesmoord wordt zodat de commercie net als in de VS feitelijk het land regeert met alle gevolgen van dien.

1 Reactie
lembeck
lembeck4 aug. 2013 - 16:30

Wauw, Bogdan.... pet af.

[verwijderd]
[verwijderd]4 aug. 2013 - 16:30

De beste remedie tegen de neerwaartse spiraal van haat, dreiging en geweld is het remigratieprogramma. Kunnen we niet eens gewoon met alle kaarten op tafel daarover onderhandelen.

1 Reactie
GingerTed
GingerTed4 aug. 2013 - 16:30

Wat mij betreft alleen voor degenen met een dubbel paspoort als de nodige algemene aanpak niet werkt. Dus eerst de volgens mij nodige algemene veel strengere aanpak invoeren, met het daarbij behorende hardere heropvoedingsprogramma, dus algemeen geldend voor allochtone en autochtone tokkies. En voor degenen die zich dan blijven misdragen of het programma weigeren of frustreren een remigratie bij dubbel paspoort. Dat dat nu nog niet kan, maakt nog niet dat dat niet voor de toekomst geregeld kan worden. De autochtone tokkies die je niet kunt remigreren dan maar verlengd net zolang verplicht blijven heropvoeden buiten de maatschappij tot ze het doorhebben.