Tussen ‘Oekraïense neonazi’s’ op de Brussels Expo

Op 22 maart begeleide ik een Oekraïense moeder en haar twee tieners naar het Brusselse registratiecentrum op Brussels Expo (de Brusselse "RAI") waar Oekraïense vluchtelingen hun attest “Voorlopige Bescherming” kunnen krijgen.

Tranen waren moeilijk te onderdrukken bij het zien van de enorme menigte die daar ‘s ochtends vroeg stond te wachten totdat de deuren open gingen: moeders met tienerkinderen, een bewegingloos broodmager oud vrouwtje in een rolstoel, een oude vrouw die uiterst langzaam voortschuifelde aan de hand van een behulpzame jongeman, jonge ouders met baby’s niet ouder dan enkele weken, groepjes lachende jonge meiden en smoezelige mannen in “Albanese trainingsbroeken”. Van elk van deze mensen trek ik me het lot te persoonlijk aan, omdat ik nu eenmaal bijna letterlijk voel hoe het allen vergaat in deze verschrikkelijke, zo totaal onnodige en onverdiende fase in al die verschillende levens.

En dan de grote vraag: waarom? Waarom moeten al deze doodnormale mensen deze martelgang doorstaan? Een martelgang die begint bij het angstige vertrek uit hun vertrouwde leefomgeving in het dorp of de stad waar ze al zo lang wonen. Waar ze hun dagdagelijkse leventje leidden, dat voor gewone Oekraïners overigens al geen vetpot is. Het gemiddelde inkomen bedraagt daar immers € 500 per maand, sociale voorzieningen, ziektekostenverzekering en pensioenen bestaan er nauwelijks. Het leven is voor velen een dagelijkse economische strijd. Mijn 83-jarige schoonmoeder moet het doen met een pensioen van omgerekend € 146 per maand, terwijl de kosten van levensonderhoud in Oekraïne maar 40 procent lager zijn dan in Nederland.

Secretaris-Generaal van de Verenigde Naties Antionio Guterres verwoordde het enkele dagen geleden treffend. Hij sprak van een door Vladimir Poetin ontketende “absurde oorlog” die het Oekraïense volk een “levende hel” doet doorstaan. Een oorlog waarvan de voortzetting “moreel onaanvaardbaar is, politiek niet te verdedigen en militair onzinnig is… zelfs wanneer Marioepol valt kan Oekraïne niet stad na stad, straat na straat en huis na huis veroverd worden.”

Tranen waren ook nauwelijks te bedwingen toen de moeder met haar twee kinderen van 18 en 12 enkele dagen terug plotseling hulpeloos en doodvermoeid bij ons op de stoep stond met nauwelijks enige bagage. Brusselse vrienden (genaturaliseerde Russen) waren naar de Pools-Oekraïense grens gereden om lukraak vluchtelingen op te halen, en deze drie hadden het geluk mee terug te kunnen rijden.

Drie doodnormale menselijke wezens: moeder receptioniste in een medisch centrum, dochter student marketing aan een universiteit in Kyiv, zoon in het tweede middelbaar in die stad. Hoe moeten die nu verder? Hoe moet dochter Anya haar studie voortzetten, hoe kan ze ‘s het weekend uitgaan met haar Kyivse vriendinnen of haar oma bezoeken in haar dorpje buiten Kyiv? Waarom moet haar broertje Oleh stoppen met zijn aikido-lessen in de sportschool om de hoek? En hoe gaat het met hun vader Petro, directeur van een schoonmaakbedrijf, die achter is gebleven om zijn moeder en schoonmoeder in hun geboortedorp te verzorgen honderd kilometer buiten Kyiv en om de moestuin te onderhouden waaruit de familie haar groeten en fruit betrekt? Naast zijn gewone werk maakt hij nu ook deel uit van de gewapende burgerwacht die het dorp moet beschermen tegen de Russische agressors.

Vurig hoop ik dat zijn optimistische sms-bericht van gisteren werkelijkheid wordt:

“Ik ben jullie oneindig dankbaar voor het helpen van mijn familieleden in deze moeilijke tijd! Ik mis ze heel erg en ik probeer er in deze situatie alles aan te doen om Elena, Anya en Oleh zo snel mogelijk te weer te zien.

Het is veel gemakkelijker voor mij om te weten dat ze veilig zijn. Ik ben je hele familie dank verschuldigd voor het geluk dat ik me over hen geen zorgen hoef te maken. Dit is de belangrijkste waarde, zoals het leven heeft aangetoond!

En na de overwinning zullen we elkaar zeker ontmoeten, een wandeling maken langs Khreshchatyk (WA: belangrijkste boulevard in Kyiv), de overwinning vieren in een goed restaurant, langs de Dnjepr rijden… alles zal Oekraïne zijn!

Gezondheid en vitaliteit voor al uw familie, verwanten en vrienden! Als er meer families waren zoals die van jullie, zou er geen plaats zijn voor geweld in de wereld.

Heel erg bedankt dat jullie bestaan en dat jullie mijn dierbaren zo ver van huis hebben ontmoet!

Glorie aan helden!!!"

En dan de “Oekraïense neonazi’s”. Oekraïne’s hoofd-rabbijn Yakov Dov Bleich tweette enkele weken terug dat “de Joodse gemeenschap een integraal onderdeel uitmaakt van Oekraïne en samen met het Oekraïense volk, de regering en het leger Oekraïne verdedigt. De regering heeft de Joodse gemeenschap altijd gesteund sinds Oekraïne in 1991 onafhankelijk werd. Zij onderhoudt vriendelijke betrekkingen met de Joodse gemeenschap en heeft die altijd verdedigd. Ik moet u er ook niet aan herinneren dat de president en de vorige premier Joods zijn.”