Tussen kunst en waanzin

Ivan Wolffers schrijft elke dag een gezond weetje, gebaseerd op onderzoeken met merkwaardige en soms ongelofelijke uitkomsten. Door de weetjes van Wolffers leer je van alles over bijvoorbeeld verschillende ziektes, medicijngebruik en gezond afvallen, maar ook over de vaak komische verschillen tussen mannen en vrouwen

Is er verband tussen psychiatrische aandoeningen en kunstenaarschap? Vincent van Gogh werkte als een gek aan doeken waar de emoties van afspatten, sneed zijn oor af en belandde in een psychiatrische inrichting. En wat te denken van de depressieve schrijvers die uiteindelijk zelfmoord plegen? Zou de gedachte kloppen dat je een beetje gek moet zijn om kunstenaar te willen worden? 

Het was niet het eerste onderzoek naar dit onderwerp van Zweedse onderzoekers. Al eerder wisten ze verband aan te tonen tussen enerzijds creativiteit en anderzijds schizofrenie en bipolaire stoornissen.

Voor dit onderzoek keken onderzoekers van het Karolinska Instituut ook naar andere psychiatrische aandoeningen: depressies, angstaanvallen, alcoholisme, druggebruik, autisme, ADHD en anorexia nervosa. Ze namen daarvoor als uitgangspunt de gegevens van 1,2 miljoen poliklinische psychiatriepatiënten.

Inderdaad bleek wat al was aangetoond: bipolaire stoornissen waren vaker te zien bij professionele dansers, schrijvers, fotografen en onderzoekers. Ook andere geestelijke aandoeningen kwamen er vaker bij voor. Bovendien zagen de onderzoekers 50 procent meer zelfmoord bij professionele kunstenaars. Ook de familieleden van kunstenaars bleken meer psychiatrische problematiek te hebben.

Altijd al gedacht? Grappig zo’n onderzoek? Voor mij toont het alleen maar aan dat al die definities, diagnoses en onderverdelingen onbruikbaar zijn om dit te begrijpen. Je moet niet over beroepen praten, maar over levens, leefstijlen. Iemand die voor een tentoonstelling dag en nacht door moet werken om genoeg werk te kunnen tonen loopt natuurlijk meer risico’s en als je vast zit bij het schrijven van een boek dan doe je van alles om de creatieve stroom weer op gang te brengen. Ze leiden dus risicovollere levens.

Je moet het ook niet hebben over allerlei diagnoses maar over mensen die voor hun werk putten uit emoties, stemmingen, het uitvergroten van een wereldbeeld. Je moet er ook rekening mee houden dat bepaalde mensen voorbestemd zijn wel of niet in een creatief beroep te belanden. Als je niet tegen onzekerheid kunt kom je al sneller in een overzichtelijke 9 tot 5 baan uit. Hup met je broodtrommeltje naar het instituut en dan ’s avonds half zes netjes thuis omdat je een afspraak hebt om te kaarten met vrienden.

Ik zou me nog ongerust gaan maken. Mijn lieve vrouw schrijft, schildert en maakt af en toe een film. Ik schrijf, doe soms onderzoek en maak veel foto’s. Wat gaat er bij ons nog gebeuren? Eén ding ligt gelukkig gunstig bij ons: we dansen maar eens per jaar: op het boekenbal.

Het weetje van woensdag nalezen: Pesten

Volg Ivan Wolffers ook op Twitter Zijn meest recente boek is: Gezond