Tussen euforie en ergernis: de D66-droom en de rechtse nachtmerrie

Het was even een prachtig moment. Donderdagavond, klokslag negen uur, zat ik in Nijkerk vooraan bij de uitreiking van een innovatieprijs. Naast me: een D66-wethouder en partijgenoot. We hadden het nog over het hoge opkomstpercentage, toen de exitpolls op telefoons begonnen binnen te druppelen.

PVV was misschien niet meer de grootste. Maar daarna: D66. D66! 27 zetels. Een opsteker. Een overwinning. Een secondenlange euforie, een bijna onschuldige high five. Even leek alles mogelijk. Maar dan: VVD – miniem verlies. CDA – winst. JA21 – ruimte winst. Mijn brein, politiek getraind als een truffelvarken, begon direct zetels te tellen. En toen kwam het: vloeken. Zachtjes, maar oprecht.

Er was getalsmatig een rechtse coalitie mogelijk. D66, VVD, CDA en JA21 – net genoeg. Niet stabiel, niet logisch, niet verantwoord, maar mogelijk. En als het in Den Haag mogelijk is, is het nooit uitgesloten.

Vanochtend iets beter nieuws: D66, VVD en CDA leveren elk een zetel in ten opzichte van de exitpoll. Die meerderheid wankelt. Maar tegelijk stijgt de druk. Rechtse commentatoren fluisteren het hardop: “Kan D66 zich schikken in een kabinet met JA21 én BBB?” De VVD zou het willen, om de Eerste Kamer mee te krijgen. Alsof Caroline van der Plas ineens het redelijke midden representeert.

Als D66 nu niet harder vasthoudt aan GL-PvdA dan de VVD aan haar rechtsbuiten, dan raken we echt het kompas kwijt. Want het is D66 en CDA die inhoudelijk hervormingen willen. Het is GL-PvdA dat het dichtst bij onze koers zit. En het is de kiezer die dit blok meer mandaat gaf dan de VVD met haar flanken.

Maar niets is zeker. Want de geruchtenmolen draait op volle toeren. In Den Haag is men zich mentaal al aan het voorbereiden op een kabinetsformatie die pas ná de gemeenteraadsverkiezingen van maart 2026 zijn beslag krijgt. Misschien meer dan één jaar dubbel demissionair geschuifel, terwijl het land op slot zit.

En ondertussen lopen de BBB-trollen zich warm op Twitter met een nieuwe strategie: als D66 niet instemt met hun droomkabinet, dan maar nieuwe verkiezingen. Strafexpeditie richting Jetten. De eerste die dat hardop zegt? Niet een anonieme troll, maar Caroline van der Plas zelf. “Ik hoop dat de mensen op het platteland, de boeren, de regio en de vissers zich hergroeperen. Degenen die niet op ons hebben gestemd, moeten zich realiseren dat zonder BBB echt problematische dingen kunnen gaan gebeuren.” zei ze vanochtend. Klinkt als een dreigement. En dat is het ook.

De ironie: de partij die claimt op te komen voor de ‘gewone Nederlander’ is nu al bezig het land plat te leggen – vóór er überhaupt een kabinet gevormd is. En dat alles om te voorkomen dat D66 de premier mag leveren.

Dus ja, ik ben trots. Op Jetten. Op onze partij. Op de uitslag. Maar wie vandaag alleen in jubelstemming is, kijkt niet goed. De kaarten zijn nog lang niet geschud. En aan de overkant van de tafel zit een tegenpartij die bereid is het spelbord in de fik te steken.