De opiniesite van BNNVARA met actueel nieuws en uitgesproken meningen
Staatsgreep Turkije mislukt, overheid geeft Gülen de schuld
•
645 keer bekeken
• 
In de nacht van vrijdag op zaterdag vond in Turkije een couppoging plaats. Het leger probeerde president Erdogan af te zetten. In een persbericht stelden de militairen dat zij aan de macht waren. De Turkse regering zegt de coup inmiddels te hebben neergeslagen. Er heerst nog wat onduidelijkheid over of de coup écht over is. NOS meldt dat een aantal F16’s nog steeds in handen zijn van de militairen.
De chefstaf van het leger heeft de Turkse bevolking inmiddels toegesproken en zegt dat lagere officieren verantwoordelijk zijn geweest voor de staatsgreep. Ook zouden er 104 militairen om het leven zijn gekomen.
Het aantal doden is inmiddels flink opgelopen. Er zouden zo’n 90 mensen om het leven zijn gekomen, ruim 1100 mensen raakten gewond. Onder de doden zouden 16 coupplegers zijn en zeker 42 politiemensen. Ook het aantal aanhoudingen is fors hoger dan eerder bericht: 1563 mensen zijn gearresteerd.
Overwinning Turken vieren in Istanbul de overwinning. Zo is een brug over de Bosporus volgestroomd met feestvierders. Die brug werd vrijdagavond nog geblokkeerd door de coupplegers. De inwoners van Istanbul nemen er selfies en klimmen op de tanks.
Inmiddels hebben zo’n 200 ongewapende militairen het militaire hoofdkwartier in Ankara verlaten. Ze hebben zich overgegeven aan de politie, meldt het staatspersbureau Anadolu.
Erdogan vloog vannacht terug naar Istanbul. Hij riep zijn aanhang op zich bij het vliegveld te verzamelen. Daar sprak hij hen toe.
Couppoging opgezet Het Amsterdamse VVD-raadslid Dilan Yesilgöz acht de kans dat de Turkse president Erdogan de coup zelf in scène heeft gezet, plausibel. Door het leger de schuld te geven, kan hij meer macht naar zich toe trekken, aldus Yesilgöz.
Lily Sprangers, voormalig directrice van het Turkije Instituut zegt in een interview met de Volkskrant juist dat het vrijwel zeker de seculiere tak van het leger is die verantwoordelijk is voor de staatsgreep. “In het verleden zaten zij ook achter de coups en andere groepen zijn te slecht georganiseerd.”
Update 12.45 Eén van de vermiste Turkse legerhelikopters is terecht: het is geland in Griekenland, vlak bij de Turks-Griekse grens. De acht inzittenden zijn gearresteerd, omdat ze betrokken zouden zijn geweest bij de mislukte staatsgreep. Ze hebben politiek asiel aangevraagd. Het Turkse ministerie van Buitenlandse Zaken heef om uitlevering gevraagd.
Premier Rutte heeft inmiddels gereageerd. Op Facebook schrijft hij:
"Alle EU-leiders die hier aanwezig waren, hebben gezamenlijk opgeroepen tot een snelle terugkeer naar de constitutionele orde in Turkije, waarmee ze zich achter de regering hebben geplaatst."
Turkije wil mogelijk de doodstraf weer invoeren. Dat heeft premier Yildirim gezegd in antwoord op de vraag wat gedaan zou moeten worden om te voorkomen dat er nog een staatsgreep wordt gepleegd. Het idee is dat de doodstraf een afschrikwekkend effect zou moeten hebben op iedereen die de regering omver wil werpen.
Ook hebben de Turkse autoriteiten inmiddels al 2.745 rechters uit hun functie gezet. Vijf leden van HSYK, de Turkse hoge raad van rechters en officieren van justitie, zijn gearresteerd.
Yildirim noemde in zijn speech nadrukkelijk aanhangers van de invloedrijke geestelijke Gülen als stichters van de couppoging. Vrijdagnacht weer Erdogan hem ook al aan als schuldige. Fethullah Gülen leeft in zelfverkozen ballingschap in de Amerikaanse staat Pennsylvania. De Amerikaanse president van Buitenlandse Zaken, John Kerry, heeft de Turkse overheid dan ook opgeroepen met bewijs te komen dat Gülen inderdaad achter de coup zit. Glen is de grootste rivaal van Erdogan. Gülen ontkent alle betrokkenheid.
President Erdogan heeft de Turkse bevolking in een massa-sms opgeroepen op te komen voor vrede en democratie. Hij roept hen op om de straat op te gaan tegen het ‘kleine kader’ van coupplegers.
Update 16.00
Enkele honderden Turkse Nederlanders zijn zaterdag wederom de straat op gegaan, als reactie op de couppoging. Ook in Eindhoven zijn Turkse Nederlanders bijeengekomen om hun steun voor Erdogan kenbaar te maken. Van de Turkse Nederlanders die bij de laatste verkiezingen in april gebruik hebben gemaakt van hun stemrecht, koos zo’n 70 procent voor de AK-partij.
Update 16.30
De Turkse luchtmachtbasis in het zuiden van Turkije, is afgesloten en zonder stroom gezet. Dat heeft het consulaat van de VS gemeld. De basis maakt deel uit van de internationale strijd tegen IS. Vanaf daar stijgen onder meer Amerikaanse en Duitse militairen op. De basis telt zo’n 1.500 Amerikanen. Waarom de basis door de Turkse lokale autoriteiten gesloten is, is niet duidelijk. Update 18.00
Een aantal soldaten dat de mislukte staatsgreep hielp uitvoeren, is door woedende menigtes hardhandig aangepakt. Media melden dat ze mogelijk zelfs zijn gelyncht. Dat zou blijken uit beelden die zij opgedoken. Zo is op een video te zien hoe iemand roept: “We hebben er vier gedood, we zijn nu de vijfde aan het doden.”
De Duitse bondskanselier Angela Merkel heeft president Erdogan opgeroepen de rechtsstaat te respecteren bij het berechten van de militairen. Merkel:
"Het is tragisch dat zoveel mensen hun leven hebben gelaten. Het bloedvergieten in Turkije moeten nu stoppen. Het is en zal altijd het recht zijn van mensen om hun leiders te kiezen via vrije verkiezingen. Tanks in de straten en luchtaanvallen tegen eigen mensen zijn onaanvaardbaar."
Update 19.00
De partij van president Erdogan, AKP, en de belangrijkste oppositiepartijen hebben de handen ineen geslagen. Zaterdag hebben ze in het parlement in een gezamenlijke verklaring afstand genomen van de couppoging. Premier Yildirim wil dat de parlementsfacties een nieuwe start krijgen wat betreft de samenwerking. De oppositieleider Kemal Kiliçardoglukon dat alleen beamen.
Eerder: Update 09.00
Het aantal doden in Turkije is flink opgelopen. De Turkse premier Yildirim zegt dat er vannacht zo’n 90 mensen om het leven zijn gekomen. Ruim 1100 mensen raakten gewond. Onder de doden zouden 16 coupplegers zijn en zeker 42 politiemensen. Ook het aantal aanhoudingen is fors hoger dan eerder bericht: 1563 mensen zijn gearresteerd.
Turken vieren in Istanbul de overwinning. Zo is een brug over de Bosporus volgestroomd met feestvierders. Die brug werd vrijdagavond nog geblokkeerd door de coupplegers. De inwoners van Istanbul nemen er selfies en klimmen op de tanks.
Inmiddels hebben zo’n 200 ongewapende militairen het militaire hoofdkwartier in Ankara verlaten. Ze hebben zich overgegeven aan de politie, meldt het staatspersbureau Anadolu.
Update: 07.00
De staatsgreep vrijdagavond in Turkije lijkt te zijn mislukt. Bij de poging tot coup door een deel van het leger om de macht in Turkije over te nemen, zijn wel zeker 60 mensen om het leven gekomen, in Ankara en Istanbul. Onder hen zo’n 17 politieagenten. Dat heeft de Turkse premier Yildrim laten weten. Het Turkse staatspersbureau Anadolu meldt dat er 754 mensen zijn gearresteerd.
De situatie in Istanbul zou inmiddels onder controle zijn. Vanuit Ankara komen er nog wel berichten van opstootjes en gewelddadigheden. Dat schrijft NOS. Hoewel de legerbases weer in handen zouden zijn van de regering, zouden er nog wel groepen militairen zijn die zich verzetten.
De Turkse president Erdogan is in Istanbul. Hij heeft aangekondigd het leger te zullen zuiveren. Ook heeft hij een nieuwe opperbevelhebber aangesteld en 29 kolonels en 5 generaals ontslagen.
AD-columnist Özcan Akyol, duidt de situatie in Turkije nu als volgt:
Eerder:
Volg de livestream van Sky News hieronder.
In Istanbul en Ankara is er veel militaire activiteit op straat. Militairen met vrachtwagens blokkeren de twee bruggen naar de hoofdstad, die over de Bosporus – de zeestraat die de Europese en de Aziatische kant van Istanbul van elkaar scheidt – staan. Het lijkt afgesloten te zijn voor het verkeer, zonder dat daar het bevel voor is gegeven. De Turkse premier Yildirim zegt dat er een militaire staatsgreep gaande is en heeft tot kalmte opgeroepen. Dat meldt de NOS.
De regering zegt veiligheidstroepen te sturen om de problemen op te lossen. De autoriteiten krijgen meldingen van tanks en laagvliegende straaljagers en helikopters in Istanbul en Ankara.
Volgens persbureau Reuters hebben de militairen een verklaring naar buiten gebracht waarin staat dat zij nu aan de macht zijn. De eerste minister verklaart daarentegen het tegenovergestelde.
"De door het volk gekozen regering blijft aan de macht. Deze regering gaat alleen weg als het volk dat wil. Degenen die achter de poging zitten zullen een hoge prijs betalen."
President Erdogan is momenteel zelf niet in Turkije maar op een Europese top in Mongolië. Sommigen speculeren over het ensceneren van de coup, zodat Erdogan de overwinning kan claimen.
Update 23:00
Hulusi Akar, een hooggeplaatste generaal zou gegijzeld worden op de militaire basis. Militairen zeggen in verklaring onder andere het volgende:
"Wij willen terug naar de constitutionele orde, democratie, mensenrechten en vrijheden, die opnieuw installeren om ervoor te zorgen dat de rechtsstaat weer heerst in het land, voor de wet en orde worden hersteld. Alle internationale overeenkomsten en verplichtingen zullen blijven. Wij beloven dat goede betrekkingen met alle landen ter wereld zullen blijven."
De macht van de militairen is verminderd door de macht van de AKP-partij. Het leger zou de seculiere staat beter beschermen dan de huidige regering nu doet en ageert tegen de tiranniek van Erdogan, stellen deskundigen. Het zou een reactie zijn tegen zijn autoritair gedrag van de president.
Update 23:15
De militairen hebben een avondklok ingevoerd en alle vliegvelden zijn afgesloten. Erdogan zou niet in Mongolië zijn maar elders op vakantie. Het is nog onduidelijk waar de president van Turkije precies is maar hij zou volgens bronnen bij de regering die met Reuters hebben gesproken veilig zijn.
Update 23:30
Nieuwslezer wordt gedwongen militaire verklaring voor te lezen. Militairen hebben ook staatsomroep overgenomen. Zij spreekt op de Turkse staatsomroep TRT over de avondklok in heel Turkije en de gesloten luchthavens. Ook spoort zij kijkers aan de verklaring van het leger te lezen.
De verklaring belooft een nieuwe grondwet voor het land en zegt dat de democratie en de seculiere rechtsstaat ondermijnd was. En ook de krijgswet.
Aanvullingen van Joop-lezers die Turks verstaan zijn welkom in de reacties
De Turkse premier Yildirim reageert via Twitter op de gebeurtenissen in Ankara. De staatsgreep die momenteel gepleegd wordt is volgens hem een actie van een groep binnen het leger, niet het gehele leger.De premier zegt zo snel mogelijk te willen weten wie hier precies achter zitten en waarom deze actie nu wordt uitgevoerd. Hij vermijdt de termen ‘staatsgreep’ en ‘coup’.
Ook worden mensen opgeroepen om de straat op te gaan en zegt de premier dat alles eraan wordt gedaan om de verantwoordelijken te stoppen, ‘zelfs als het doden betekent’. Erdogan zou momenteel onderweg zijn naar Ankara.
Update 23:45
Erdogan zou onderweg zijn maar belde een paar minuten geleden een particuliere omroep via Facetime. De voormalig machtigste man van Turkije lijkt in een (hotel)kamer te zijn met dichte gordijnen waar hij het volgende zegt.
"Ik kom terug naar Ankara. Deze poging tot een coup zal niet succesvol zijn. Ik ben ervan overtuigd dat we als volk hier een gepast antwoord op zullen geven. Dit is een actie tegen de eenheid van het land en als volk moeten wij als één reageren. Dit is een daad van de kleine minderheid binnen de strijdkrachten. Dit is gelieerd aan de Gulen-beweging. We zullen overwinnen.
De verantwoordelijken zullen een zware prijs in de rechtbank betalen. Dit zal zo snel mogelijk opgelost worden. Ik nodig mijn volk uit naar de pleinen en straten, laat de minderheid naar buiten komen met hun tanks en laat ze doen wat ze van plan zijn te doen om de mensen. Ik heb niets krachtiger gezien dan de wil van het volk."
De verantwoordelijken zullen een zware prijs in de rechtbank betalen. Dit zal zo snel mogelijk opgelost worden. Ik nodig mijn volk uit naar de pleinen en straten, laat de minderheid naar buiten komen met hun tanks en laat ze doen wat ze van plan zijn te doen om de mensen. Ik heb niets krachtiger gezien dan de wil van het volk.
De staatsomroep TRT is op zwart gegaan. De buitenlandse ambassades dringen burgers aan om binnen te blijven. Een KLM-toestel was met 184 passagiers onderweg van Amsterdam naar Istanbul maar keert terug naar Schiphol. Vanwege de onzekere situatie in Turkije heeft de luchtvaartmaatschappij besloten het vliegtuig te laten omkeren.
Update 00:00
Het AFP-persbureau meldt dat er explosies gehoord worden in Ankara
Het staat gerunde persbureau meldt dat militaire helikopters het hoofdkwartier van TURKSAT hebben aangevallen. Getuigen beamen dat maar er is nog geen officiële bevestiging. Ook zouden tanks het parlement omsingeld hebben en de luchthaven Ataturk. Het is in beide steden muisstil op straat maar op het Taksim-plein is er een massale verzameling van mensen. Het is niet duidelijk of ze de regering of de militairen steunen.
Update 00:30
Er zijn beelden opgedoken van militairen die op burgers schieten en een tank die over een auto heenrijdt, nadat hij op Turkse burgers probeert in te rijden. Ook de straten van Ankara zijn bezaaid met tanks.
Update 01:00
Er komen meldingen binnen van AKP-aanhangers die in België het gebouw van de Gulen-beweging bestormen en bekogelen.
Ook in Rotterdam verzamelen mensen zich, maar dan bij het Turkse consulaat. Het is nog onduidelijk of de menigte voor of tegen de coup is die zich nu voltrekt.
Het AFP meldt dat er 17 agenten gedood zijn door een luchtaanval. Steeds meer meldingen komen binnen van Erdogan-aanhangers die zich verzetten tegen de militaire coup.
Update 01:30
In Rotterdam hebben honderden veelal Turkse-Nederlanders zich verzameld bij het consulaat met Turkse vlaggen. Zij klappen, scanderen leuzen en zingen het Turks volkslied. Het is onduidelijk of zij voor of tegen de militaire coup zijn maar in april heeft zeventig procent voor Erdogan gestemd. Verslaggevers en een cameraman van de NOS schijnen verjaagd te zijn.
Demonstranten bij consulaat vragen premier Rutte om afstand te doen van ‘illegale coup’
Update 01:50
De Turkse oppositiepartijen uiten kritiek op de coup. Kemal Kilicdaroglu (leider van de centrumlinkse partij CHP) zei dat “dit land al veel geleden heeft onder staatsgrepen. We willen niet weer met die problemen geconfronteerd worden.” Steeds meer meldingen komen binnen over politie die de coup verijdelt door soldaten op te pakken an af te voeren.
02:00
Volgens premier Binali Yildirim is alles inmiddels onder controle. Ook de staatsomroep TRT is weer in de lucht.
Praat mee
