Turkije kondigt sancties aan, Rutte en Koenders weinig onder de indruk

Turkije heeft aangekondigd alle contact met de Nederlandse regering te zullen bevriezen. Zo wil Turkije onder meer Nederlandse diplomatische vluchten weren en niet meer met de Nederlandse regering praten. Ook mag de Nederlandse ambassadeur, die nu in Nederland verblijft, alleen terugkeren als er tegemoet wordt gekomen aan Turkse eisen. ‘Wij staan niet toe dat vliegtuigen met Nederlandse diplomaten in Turkije landen of ons luchtruim gebruiken. Diegenen die deze crisis hebben veroorzaakt, hebben de verantwoordelijkheid het op te lossen’ aldus Numan Kurtulmus, vicepremier van Turkije. De vicepremier liet ook weten dat hij het Turkse parlement zal aanbevelen om vriendschapsverdragen tussen Turkije en Nederland op te zeggen, totdat Nederland tot inkeer is gekomen van zijn ‘inhumane en onwettige’ optreden.

Turkije heeft laten weten dat ze de vluchtelingendeal met Europa opnieuw willen evalueren. President Erdogan liet maandag ook weten dat Turkije een klacht in wil dienen tegen Nederland bij het Europees Hof voor de Rechten van de Mens. De Turkse krant Hürriyet meldde daarnaast dat Turkije bij de Verenigde Naties, de Organisatie voor Veiligheid en Samenwerking in Europa en de Raad van Europa wil gaan klagen over de door hun vermeende schending van het Verdrag van Wenen. In dit verdrag wordt de status van diplomaten en hun onschendbaarheid geregeld.

Mark Rutte noemt de sancties herhaaldelijk ‘totaal bizar’. Maandagavond reageerde hij in het programma RTL Late Night op de dreiging van Erdogan om de vluchtelingendeal opnieuw te evalueren: ‘Dat horen we constant. Die deal is ook in het belang van Turkije. We helpen met de opvang van Syriërs in Turkije. We doen gezamenlijk iets om het probleem op te lossen.’ Rutte zegt de aangekondigde sancties te zullen bestuderen. Het viel hem echter ook op dat de sancties geen van allen van economische aard zijn: ‘We hebben een enorme investeringspositie daar, we zijn nummer één of twee qua investeringen’, aldus de premier. ‘Ik snap dat ze zich daar niet op richten.’

Bert Koenders, de minister van Buitenlandse Zaken, ziet geen problemen in een eventuele behandeling van Turkse klachten over de Nederlandse overheid door het Europese Hof voor de Rechten van de Mens. ‘Mocht de klacht ontvankelijk worden verklaard, dan zien we de zaak met vertrouwen tegemoet. Overigens staat Turkije zo goed als bovenaan de ranglijst als het gaat om veroordelingen door het hof.’

Ook Rick Lawson, hoogleraar internationaal recht aan de Universiteit Leiden, heeft er weinig vertrouwen in dat een een Turkse klacht bij dit hof succesvol zal zijn. In de Volkskrant zegt hij: ‘Een klacht bij het hof is kansloos. De klacht zou direct niet ontvankelijk worden verklaard door het Hof omdat het hof alleen klachten in behandeling neemt als alle nationale rechtsmiddelen zijn uitgeput.’ Het is volgens Lawson volstrekt prematuur om nu al naar het Hof te willen stappen. Helemaal als het klopt dat de Turkse premier Binali Yildirim de uitnodiging van Rutte heeft geaccepteerd om met hem ‘een groot bord eten’ te eten om hun diplomatieke conflict te bespreken. ‘Als dat waar is, dan is het dreigement om naar het Europees Hof te stappen echt alleen maar voor de bühne’, aldus Lawson.