Als we afschuw ervaren over de politieke moorden die er in dit land
gepleegd zijn, omdat mensen daarmee de mond is gesnoerd, moeten we zelf
ook niet aan komen zetten met symbolen die een dergelijk klimaat in de
hand werken
De cartoon van Adriaan Soeterbroek op Joop.nl over de tuigdorpen die de PVV voorstelde, heeft veel stof doen opwaaien. De leider van de partij heeft aangegeven niet te zullen verschijnen op het lijsttrekkersdebat bij Pauw en Witteman als de spotprent niet wordt verwijderd, vanwege de VARA-link tussen het televisieprogramma en deze site.
Dat dit een hypocriete houding is van de zelfverklaarde martelaar van het vrije woord, was al meerdere mensen opgevallen. Het dogmatische gebruik van een machtsmiddel om je zin door te drijven, is zowat hetzelfde als waar de PVV-voorman zijn favoriete religie op aanspreekt. Bovendien is het de persoonlijke opinie van de catoonist en bestaat er zoiets als kunstzinnige uitingen. Die hypcrisie zou ondertussen ook niet tot veel verbazing meer moeten leiden, zou ik denken. Er is een hele rits aan argumenten op te stellen die de selectiviteit aantonen van de vrijheden die deze partij hoog in het vaandel heeft en dit is er weer een die daarbij geschaard kan worden.
Echter, men moet ook kritisch naar zichzelf blijven kijken. De cartoon die meneer Soeterbroek voor deze site gemaakt heeft is een van de zovele vergelijkingen die getrokken worden tussen de plannen van Geert Wilders en de gruwelen van de Tweede Wereldoorlog. Zonder de inhoud van het plan voor tuigdorpen hier te willen bespreken, denk ik niet dat het trekken van zulke vergelijkingen veel zin heeft.
Want waar staat een vergelijking met de Tweede Wereldoorlog nu eigenlijk voor? Omdat het nu zo waar is? Voor bijna alle vergelijkingen met WOII is iets te zeggen, maar ook tegenin te werpen, wat de feitelijkheid van zo’n vergelijking al onderuit haalt. Zo kan men inderdaad claimen dat het concentreren van een groep door de samenleving ongewenste mensen lijkt op de ghetto-vorming zoals die in de aanloop naar de Shoah plaatsvond. Anderzijds, in een interview van PVV-kamerlid Lilian Helder met de NOS, leek het haar in de kern neer te komen op een concept à la Skaeve Huse, een project dat al in meerdere gemeenten heeft plaatsgevonden, waar mensen die consequent maatschappelijke verliezers blijken onder zware begeleiding en enigzins afgezonderd van de rest toch een bestaan proberen op te bouwen. En nog sterker dan dat, Helder hamerde meerdere malen op de resocialisatie die ze met dit plan op het oog heeft. Nogmaals, over de uitwerking van zo’n plan valt te twisten, Skaeve Huse en resocialisatie na straf zijn immers ook geen onverdeeld successen gebleken, maar de intenties lijken hier toch al een stuk milder.
Wat is dan het doel van een vergelijking met het nazisme? Symboolkracht. Als de Tweede Wereldoorlog in de loop der tijd ergens voor symbool is gaan staan, is het wel het ultieme menselijke kwaad op aarde.
En wat heb je daar nou aan? Heeft het geholpen in al die tijd? Als ik dacht dat de PVV zou verdwijnen door maar genoeg WOII-vergelijkingen te trekken, zou ik dat ook doen. Maar ten eerste denk ik dat niet en ten tweede blijkt dat in de praktijk ook niet. Of het electoraat zich er wat van aantrekt, is eigenlijk niet zo goed te zeggen. Misschien als het niet gebeurde, dat we nu wel een blonde premier hadden gehad. Kleiner is de PVV er in die tijd in ieder geval niet op geworden. En een bij-effect van die eventuele afremming van de groei in aanhang is ook een inflatie van dergelijke vergelijkingen geweest. De wet van Godwin heeft op zichzelf ook weer zo’n symbolische kracht gekregen dat het benoemen ervan alle zeggingskracht van een dergelijke vergelijking lijkt te relativeren.
Het enige wat een WOII-vergelijking in mijn visie kan doen, is het al vaker gehoorde concept demonisering. Dat is eigenlijk ook het enige wat er kan gebeuren als je iets of iemand gelijk stelt met het ultieme kwaad. Want wat moet je immers doen met het ultieme kwaad? Juist, uitroeien. Als we afschuw ervaren over de politieke moorden die er in dit land gepleegd zijn, omdat mensen daarmee de mond is gesnoerd, moeten we zelf ook niet aan komen zetten met symbolen die een dergelijk klimaat in de hand werken.
Vergelijkingen met WOII sluiten de deur voor een fatsoenlijk debat op de inhoud. Door een plan als het ultieme kwaad te bestempelen, stel je jezelf mijns inziens onterecht vrij van de plicht om met argumenten bepaalde plannen in hun uitvoer te voorkomen. Jij bent een slecht mens, en daarom hoef ik niet naar je te luisteren of met je te praten.
Tuurlijk ben ik vanuit mijn ideologisch standpunt tegen de PVV, en hoop ik in die zin ook dat de mensen die zich tot die partij voelen aangetrokken, Wilders de rug zullen toekeren. Maar ten eerste lukt dat dus niet op deze manier, en ten tweede vind ik het moreel verwerpelijk omdat de PVV niet het ultieme kwaad ís en vergelijkingen daarmee veel te bombastisch zijn.
Lukt het dan wel met fatsoenlijke argumenten? Dat is iets waar veel mensen aan de linkerkant van het politieke spectrum ook niet echt vertrouwen in lijken te hebben. PVV-kiezers zijn gefrustreerd en de rest boeit ze niet, wordt er gedacht. In die zin zijn WOII-vergelijkingen misschien een wat onbeholpen vluchtroute om een groep die zo ervaren wordt toch te bereiken. Vuur met vuur bestrijden.
Noem me naïef, maar net als dat ik niet bang ben voor de islamisering van ons land, omdat ik geloof in de aantrekkingskracht van onze vrijheden, geloof ik niet in de verblinde frustratie van de PVV-stemmer. Zij willen het ook beter, voor zichzelf en voor anderen, laat ze dan ook beargumenteerd zien waarom de plannen voor een tuigdorp de samenleving niet verbetert, maar juist verslechtert, als dat is hoe je denkt. In ieder geval niet door de deur dicht te gooien, maar dat hoeft ook niet te betekenen dat er lichtizinnig mee moet worden omgesprongen. Schendingen van de mensenrechten zijn een ernstige zaak en mogen hard bekritiseerd worden.
De cartoon over tuigdorpen kreeg de titel ‘wordt vervolgd’. Laat dit nou een aanzet zijn voor zo’n vervolg.