Trumps spin doctors leren een oude les

Het was niet bijzonder druk op de inauguratie van president Trump. Dat was helemaal niet erg. Hij had de verkiezingen ook al verloren. Alleen dankzij het bizarre systeem van kiesmannen was hij boven komen drijven.

Trump had gewoon de eed af kunnen leggen en onder de eregasten bevond zich de ware winnares Hillary Clinton en haar echtgenoot Bill. Zij lieten zich later een staande ovatie waartoe Trump had opgeroepen, gaarne welgevallen.

In zijn speech tot het Amerikaanse volk wond de nieuwe president zich op over de elite, die feest vierde terwijl het volk leed. Daarna bezocht hij met zijn door Ralph Lauren geklede echtgenote een aantal inauguratiegala’s in de hoofdstad, waarvoor de toegangsprijs gemiddeld twintigduizend dollar bedroeg. Ook dit stond een welgemeend Hail to the chief niet in de weg.

In de Verenigde Staten geldt dit als normaal. Niets bijzonders. President Bush jr. had de eerste keer ook met een meerderheid aan kiesmannen en een minderheid aan stemmen gewonnen. Uiteindelijk was hij gewoon aangetreden en vanaf dat moment stond zijn presidentschap geen moment meer ter discussie. Trump had in tegenstelling tot hem zelfs geen serieuze problemen met hertellingen gehad.

Massademonstraties De dag na de inauguratie vonden in veel Amerikaanse steden massademonstraties plaats tegen Donald Trump. Onder al die optochten maakte vooral een manifestatie van vrouwen in de hoofdstad Washington grote indruk. Dat was wel bijzonder. Onder Obama had het een paar maanden geduurd voor een massabeweging tegen de president op gang kwam, die zich destijds tooide met de revolutionaire naam tea party.

Nu liepen de tegenstanders de dag na de inauguratie al te hoop. Op CNN stelden politieke waarnemers vast dat de massale opkomst nog niet betekende dat deze tegenstanders ook bij elkaar zouden blijven. Het was mogelijk dat we de kiem van een linkse tea party voor ons zagen maar voor hetzelfde geldt was dit de laatste opflakkering van de uiteengeslagen coalitie die in 2008 Obama aan de macht bracht.

Manipulatie door de media De president had dus reden tot tevredenheid maar tevreden was hij niet. Hij had oog in oog gestaan met een gigantische menigte, een massa die Washington nog nooit gezien had, verklaarde hij op zaterdag tijdens een persoptreden dat eigenlijk over de CIA had moeten gaan. Toen hij die ochtend naar het ochtendnieuws op de televisie keek, zag hij echter een half lege mall. Hoe kon dat nou?

De president wist het wel. Dat was manipulatie door de media. In de moedertaal van zijn verre voorouders: hij was weer eens gepiepeld door de Lügenpresse. Diezelfde dag maakte Sean Spicer , de nieuwe woordvoerder van Trump zijn debuut. Hij is een oudgediende spin doctor van de Republikeinse Partij. Het was de drukt bezochte inauguratie ooit, punt uit, verklaarde hij. Zo werd een nieuwe legende in omloop gebracht: het zag zwart van de Trumpistas in Washington maar de media hielden ze zoveel mogelijk buiten beeld.

Meesterschap Hier viel een meesterschap te zien, dat in Europa eerder is vertoond door dr. Joseph Goebbels. In het algemeen was dr. Goebbels een tegenstander van ronduit liegen. Beter en effectiever was het om de feiten een beetje aan te passen op zo’n manier dat er toch een geloofwaardig verhaal over bleef. Dat was door tegenstanders ook veel lastiger onderuit te halen.

Maar, als je toch loog, meende der doktor, dan moest je het ook goed doen en consequent tot het einde volhouden. Het beste voorbeeld daarvan is het geval Horst Wessel, een met de nazis sympathiserend pooiertje, dat tijdens een knokpartij met communisten werd doodgeslagen.

Dr. Goebbels zette deze kleine crimineel neer als een foutloze Arische held. Het ene gedicht dat deze meneer ooit op papier had gezet, werd uitgeroepen tot het officiële lied van de partij en na de machtsovername toegevoegd aan het Duitse volkslied.

Prins Bernhard Dat leverde nog problemen op bij de aankomst van prins Bernhard in Nederland. De dirigent van het residentieorkest  Peter van Anrooij weigerde het Horst Wessellied te spelen en verschillende lokale harmonieën wurmden zich onder de hymne van de heilig verklaarde souteneur uit door de prins niet te begroeten met het vernieuwde Duitse volkslied maar met de mars Lippe Detmold eine wunderschöne Stadt. Dat was ook niet misselijk maar in ieder geval niet zo erg als het officiële alternatief.

Een ander verhelderend voorbeeld van deze mediastrategie gaf dr. Goebbels op 20 april 1945, toen hij op alle Duitse zenders die nog niet door de geallieerden waren overgenomen, een rede hield om Hitler te feliciteren met zijn verjaardag. Daarin legde hij uit hoe het Duitse volk onder leiding van de Führer het hoofd bood aan de agressie van de hele wereld die – jaloers op de welvaart en de vrede die hij had gebracht – Duitsland zonder waarschuwing aan alle kanten hadden overvallen.

Ondanks de wanhopige situatie maakte Goebbels’ rede toch nog grote indruk op het Duitse publiek, zoals uit tal van dagboeken blijkt. Zij waren bereid de centrale leugen in het betoog te geloven.

Lieg niet. Manipuleer liever de waarheid. Maar als je liegt, lieg dan goed en blijf de leugen verkondigen.

Dit was de drukst bezochte inauguratie ooit. Punt uit. Zolang Trumps spin doctors niet met hun ogen knipperen als de zon der feiten hun in het gezicht schijnt, zal deze leugen geloofwaardigheid behouden. Als Spicer en de zijnen het advies van dr. Goebbels maar opvolgen en spaarzaam van de totale leugen gebruik maken, zullen zij met deze aanpak nog veel garen spinnen.

Helaas blijft het daar niet bij. Het zégt iets dat Donald Trunp kennelijk zelf niet kan leven zonder de illusie dat hij miljoenen naar de Mall in Washington heeft gekregen. Hij wenst niet alleen ongestoord zijn plannen uit te kunnen voeren. Hij eist daarbij ook de toejuichingen van de massa. Dat duidt op narcisme en bij een politiek leider is dat een zorgelijk verschijnsel. Een teleurgestelde narcist gaat wild om zich heen slaan.