Tristan van der (PV)V: Een framingsprobleem

Wat verwacht je wanneer je het nieuws wereldkundig maakt dat de psychopatische moordenaar Tristan PVV stemde? Met die vraag liep ik de afgelopen dagen rond. Was het een oprechte poging om een media-frame te creeëren waarin mensen de partij van Wilders gaan associëren met geestelijk verknipte mensen? ‘Ik heb de afgelopen verkiezingen op de PVV gestemd, maar met die Tristan wil ik niks te maken hebben hoor, de volgende keer weer VVD’.

Ik schat ons journaille eigenlijk hoger in. Ik kan me alleen niet voorstellen dat een NRC oprecht dat doel voor ogen had. Waarschijnlijk was het eerder een mooi smeuïg detail, die wrok deed bovenhalen, namelijk het feit dat links de laatste tijd moeite heeft kwesties in haar frame-voordeel te beslechten. Gewoon ongenuanceerde kolder de wereld insturen, dat doen ‘zij’ immers ook.

Dit pakte slecht uit. Ten eerste lijkt de ideologie van de dader tot nu toe niet relevant voor zijn daad. De andere twee prominente moordpartijen van het afgelopen decennium waren echter wel ideologisch geïnspireerd en afkomstig uit de hoek van links- en moslim-extremisten. Die bel was dus snel doorgeprikt.

Dan is de vraag of, ondanks dat het dan niet ideologisch lijkt ingegeven, PVV’ers überhaupt meer kans hebben om door te draaien en dergelijke acties te verrichten. Nu lijkt het redelijk karakteristiek voor PVV-stemmers dat ze over het algemeen midden tot lager opgeleid zijn, in een sociaal-economisch gemiddeld tot minder gunstig milieu zitten, en dat zij zich minder aangetrokken voelen tot het verenigingsleven in de klassieke zin van het woord. De eerste Europese professor in de sociologie, Émile Durkheim, deed een studie naar de sociale oorsprong van zelfdoding. In zijn theorie zouden naar aanleiding van die PVV-karakteristieken nog best handvatten te vinden zijn om een dergelijke stelling, mits genuanceerder geponeerd, te onderbouwen. Dat is echter niet gebeurd. Een argumentatie die misschien meer hout zou snijden, mocht je toch die framingsbehoefte voelen, is niet gebruikt. Tot slot had dit geheel ook tot gevolg dat er kritiek kwam op het feit dat een dergelijke, zeer tragische gebeurtenis, werd aangegrepen om de kogels van rechts te laten komen. Het lijkt sowieso niet ideologisch ingegeven, dus dan is dat ook redelijk laag aan de grond. En mocht men echt met een Durkheimiaanse onderbouwing komen, was het op zijn minst wat flauw. Dit was dus een mislukte poging. Mensen zijn niet dom en als een dergelijke actie nergens op slaat, krijg je het dubbel zo hard weer terug.

Deze wrange casus lijkt symptomatisch voor de linkerkant van het politieke spectrum in Nederland. Het lukt ons niet goed om de publieke opinie met ons mee te krijgen. Dat frustreert ons al intern, en nu gaan we naar buiten ook nog smakeloze capriolen uithalen. Ja, ‘ons’ en ‘we’, want dat frame staat recht overeind.

Er is al veel gezegd en geschreven over die problemen, links is te verlicht, te rationeel en te elitair bezig om nog grote stromen van de bevolking mee te krijgen. Je kan over een SUV zeggen dat die milieuvervuilend is en daarom uit een binnenstad geweerd moet worden, maar het feit dat hij herrie maakt, stinkt en dat de mensen die er in rijden vervelend zijn, slaat ook bij mij gevoelsmatig meer aan. Rationeel bekeken heb ik daar dan weer minder mee op.

Dat vraagt om een fundamentele keuze. Willen we mee in een dergelijk discours? Willen we framen? Willen we beelden oproepen? Of willen we blijven vasthouden aan ratio, verlichting en feitelijkheden? Persoonlijk voelt het als een duivels dilemma, maar misschien is er een middenweg in te vinden. Je hoeft de feiten niet te verlaten om een goed beeld neer te zetten, daar heb je echter een betere strateeg voor nodig. Links mist die strateeg. Daar ligt denk ik de crux, de inhoud is al goed voorzien.

Daarom mijn oproep om je als links-georiënteerde partij of kritische media te focussen op de punten die jij belangrijk vindt en in het ermee naar buiten treden te bedenken waarom dit ook voor Henk en Ingrid belangrijk zou zijn. Die zijn heus niet onbereikbaar of onwillig je een kans te geven, maar die hebben nou eenmaal minder met milieuproblematiek, internationale solidariteit of sociaal-economische ongelijkheid in abstracto. Hoe precies weet ik ook niet, maar breng het naar ze toe op een manier die ze kunnen omarmen, niet met het een ongepast en contraproductief verhaal dat ze anders een winkelcentrum overhoop schieten.