Trap niet in de valkuil van klimaatcynici

Niet helemaal: biomassa is snel groeiende brandstof die tijdens de groei juist CO2 opneemt. Als er gekapt wordt, is er weer ruimte voor nieuwe groei. Zo blijft de uitstoot redelijk neutraal: wat bij verbranding vrijkomt is gelijk aan wat voor de groei opgenomen is. Olie en gas groeien niet nieuw aan en nemen in dat proces geen CO2 op. Het is 'oude CO2' dat in de bodem opgeslagen was wat nu vrij komt. Ik denk ook dat biomassa niet de ideale vorm is, maar het kan wel degelijk een goede stap in de richting zijn om de onafhankelijkheid van fossiel te verlagen.

onzin Kees , de aanwas van nieuwe bio massa duurt vele jaren... En in al die jaren wordt erheen CO2 opgenomen maar wel uitgestoten. Door de verhoogde vraag naar bio- massa worden gewoon bossen gekapt.

Ik zeg niet dat het ideaal is maar al beter dan olie en gas - omdat de productie doorgaat en daarin CO2 wordt opgenomen. Wind en zon is inderdaad nog veel beter. Maar kunnen we daarin volledig in de behoefte voorzien? Ik zou zeggen, laten we pragmatisch zijn en wind en zon boven biomassa prefereren, biomassa boven gas, en gas boven olie. Dan is de richting maar duidelijk.

Ik stel voor om kernenergie een kans te geven. Want landbouwgrond te gebruiken voor biomassa is te gek voor woorden bij een toenemende wereldbevolking.

@Alders: wat denkt u van het platbranden van oerwouden om grond vrij te maken voor de verbouw van gewassen voor de productie van "milieuvriendelijke" (ahum) biodiesel?

@Jacoba China, Afrika, India, Pakistan en Australië planten juist veel bio-massa (bomen) om landbouwgrond te beschermen tegen woestijnvorming en bodem-erosie. Dus daar is het precies omgekeerd. En veel bomen staan in gebieden waar landbouw niet mogelijk is. De voedselvoorziening vraagt juist om een andere aanpak, zoals terugdringen van woestijnen, alternatieven voor veevoeder (om regenwoud kap voor soja te voorkomen) en bijv. water besparende landbouw methoden zoals closed-cycle en/of vertikale landbouw technieken (hydroponics/aquponics, etc.).

Zie: de klimaatsuperieuren en de klimaatwauwelaars, die heb je natuurlijk ook nog. Zelf behoor ik tot de klimaatgourmets (en soms ook tot de klimaatsardonici): ik vind het een fijn idee en een bevredigende gedachte dat ook dit rare uithoekje van het heelal onbewoonbaar wordt door toedoen van een rare speling - noem het gerust 'een freak' - van de natuur. Armen over elkaar, dus.

Beste Grietje, Ik snap niet precies wat je bedoelt, wellicht kun je dit wat verduidelijken? Alvast dank!

Kom, kom. Dat moet gesneden koek zijn, lijkt me, voor iemand die met de kat van Schrödinger op schoot dagelijks Feynman-diagrammen tekent, constant wortelt met Planck en golft met De Broglie.

Beste autofiets, ik heb een master in theoretische psychologie, wetenschapsfilosofie, dus als u op zoek was naar een graad, dan heeft u bij deze. Ik vind echter dat soort titels niet zoveel zeggen en ga liever op de inhoud af. Ik ga hier op Joop geen wetenschappelijke discussie overdoen. Ik leg alleen uit hoe de wetenschappelijke discussie werkt. Het stuk waar ik uitleg dat de CO2 theorie de beste uitleg is voor de gemeten klimaatverschijnselen en dat concurrerende theorieën er niet zijn, zou voor u genoeg argument moeten zijn geweest: de alternatieve verklaringen die u noemt blijken gewoon niet afdoende. Dat lijkt mij voor een column voldoende: de onderzoeken zelf kunt u er dan bij zoeken, die worden hier op Joop niet gepubliceerd en als u die wel zoekt, zoekt u op de verkeerde plek ;). Mijn betoog gaat uiteindelijk vooral over politiek en het politieke debat: neem dat wel in uw analyse mee. Het laatste wat u noemt overigens heeft niet zoveel met de CO2 theorie te maken overigens: u denkt dat wind en zonne-energie niet voldoende gaan zijn. Ik ook niet, we zullen ook andere bronnen moeten gaan gebruiken en bovendien veel zuiniger met energie om moeten gaan. En bovendien zolang CO2 produceren straffeloos kan en lagere overheden zoals de provincie noord Holland windmolens verbieden omdat ze ze niet mooi vinden, moet je niet gek staan te kijken dat wind in Nederland niet zoveel voorstelt (in tegenstelling tot andere landen). Ook hier weer: u verwijt me hier geen wetenschappelijke discussie te voeren maar ik heb daartoe helemaal niet de pretentie en zo ja, dan werd ik hier niet gepubliceerd. Het gaat mij juist om de politieke onwil en het psychologische verzet. Dat is op zich ook interessant genoeg lijkt mij.

Waar is dit een reactie op?

'Er is geen enkele mogelijkheid om binnen 50 jaar alle huizen die onvoldoende geïsoleerd zijn te verbouwen' Feit: het is volstrekt onmogelijk om de technologische ontwikkeling voor de komende 50 jaar nu al te kunnen inschatten. 25 jaar lukt al niet, zelfs voorspellingen voor de komende 10 jaar moet je met een stevige korrel zout nemen. Dankzij het bovengenoemde feit kunnen de andere gevolgen die je meent nu al met zekerheid te kunnen vaststellen ook de prullebak in.

@JoeSpeedboot, in dat geval hoeven we helemaal niets meer te doen.... over 20 jaar een oplossing voor schone energie en robots die de huizen van voor 2000 gaan isoleren. De fabrieken voor driedubbelglas hebben een procedé waarbij geen energie nodig is en de auto’s rijden op CO2 waarbij ze zuurstof uitstoten....

Dat cynisme is op zich zeker op zijn plaats maar besef wel dat deze "feiten" gevolgen zijn van politieke keuzes. Dat kan ook anders.

@Kees, waar haal je die bouwvakkers dan vandaan? Hoe verminder je de uitstoot voor de extra isolatiematerialen... geef nou gewoon antwoord in plaats van:” daar vinden ze vast wel een antwoord op” Welke politieke keuze is er dan om voldoende huizen te isoleren ?? Gaan de ministers het zelf doen? Van zulke antwoorden wordt ik heel cynisch.

Volgens mij was u het al, Punt. En ik zeg helemaal niet 'daar vinden ze vast wel een antwoord op'. Ik ga alleen niet net doen alsof ik alle antwoorden heb. Eén gek kan meer vragen stellen dan honderd wijzen kunnen beantwoorden, maar dat betekent niet dat die gek de beste richtingaanwijzer is.

@punt Ja, een goed punt. En er zijn wel meer dergelijke punten toe te voegen. Neem alleen al de kosten van al die oorlogen (de fake war on terrorism), dat heeft de wereld in afgelopen decennium 5 triljoen gekost. Daarmee had je het hele klimaat probleem al kunnen oplossen. Naast dat er dan een paar miljoen mensen minder vermoord waren en tientallen miljoenen mensen minder op de vlucht hadden hoeven te slaan. En gaan we nu mensen wijs maken dat dit zelfde systeem dat triljoenen besteed om miljoenen mensen over de kling te jagen, de mensheid gaat redden? Dit systeem tracht alleen ten koste van alles zichzelf te redden. De rijken zullen van de klimaatopwarming geen last hebben, zij krijgen subsidie voor de warmtepomp en de electr. auto, de armen wonen in ongeïsoleerde woningen en kunnen de hoge energieprijzen niet meer betalen, de verhuurders doen niets want hun investerings capaciteit wordt afgeroomd door de verhuurdersheffing (1/4 van de huuropbrengsten gaan naar de staat!), zij profiteren niet van de zonnepanelen en andere subsidie, en kunnen zelfs de gestegen OV prijzen niet betalen..... Kortom, ik heb er geen feducie in dat dit systeem dat enkel rijken voorbrengt die hun onhoudbaar hoge consumptie gedrag ten koste van alles in stand houden, en de kosten daarvan afwentelen op de armen, die daarvan de kosten betalen, ook maar iets doet wat het klimaat probleem zal oplossen. Wat nodig is is een politieke klimaatverandering, waarbij de rekening wordt neergelegd bij diegenen die het meeste bijdragen aan CO2 uitstoot en milieuverontreiniging. De rijkdommen van de enkelingen zijn nl. de materieel vastgelegde CO2 uitstoot, dus moet je naar evenredigheid met die inkomens en vermogens de belasting heffen en die kosten niet afwentelen op de armen die al niets meer te besteden hebben. Ruim 80% van de subsidies komt terecht bij de 10% rijksten. De armen betalen maar komen nauwelijks in aanmerking voor subsidies. De grootste vervuilers worden ontzien. De luchtvaart mag groeien. Ook al behoor ik niet tot de categorie 'klimaat ontkenners' (en ik heb mijn totale CO2 gebruik al 3x gecompenseerd door donaties aan boom-plant projecten wereldwijd), kan ik mij indenken dat degenen die de kosten voor het klimaat beleid moeten betalen gezien de geringe draagrkracht vd bevolking, vrijwel niets terug zien van de heffingen. Zo zouden voor 2020 alle huurwoningen minimaal label B moeten zijn. Veel corporaties halen dat niet. De huurder betaald 1/4 van de huur aan belastingen (verhuurdersheffing) en zit in een ongeisoleerd huis, en heeft dus hoge stookkosten, met hoge heffing, en geen zonnepanelen. Dus het hele beleid hangt van tegenstrijdigheden aan elkaar en werkt in praktijk denivelerend - de rijken en bedrijven profiteren ervan, de armlastigen moeten de heffingen betalen.

Een goed beleid voor CO2 hoeft helemaal niet ten koste te gaan van andere takken van sport. Integendeel. Het belangrijkste is dat er een CO2 taks komt, het liefst op Europees niveau. Daarmee wordt energie duurder maar het geld kan ingezet worden voor ontlasting van huishoudens en het investeren in omschakeling. Zelf zit ik overigens niet op de Naomi Klein-lijn. Ik denk zelf dat groene groei wel degelijk mogelijk is. Het is verleidelijk om een klimaatagenda te koppelen aan een antikapitalistische agenda, maar hoe sympathiek ook, en hoeveel problemen ik ook zie bij puur en plat kapitalisme of neoliberalisme, ik ga niet mee in dat dogma. Volgens mij zeg ik toch vrij duidelijk dat de cynici een belangrijk punt aansnijden ... dom noem ik ze zeker niet. Sommigen zijn zelfs zeer berekenend.

Dan zijn we het eens op het punt dat klimaatcritici niet gelijk staan aan klimaatcynici of ontkenners van de problematiek. Mensen die met argumenten onderbouwde kritiek leveren op de in mijn ogen e.v.a. vaak te veel ideologisch dogmatische klimaatbeweging moeten niet weggehoond worden of weggezet als idioten. Voor wat betreft een alleen maar aanvaardbare EU-brede energietaks, dus niet met een beleid wat Nederland weer eens tot gidsland maakt doch slechts een inhaalactie t.a.v. anderen, betwijfel ik of de nodige transitiekosten, met daarbij nog investeringen in onderzoek naar meer energie-efficiëntie, besparingen, nieuwe energiebronnen, en ontwikkeling daarvan nog iets overlaat voor andere zaken. Integendeel vrees ik. Dat zal pas later het geval zijn maar dan hoort de energietaks natuurlijk ook sterk verminderd of zelfs afgeschaft te worden.

Naar mijn idee is de klimaatbeweging alles behalve dogmatisch maar daarentegen zeer versplinterd in de oplossingen die ze zien. Interne kritiek is standaard, zolang ik af en toe in die keukens mee kijk.

Dat zijn eisen die niet in te willigen zullen zijn omdat niemand de economische situatie zal kunnen inschatten van de komende decennia, laat staan de ecologische. Ik ben overigens fel tegen het nu voorliggende klimaatplan, dat mag u wel weten. Ik denk dat er oneerlijke politieke keuzes gemaakt worden, los van dat het te weinig zoden aan de dijk zet.

Geen wonder dat je geen subsidie krijgt, wat denk je wat al dat fijnstof doet wat je uitstoot, en dan ook nog geen rekening houden met anderen die dan daar misschien weer last van hebben. Ga je schamen :). Oftewel het is toch nooit goed.

Zo geredeneerd zijn kolen en gas ook biomassa. Het geldt alleen als te prefereer als de houtvoorraad voortdurend in gelijke mate wordt aangevuld. Kolen- en gasvoorraden worden veel minder snel aangevuld dan dat zij worden verbruikt en zijn dus eindig. Maar dat geldt dan t.z.t. ook voor hun bijdrage aan de CO2-uitstoot. Voor hout geldt dus dat als zij als energiebron wordt verstookt in gelijke mate productiebossen nodig maar die dragen doorgaans niet bij aan de natuur en biodiversiteit. Meestal zijn ze er een onontkoombare inbreuk op, wat nog meer zeker is als het steeds meer een energiebron wordt. Daarbij komen er bij houtverbranding in vergelijking met moderne kolen- en gascentrales naast meer vervuilende ook meer voor opwarming van het klimaat verantwoordelijke gassen vrij. Wind-, water-, aard, zonne-, en kernenergie zijn naast een zuiniger en efficiënter omgaan met energie verre te prefereren. Zet de verwarming lager en trek binnenshuis vaker een trui of vest aan.

Het is natuurlijk allemaal een kwestie van rangorde: gas is beter dan olie, biomassa is beter dan gas, wind en zon zijn beter dan biomassa en geen van allen is ideaal. We kunnen niet kiezen tussen goed en kwaad maar tussen beter en minder goed. Dit hoeft ons gevoel voor richting natuurlijk niet te verstoren ;).

Oh ja, dus gaat Europa eerst op de rest van de wereld wachten terwijl de rest van de wereld eerst op Europa wacht? Zoiets? En ach, u betwijfelt natuurlijk alle metingen en voorspellingen. Dat is een keuze, maar enige wetenschappelijke onderbouwing voor dat ontkennen van u is er niet.

"Oh ja, dus gaat Europa eerst op de rest van de wereld wachten terwijl de rest van de wereld eerst op Europa wacht? Zoiets? " Wat Europe (in casu EU) uitstoot doet de rest van de wereld 3.5 jaar over om het EXTRA uit te stoten. Wat u wilt is dus compleet nutteloos. En waar denkt u dat wij al de maatregelen van moeten betalen om te zorgen dat we geen natte voeten krijgen. Geld is er niet meer na uw maatregelen. En voor de onderbouwing van de onmogelijkheid/onbetaalbaarheid van uw plannen, is de achterkant van de spreekwoordelijke sigarendoos voldoende. Wen er maar aan. Klimaatverandering is there to stay.

Wen er maar aan. Klimaatverandering is there to stay. Daar zijn we het dan over eens, en blijkbaar ook dat het een probleem is. het enige waar we het niet over eens zijn is de luxe die jij je permitteert te denken dat je zelf je problemen kunt kiezen. Heb je kinderen en zijn die het eens met jouw benadering?

@stokkickhuysen Hoe komt u erbij dat ik mijn eigen problemen kies. Die keuze wordt gemaakt door de 7 miljard mensen die niet in Europe wonen, in combinatie met natuurwetten die zich niets van onze hoogmoed aantrekken.

Volgens mij schreef ik in mijn column al dat klimaatverandering er hoe dan ook aan gaat komen dus hoe dat nu tegen mij gebruikt zal worden is mij een raadsel. Verder moet u misschien uw sigarendoosje herzien: de EU als geheel is de derde macht ter wereld qua CO2 uitstoot. Bovendien gaat het hier nu juist om mondiale afspraken. Daarbij heeft het wel degelijk effect wat een economische grootmacht als de EU nu eenmaal is doet. Een land als Indonesië maakt ook werk van vergroening van energie. China evenzeer. Dat gaat niet van dag op dag maar de logische groei die te verwachten was als ze daar even hard hadden gegroeid op fossiel als wij in onze groeidagen, blijft al uit. Langzaam is de wereld na meer dan 50 jaar op haar handen gezeten te hebben aan het veranderen. Went u daar maar aan.

Beste Kees, het laat onverlet dat wij in Nederland geen enkele invloed kunnen hebben op de klimaatverandering. Daarvoor is onze impact simpelweg te klein. Daar staat tegenover dat de impact van de klimaatverandering op Nederland zeer groot is, aangezien Nederland geografisch gezien, kwetsbaar is. De keuze is dan volgens mij: veel geld uitgeven aan CO2 reductie, wetend dat het effect op wereldschaal nihil is. Of: Veel geld uitgeven aan eventuele aanpassingen ter bescherming van de bevolking als de klimaatverandering doorzet. Het tweede klinkt mij als verstandiger beleid in de oren.

2B zit eigenlijk al in de laatste vraag van het artikel - hoe gaan we met klimaatverandering om? 4b lijkt mij ook al geadresseerd als hoe die verandering zal worden vormgegeven, en wie het vervolgens gaat betalen Mocht u een kosten/batenanalyse willen hebben dan vrees ik dat dit niet gaat lukken, want niemand kan de effecten feitelijk meten zonder het eerst even te proberen. En we hebben geen meerdere aardes waarmee we verschillende scenario's kunnen uitproberen ... helaas :).

@Kees Dank voor je attente antwoord, maar ik denk dat je toch iets te makkelijk je eigen gedachten als leidraad gebruikt: stelling 4 wordt zo door de voorgaande stellinge 'geleidt' dat het suggereert dat wij mensen het klimaat kunnen veranderen. En bij 2: de toon is al gezet met jouw stelling. Het gaat mij erom of wij echt een significante invloed hebben. En dat komen we weer bij 4: laat ik helderder zijn. Als wij als Nederland er miljarden inpompen, en het heeft een uiterst minimaal, lees; ver achter de komma te verwaarlozen effect, gaan we dan bv bezuinigen op het sociale stelsel of gezondheids zorg?

Norm, wat bedoel jij met 'ik ben niet sceptisch' ?

@Kick Dat ik best zie dat we een rol hebben in het gezonder, meer milieu bewust leven, en dat we ook een goede steen kunnen bijdragen aan ons milieu door beter met brandstoffen en uitstoot om te gaan. Maar dat we het klimaat kunnen veranderen, zo maar? Een bezorgd over het feit dat we blijkbaar miljarden gaan stoppen in zaken die nauwelijks iets mbt het klimaat gaan opleveren, of beter gezegd; waar we niet eens trachten serieus te berekenen of het zoden aan de dijk zet. En wat zijn we bereid dan daarvoor op te geven, want geld is er niet onbeperkt? Bezuinigen op gezondheidszorg? ons sociale stelsel? of moet het weer van 'de ander' komen. Lees eens het laatste rapport van I&O Research.

Wat ik bedoelde met mijn antwoord is dat die vragen nu juist de vragen zijn waar we het over moeten hebben: die vragen zijn nu juist de vragen die ik stel in het artikel en waar ik van meen dat het antwoord er juist nog níet staat ;). (Niet dat ik er totaal geen ideeën bij heb, maar dat bewaarde ik maar voor een volgend artikel.) Uw klimaatcynisme is zoals ik in het artikel al stelde op zich terecht: het is precies dat argument dat wie in zijn eentje iets doet, uiteindelijk geen effect zal sorteren. Maar het gaat er natuurlijk juist om dat u dat niet in uw eentje doet, u doet het in nationaal verband, en Nederland op haar beurt doet het niet in haar eentje, maar in Europees verband, en Europa doet het ook niet in haar eentje, het gaat om mondiale afspraken. Dat gaat allemaal vrij traag maar de omslag is echt mondiaal aan het gebeuren. Het gaat erom hoe wij willen voorsorteren op de toekomst. En ja, niet iedere route is even zinvol. Ik denk dat het huidige akkoord met name veel te duur, ingewikkeld en te weinig is. Ik denk dat met een CO2 taks we veel betere slagen kunnen maken.

Het stroomnet kan dat inderdaad helemaal niet aan, De kabels in de grond worden bij wijze van spreken roodgloeiend.,maar daar hoor je ze niet over dat in feite dat hele stroomnet voor miljarden vervangen?uitgebreid moet worden. Voor de rest ben ik het met je eens.

Cynicus niet zozeer, maar u schrijft wel een warrig betoog. Klimaatmetingen gaat over langdurige gemiddelden, niet over een keer een warme week in februari hier of een koude week daar. Methaan en waterstof zijn erger dan CO2 misschien maar we pompen het niet met grote hoeveelheden in de lucht. Wetenschappers vormen helemaal geen eenheidsworst zoals u suggereert, er worden continu tegenhypothesen getoetst, alleen die verklaren de verschijnselen niet. En die vaststaande waarschuwing waar u het over heeft, heeft nooit bestaan: iedereen heeft er altijd op gewezen dat de gevolgen en, wanneer die optreden maar ook de aard daarvan, onvoorspelbaar zijn. Dat is nu juist een belangrijk deel van het probleem. Is het uw doel om verwarring te zaaien? Waarom?

'Cynicus? volmondig ja!' Je wetenschappelijke onderbouwing nadert tot nul.

Niets aan toe te voegen. Waarom worden de cynici van het debat buitengesloten? Dat het klimaat (al miljarden jaren) verandert staat buiten kijf. Bepalend is de mate waarin de mens(heid) daaraan verwijtbaar schuld heeft.

@Kees, prachtig voorbeeld is het commentaar bij het NOS journaal bij het weer ... dat de warmte van afgelopen weken een mooi voorbeeld was van de opwarming van de aarde...... wat onzin is maar wel goed klinkt. Methaan uitstoot is een groter probleem als broeikasgas dan CO2 , maar keurig onder het kleed geveegd omdat er te weinig mogelijkheden zijn deze uitstoot door menselijk optreden te verminderen. De grootste opwarming vind plaats door waterdamp in de atmosfeer ... waar de mensen in het geheel geen invloed op kunnen uitoefenen . Er is opwarming, zoals ook al eerder is geweest, maar dat de mensheid voldoende kan doen om dit te stoppen is uiterst onzeker.. tot nagenoeg onmogelijk. Dat er in de rest van wereld te weinig gebeurt, vooral door de grote uitstootlanden maakt dat wat wij ook doen er absoluut niets zal veranderen ( mochten we daar überhaupt invloed op hebben) De grootste groep wetenschappers is redelijk eenduidig in hun oordeel maar het bewijs voor dit oordeel is nooit geleverd. Verder dan verwachtingen komt men niet, vooral omdat Afwijkende meningen binnen de groep van klimaatwetenschappers niet echt met plezier worden ontvangen. Hoon valt hen ten deel. Op de onmogelijkheid om met het huidige elektranet om aan de komende gestuurde vraag te voldoen middels zonnepaneel parken of slechts 1 miljoen elektrische auto’s van stroom te voorzien. Ruim 80 % van de huizen is niet geschikt voor de huidige oplossing om van het gas te gaan.. Ook hier kom je niet op terug.

'Waarom worden de cynici van het debat buitengesloten?' Omdat het ze ontbreekt aan onderbouwing. Het is meer een wanhopig geloof dat er niets aan de hand zou zijn als dat er ook maar enige wetenschappelijk bewijs voor is. 'https://www.groene.nl/artikel/drie-procent-nep-galileo-s'

@Joe, nee ! Het is niet het ongeloof over de opwarming, maar het realisme over de invloed die we als mens kunnen uitoefenen. En vooral de aantoonbare onmogelijkheid om aan de voorstellen tot reductie te voldoen. Met onze enorme grootheidswaan hebben we in Nederland het idee dat wanneer wij het onmogelijke presteren de problemen opgelost zijn. Maar het simpele besef dat wat wij doen helemaal niets uitmaakt op het geheel is zo denigrerend dat we dat maar gewoon ontkennen.

'Met onze enorme grootheidswaan hebben we in Nederland het idee dat wanneer wij het onmogelijke presteren de problemen opgelost zijn.' Flauwekul! Het is pas sinds kort dat het onderwerp door de politiek ineens tamelijk hysterisch op de agenda is gezet. Waarbij dan ook nog voortdurend de voor leken kenmerkende denkfout wordt gemaakt dat er louter gedacht wordt vanuit bestaande technieken. Het wordt hoog tijd dat er een serieus ministerie van techniek en innovatie wordt opgericht met mensen die wel weten hoe je complexe ontwerpproblemen moet aanpakken. Als je kijkt naar de enorme invloed van techniek op onze samenleving dan is het belachelijk dat dat er nog niet is.

Nu schrijf ik een hele column waarin ik de argumenten van de klimaatcynici onder de aandacht breng en erbij schrijf dat ze een belangrijke bijdrage leveren en zeker een punt hebben, en dan is het nog niet genoeg? Dan zou ik ze nog niet serieus nemen? Komop, er is een eind aan het "ik word niet gehoord" argument ;). Nederland is niet klein, het stoot evenveel uit als een Afrikaans land met tien keer zoveel mensen. Bovendien gaat het niet om Nederland, het gaat erom dat Nederland een bijdrage levert in Europa. Binnen Europa lopen we al decennialang achteraan nota bene. Verder mocht het u kennelijk ontgaan zijn, maar over CO2 worden mondiale afspraken gemaakt. U kunt terecht cynisch zijn over de mate waarin die nageleefd worden (dat argument heb ik in mijn column zelf ook al opgeschreven nota bene), maar dat betekent niet dat zelf die afspraken als eerste schenden de beste tactiek is: integendeel. Ook zeg ik al duidelijk dat ik denk dat die klimaatverandering onvermijdelijk zal zijn. Die heeft u ook al van mij cadeau gekregen. Maar wat een feit zal zijn: over 100 jaar zal die klimaatverandering sterk vertraagd zijn, om uiteindelijk te zijn gestopt, omdat we gewoon tegen die tijd domweg heel anders leven. Is het slim om dat af te wachten met ons verouderde materiaal en het dan duur in te kopen? Ik dacht het niet!

Als u de pleidooien tegen de kap van regenwouden (en andere ontbossing) nooit gehoord heeft, ligt dat denk ik toch voornamelijk aan u, want die zijn zeker wel te horen geweest. Beperking van de bevolkingsgroei is ook in de meeste landen al aan de orde, maar hoeveel de wereldbevolking nog door blijft groeien is iets dat nu juist nog relatief makkelijk is te voorspellen, moeilijker om er iets aan te doen. Uiteindelijk stokt het aantal wel. Maar ondertussen moeten we wel wat schoner gaan leven, anders passen we er niet meer op.

Niet alle informatie wordt gegeven, maar u heeft het kennelijk wel? :)

Kurtev, je doet net of de twee uitkomsten niet verenigbaar zijn. Odf ze dat zijn? Tja, stuur maar een linkje.

Mooi verhaal maar het wordt hierdoor op een simpele manier onderuitgehaald: http://www.dewereldmorgen.be/artikel/2019/01/22/de-trukendoos-van-de-klimaatontkenner.

http://www.world-nuclear.org/information-library/current-and-future-generation/plans-for-new-reactors-worldwide.asp En hier schiet men in een kramp als het om kernenergie gaat.

Het antwoord zit dan ook in vele verschillende maatregelen, niet in een paar simpele. Maar inderdaad, het is zaak te versnellen met de overgang en niet te vertragen. Overigens is kernenergie helaas geen optie. Het is duurder dan wind en zon, het duurt veel te lang om een centrale te bouwen en we weten nog steeds niet waar we met het afval naartoe moeten. Thorium is de heilige graal die ons beloofd wordt maar het werkt nog niet, misschien over twintig jaar zegt men ... maar dat zeiden ze twintig en veertig jaar geleden ook al. Geen kramp maar gewoon op je vingers tellen ... Aan alle kanten zuiniger aan doen, dat is belangrijk, en voor de rest zoveel mogelijk kansen pakken om over te stappen op verschillende vormen van duurzame energie.

@Kees, quote:”Aan alle kanten zuiniger aan doen, dat is belangrijk, en voor de rest zoveel mogelijk kansen pakken om over te stappen op verschillende vormen van duurzame energie” Mag ik jou feliciteren met het meest nietszeggende antwoord . Welke duurzame energie is binnen 10 jaar dusdanig operationeel dat het gas kan vervangen als brandstof? ( met gas ook bruinkool, steenkool, olie en hout/ biomassa, want ook daarvan komt CO2 vrij) Wanneer 80% van de huizen ongeschikt zijn voor warmtepompen, de elektriciteitsvoorziening tekort schiet om gas te vervangen , de hoeveel isolatiemiddelen en bouwmaterialen ( driedubbelglas) onvoldoende voorradig zijn en niet zonder enorme uitstoot van CO2 geproduceerd kunnen worden, Er onvoldoende mankracht en geld is om alle huizen voldoende te isoleren . Er onvoldoende geld is om het wagenpark te vervangen voor elektrisch, er onvoldoende capaciteit is om voldoende CO2 uitstootloze elektriciteit op te kunnen wekken om alleen al de warmtepompen te kunnen voorzien, laat staan die auto’s. Welke oplossing heb je daarvoor? En dan graag harde feiten. Want tot nu toe is niemand die ook maar enig idee heeft hoe een werkbare energietransitie moet plaatsvinden.

U mag het dan wel een nietszeggend antwoord geven, maar dat komt dan wellicht omdat u het niet kan of wil begrijpen: dé briljante oplossing die u nu van mij eist, bestaat niet. Die ga ik u niet beloven want die is er niet. Vergeet dat maar. Dat wil niet zeggen dat het antwoord er helemaal niet is. Het antwoord zit in veel bewegingen, in de mix van maatregelen en aanpassingen. In energiezuiniger werken. In wind en zon waar mogelijk. In waterkracht en getijdenenergie waar mogelijk. In warmtepompen, waterstofopslag, in isolatie, sloop/nieuwbouw, etc etc. Het is mijns inziens niet aan de politiek laat staan een columnist om te zeggen wat DE oplossing zal zijn: het is aan de politiek dat economische klimaat te scheppen waarin burgers en bedrijven zullen kiezen voor energiezuinig en CO2 neutraal waar mogelijk, omdat ze dit het meeste voordeel oplevert. Als die situatie bereikt is, kunnen vertrouwen op de inventiviteit van de mens. Wanneer dat voordeel er niet is, gaat er ook niets gebeuren.

@Kees, de opinie gaat over klimaatcynici. Tot nu toe blijf ik cynisch omdat er geen enkel steekhoudend argument voorbij komt met daarin een oplossing. Dat we over 100 jaar verder zijn met technologie is duidelijk. Maar tot die tijd zal er volgens veel mensen iets moeten gebeuren. Maar wat er moet gebeuren en hoe is compleet onduidelijk en wat er op tafel ligt onbetaalbaar en onuitvoerbaar. Ik blijf cynisch omdat er over twintig jaar geen enkele mogelijkheid is om van het gas af te stappen. Het is onmogelijk om die 80% van de woningvoorraad te isoleren en te verbouwen om geschikt te maken voor warmtepompen. Warmtepompen die nu niet werken bij veel geschikte huizen. maar klimaatcynisme is meer klimaatrealiteit, heeft niets met doemdenken te maken maar de grote uitstoot landen kunnen met geen mogelijkheid binnen 30 jaar hun uitstoot terugbrengen , simpelweg omdat ze steeds meer uitstoten dan minder. Dat Nederland meer uitstoot dan een land in Afrika met tien keer meer inwoners is logisch, breng dat Afrikaanse land op het zelfde niveau als Nederland en de Uitstoot is vertienvoudigd. Ik heb het voorbeeld vaker gebruikt, wanneer de Nederlandse industrie bang is om hun concurrentiepositie kwijt te raken door een CO2 taks komt dat omdat deze CO2 taks er niet is in de andere landen.... daar doen ze dus niets tegen die uitstoot wat deze bedrijven geld kost (of ze doen het beter en wij zijn dom) Zelfs wanneer de Uitstoot van Nederland naar 0 is gebracht (170 miljoen ton) valt dat in het niets met bijvoorbeeld China die jaarlijks bijna 3 keer meer uitstoot (500 miljoen ton) dan wat ze al doen... dus wat zij per jaar meer uitstoten dan wat ze normaal al doen.

U moet Nederland ook niet vergelijken met China, maar de EU met China. En inderdaad, een CO2 taks zou Europees ingevoerd moeten worden. China zou dat gewoon kunnen volgen. Wanneer alle Chinezen zeggen: ik ga mijn huis niet isoleren, want als ik dat doe, dan stoot Nederland, dat veel groter is dan ik, individuele Chinees, nog altijd een miljoen keer meer CO2 uit dan ik. Maar zo werkt dat dus niet. En zoals gezegd: er is niet één oplossing - u dient eens te accepteren dat ook de oplossing in vele kleintjes opgeteld zit. Volgens mij heeft u met name moeite met dat concept ...

Het is, inderdaad, een duidelijk patroon.

Norsemen, "Feiten zien als een mening en een mening zien als feit." Inderdaad. Conform een andere religie is het gepubliceerde woord heilig en is iedere vraag hierover haram. Ook bij klimaatreligie is het bijzonder verstandig eerst na te denken voordat men handelt. Nederland aan de bedelstaf helpen is voor sommige alternatief-geinfomeerden vast een goed idee, maar het helpt onze wereld niet vooruit. De klimaatgod heeft geen speciale plek in de hemel voor onze extraspeciaaldeugenden, beste Norsemen.

'Ook bij klimaatreligie is het bijzonder verstandig eerst na te denken voordat men handelt.' Ja, bij religies staat goed nadenken van de gelovigen hoog in het vaandel. Daar komen de woorden orthodoxie en orthopraxie vandaan. Toch? Dan een stevige, niet onderbouwde stelling (NL aan de bedelstaf helpen) om af te ronden met de traditionele 'deugen is naief en voor jezelf' Stheno, Graag nooit meer zeggen dat ik geen argumenten noem. Je komt met niks, en waar je mee komt is zo lek als een mandje.

stokkickhuysen, Inderdaad is het zinloos om met klimaatsalafisten in discussie te gaan. De discussie komt nooit voorbij het 'moeten' omdat dat van hogerhand is ingegeven, door de klimaatgoden of hun profeten alhier in de TK. De vraag 'hoe ga je welk doel bereiken' wordt niet beantwoord, simpelweg omdat de klimaatsalafist (KS) er geen antwoord op heeft en de ander via een vlucht naar voren maar voor 'dom' gaat uitmaken. Want je hebt het vast zelf gemerkt: de technische bezwaren die ook hier af en toe benoemd worden sneeuwen onder door het geschreeuw van de KS-ers. Ook de financieeleconomische vraag kan niet gesteld worden: hoe moet het (naast technisch) ook fin-ec geimplementeerd worden? De KS-ers menen blijkbaar dat geld iets is wat aan een boom groeit. En tevens leven zij in een narcistische bubbel want het is blijkbaar wel een probleem om in NL industrie te hebben vanwege CO2, maar een evt tekort aan energie kan probleemloos bij de Franse kernenergie ingekocht worden of bij de Duitse bruinkoolcentrales. Dat is behoorlijk hypocriet: hier geen kernenergie of vervuilende bruinkool willen, maar dump het maar over de grens.. En dan de vervolgvraag die ook niet gesteld mag worden: hoe kun je een energietransitie op de meest efficiente wijze vormgeven. M.a.w.: hoe zorg je dat je maximale CO2 reductie bereikt per geinvesteerde euro. En de taboe vraag: is het t waard om honderden miljarden blindelings te investeren in iets waarvan het te verwachten rendement is: 0,00007 graden beperking? resumerend stokkickhuysen: 1- goed nadenken ipv blind de klimaatreligieuzen volgen levert altijd meer op dan het heel luid allerlei dogma's volgen. 2- honderden miljarden, het wegjagen van industrie en andere werkgelegenheid zorgt voor een fabelachtig hoge inzet van financiele middelen: bedelstaf. Het staat buiten kijf dat de sociale zekerheid en de gezondheidszorg de grootste klappen zullen krijgen; zeker als d.m.v. het wegjagen van bedrijven er minder productiviteit zal zijn. 3- Inderdaad is het een naar narcistisch trekje, dat deugen: onnoemelijke hoeveelheden geld uitgeven om te bereiken dat de aarde 0,00007 graden minder opwarmt, een getal wat letterlijk onmeetbaar klein is met de huidige stand van de techniek. Die KS-ers staan dan, heel deugend en wel met hun warmtepomp onder water, want geld voor dijkverzwaringen (of massale volsverhuizingen) is er dan niet meer: dat is aan de warmtepomp en de ondergelopen supergeisoleerde huizen uitgegeven. Nog ter overweging: De oceanen slaan 50x zoveel CO2 op als onze atmosfeer. Dit, via een natuurlijke wisselwerking. Dit betekent ook dat bij iedere vermindering in NL de werkelijke CO2 reductie maar een fractie daarvan zal zijn omdat die wisselwerking 2 kanten op werkt (het natuurlijke evenwicht tussen atmosfeer en oceaan zorgt dan voor CO2 afname in de zee en toename in de atmosfeer). Dit, nog afgezien van wat in de rest van de wereld plaatsvindt, c.p. dus).

"Nederland aan de bedelstaf helpen is voor sommige alternatief-geinfomeerden vast een goed idee, maar het helpt onze wereld niet vooruit" Welke wereld bedoel je? Maakt verder ook niet uit eigenlijk want met jouw reacties heb je een goed voorbeeld gegeven van de groep die ik bedoel. Alleen al door het woord klimaatsalafist te gebruiken verraad jij zonder er verder ook maar iets over te zeggen je mening over tal van onderwerpen.

De discussie komt nooit voorbij het ‘moeten’ omdat dat van hogerhand is ingegeven. En jij komt met 'te duur' ? Waar zit nu precies het inhoudelijke in jouw benadering? ten aanzien j/n klimaatprobleem? Hier mijn tips aan jou: Niet meelopen, maar zelf nadenken, laat je niet bangmaken door de 'kostteduur' meute. En kom eens met een economische onderbouwing van je 'laat voorlopig maar even zitten' houding. De CO2 en getallen achter de komma zeggen me niks. Ik ben geen klimaatwetenschapper. Maar ik ben wel iemand die al een tijdje meedoet, en die de argumenten van de klimaatcynici nog moet horen. 0.00007: als ik een aspirientje neem (ik 80 kg, dat arme asipientje maar 0.25 gram) dan vertegenwoordigt dat hele aspirientje maar 0.00003125 van het geheel En werken dat het doet! Zoals ik al zeg, ik ben geen wetenschapper, en iemand zoals jij die dit soort nummertjes in zijn post opneemt is dat ook niet.

Blablasalafisten & narcisten ... ik vind het niet echt een verheffende manier van debatteren die u hier tentoonspreidt eerlijk gezegd. Volgens mij heb ik aan het eind van mijn column juist gesteld dat er 3 vragen belangrijk zijn: 1. hoe gaat de omslag vormgegeven worden 2. wie gaat het betalen 3. hoe gaan wij met klimaatverandering die hoe dan ook gaat optreden om Volgens mij wordt u daarmee op uw wenken bedient, behalve dan deze vragen geen excuus zijn om op de handen te blijven zitten.

Bediend in mijn vorige reactie moet uiteraard met een "D" ;). Inhoudelijk zou ik eraan willen toevoegen: U denkt dat een omslag veel geld moet kosten, kennelijk. Dat bestrijd ik. Er is zeker sprake van een investering, maar geen investering die zichzelf niet terugbetaalt. Met de oude troep verder gaan echter, zal ons op achterstand zetten, die zich uiteindelijk tegen zich keert. Zoals gezegd, mensen die nu lekker verdienen aan fossiele brandstoffen redden zich wel. Die kunnen als de vaten leeg zijn hun kapitaal herbeleggen en gebruiken om naar een plek op de aardkloot te gaan waar het dan toevallig prettig is. Maar voor de Nederlandse bevolking die haar kapitaal vooral in haar huizen heeft zitten, zal dat niet lukken.

Norsemen, De belangen van je microwereld helpen de planeet niet vooruit. Ongebreideld geloof en wensdenken staat haaks op de realiteit. Maak je geen zorgen, de planeet overleeft het wel. De mensheid: ach, zoals zoveel diersoorten, die is vergankelijk. Om deze reden is het ook hilarisch en tegelijk triest om te zien dat men binnen bijv GL en D66 kernenergie niet wil tolereren vanwege de de mogelijke problemen over een paar (10)duizend jaar, Maar ondertussen wel alarmistische berichten de wereld in wil sturen omdat binnen 50 jaar enkele miljarden mensen last hebben van zeespiegeltoename. De prioriteiten zijn geheel onduidelijk, eufemistisch gezegd. En de (vooral niet) voorgestelde theses zijn veelzeggend. stokkickhuysen, Dat je geen wetenschapper bent heb je (m)eerdere malen aangetoond en nu ook verwoord; desondanks geef ik ook jou op evenwichtige wijze een reactie op je othodoxe insteek. Dat je niet inhoudelijk reageert, soit, dat ben ik van je gewend en gezien andere reacties sta ik hier niet alleen in. Het is goed te lezen dat je er zelf niet mee zit, je eigen onvolkomenheid propageren is zeker een pre! Maar zelf nadenken lukt je niet en troost je in de gedachte dat het je medegelovigen ook niet lukt. Je ideologie zit je dusdanig in de weg dat je ook niet iets wetenschappelijk zult kunnen benaderen. Dat is de kloof tussen geloof (religie) en wetenschap. Je tekst spreekt wat dat betreft boekdelen. Volhard je vooral in je eigen dogmas en spreek vooral uit dat je onkundig bent en combineer dat met je mening dat je een geloof/onderbuikgevoel hebt dat het anders moet en dat de rekening voor jouw onderbuikgevoelens bij anderen neergelegd moet worden, beste stokkickhuysen. Wat het oplost? Geen idee; jij wel (onderbouwd)? Succes!

Kees Alders 1845u, Je probeert de intonatie te leggen op terminologie: scepticus, cynicus enz. Probeer het eens met de term klimaatrealist. En dan praten we verder want een "blabla.."(vul maar in) gaat uiteraard niet werken; schaapjes die blablablaaten kun je vinden bij de fanatieke aanhangers die niet wetenschappelijk onderlegd zijn en/of niet zelfstandig kunnen nadenken. Bovendien geeft het een gebrek aan inhoud aan, naast de daar al vaststaande dogma's. Ik geef niet voor niets een analogie aan richting 'geloof' en dan in het bijzonder de salafistische/orthodoxe varianten hiervan. Wat betreft investering teken ik aan dat een investering vanuit de overheid (subsidie) juist de reele kosten (en baten) vertroebelt. Dat begint helaas slechts pas nu op te vallen (en komende jaren nog meer) bij bijv de particuliere energieopwekking (stroomopwekking excl kosten en overheidsheffingen terugleveren aan het energienet: men betaalt meer voor afgenomen energie terwijl men er terecht minder voor terugkrijgt bij levering via o.a. eigen zonnepanelen). Stimuleren richting een bepaald doel is prima, maar dat doel dient o.a. wel toetsbaar te zijn.

Stheno, Wederom dank voor de bevestiging.

@Stheno Dit schrijf je resumerend stokkickhuysen: 1- goed nadenken ipv blind de klimaatreligieuzen volgen levert altijd meer op dan het heel luid allerlei dogma’s volgen. 2- honderden miljarden, het wegjagen van industrie en andere werkgelegenheid zorgt voor een fabelachtig hoge inzet van financiele middelen: bedelstaf. Het staat buiten kijf dat de sociale zekerheid en de gezondheidszorg de grootste klappen zullen krijgen; zeker als d.m.v. het wegjagen van bedrijven er minder productiviteit zal zijn. 3- Inderdaad is het een naar narcistisch trekje, dat deugen: onnoemelijke hoeveelheden geld uitgeven om te bereiken dat de aarde 0,00007 graden minder opwarmt En dan beweer je dat ik geen wetenschapper ben (terecht, dat zeg ik net) en dat ik niet inhoudelijk reageer. terwijl er echt helemaal niks inhoudelijks in je bericht zit. Ook niet als je dat een aantal keer herhaalt. Truste, kruip maar weer onder die Stheen.

@Stheno Sorry, ik had over de volgende twee passages heen gelezen 'Maak je geen zorgen, de planeet overleeft het wel. De mensheid: ach, zoals zoveel diersoorten, die is vergankelijk.' 'Om deze reden is het ook hilarisch en tegelijk triest om te zien dat men binnen bijv GL en D66 kernenergie niet wil tolereren vanwege de de mogelijke problemen over een paar (10)duizend jaar, Maar ondertussen wel alarmistische berichten de wereld in wil sturen omdat binnen 50 jaar enkele miljarden mensen last hebben van zeespiegeltoename.' Mijn commentaar: de mens is natuur die erop is gericht zichzelf in stand te houden. Dat dat volgens Stheno een beetje kinderachtig is, tja De partijen die jij noemt zijn niet bang voor de gevolgen over duizenden jaren, maar ook vandaag? Fukushima bijvoorbeeld. Ja, nu is het bewezen: De Stheen is geen wetenschapper maar iemand die verdwaald in zijn eigen gelijk de oren en ogen goed gesloten houdt.

Beste Stheno, waarom zet je jezelf toch zo voor schut? Een woord als klimaatsalafist zal het ongetwijfeld goed doen op een bijeenkomst van FvD maar bij mensen die tot 10 kunnen tellen maak je jezelf belachelijk.

Beste Stheno - u vindt mijn reactie inhoudsloos zegt u, maar inderdaad, u gaat ook niet op de inhoud in. Ik aan de andere kant kan weer niet zoveel met de reactie van u. U vindt het kennelijk mooi om stevige intellectueel aandoende termen te gebruiken, maar wat u zegt is voor mij gewoon niet veel meer dan een huis- tuin- en keukencynisme dat met name toch een soort simplistisch denken moet verhullen. Het laatste voorbeeld van de zijweg die u nu weer inslaat: alsof met subsidies (ik heb het daar helemaal niet over gehad overigens) de effectiviteit niet door te rekenen zou zijn ... We hoeven maar een extra variabele in het spreadsheet op te nemen en we zijn er, maar u denkt dat het dan te troebel wordt? En dat terwijl mijn route zou zijn helemaal geen subsidies te geven maar vooral vervuiling te belasten, en van de opbrengsten de burger compenseren. Vrij simpel, maar wel effectief.

Kees Alders 9 mrt 1809u Van je ong 1350 woorden tellende opiniestuk gaan er bijna 50 over de 3 vragen die je benoemt (en waar ik het mee eens ben bovendien). Je benoemt ze in 1 alinea. Zoals je ongetwijfeld gemerkt hebt, blijft het daar ook bij: iedere poging om een begin van een antwoord te geven op die vraag wordt weggewuifd; door anderen in het bijzonder, maar ook door jou. Immers, een verwijt zoals simplistisch denken is vast geen verschrijving geweest (en dan valt er op 7 mrt 1845u ook nog te lezen dat je mijn inbreng een weinig verheffende wijze van debatteren vindt..in mijn ogen toch pot-ketel-zwart). Maar dat is verder niet zo van belang. Wat betreft betaalbaarheid verschillen wij zeker van mening. Maar ook hier lijkt het vooralsnog een semantische discussie te zijn. En ik zal uitleggen waarom ik dat vind: "alsof met subsidies (ik heb het daar helemaal niet over gehad overigens) de effectiviteit niet door te rekenen zou zijn … We hoeven maar een extra variabele in het spreadsheet op te nemen en we zijn er, maar u denkt dat het dan te troebel wordt?" Was het maar zo makkelijk, inderdaad. Maar de praktijk is veel weerbarstiger, anders had PBL wel dichter bij de werkelijkheid gezeten bij enkele nieuwswaaridge berekeningen. En dan doel ik niet op de energierekening (als laatste in het nieuws), maar bijvoorbeeld op de Outlander-subsidie. Of de 'Teslasubsidie'. Want wat was de praktijk: de overheid heeft naast eenmalige vaste heffingen ook jaarlijks terugkerende motorrijtuigenbelastingen. Voor de overheid budgetneutraal doorgevoerd. Met als gevolg dat de kosten voor Piet Particulier stijgen om 'de Tesla' te compenseren. Prima, zou je kunnen zeggen, het is een schone auto (afhankelijk van je definitie van schoon). Het gevolg: de auto's verdwijnen na afloop van het leasecontract niet in 'ons' 2e-handswagenpark, maar gaan de grens over (wegens te duur in km-prijs voor NL). Dus het heeft voor de CO2 reductie in NL niet geholpen en de kosten zijn gestegen onder de noemer 'milieu'. Je zou het NL ontwikkelingshulp aan de Duitsers kunnen noemen. Maar in werklijkheid is er sprake van inverdieneffecten die op voorhand lastig precies te bepalen zijn. Dat ze er zouden zijn is al wel voorspeld, maar hier is bewust geen rekening mee gehouden, onder meer onder het mom van: het is goed voor het milieu dus niet zeuren (even kort door de bocht). Mijn opmerkingen op kosteneffectiviteit (hierboven o.a. bij stokkickhuysen) kun je afdoen als inhoudsloos, echter ik kan je voorspellen en garanderen dat deze in de nabije toekomst een bijzonder belangrijke rol zullen gaan spelen. "..geen subsidies te geven maar vooral vervuiling te belasten, en van de opbrengsten de burger compenseren." Het is een oversimplificatie om te denken dat bedrijven zich niet (deels) zullen verplaatsen als de lasten stijgen; er is een internationaal concurrentieveld. Zeker binnen de EU is het vrij gemakkelijk: er is een afspraak dat binnen de EU geen grenzen zijn.Tata Steel en/of chemische bedrijven zullen -o.a. als het financieel lonend is- zich verplaatsen. Deze bedrijven betalen niet de toeslag op gas/elektricteit, omdat ze het anders zelf wel opwekken voor de kostprijs (wat trouwens nu al gebeurt). En als je de bedrijven verjaagt -> mensen worden hier werkloos en het klimaat gaat er niet op vooruit (en waarschijnlijk zelfs achteruit als de CO2 normen en bijbehorende kosten lager zijn in het andere land, EU of anderszins). En ook hier is sprake van negatieve inverdieneffecten: minder banen, dus minder belastinginkomsten en dat met een groeiende bevolking (waarbij de groei vooral aan de onderkant van de sociaaleconomische ladder is (netto belastingontvangers ipv betalers)) wat weer voor andere problemen zorgt die ik hier verder niet zal bespreken. Dan komen we bij het belasten van de vervuiling (wie: de NL consument, is die vervuilender dan de Belg of Italiaan? of wat: de bedrijven die ook internationaal opereren en dus hier nu al per saldo minder vervuilend zijn dan in opkomende landen?) en 'terug te geven aan de burger'-> dit is niets anders dan andere terminologie voor heffingen en subsidies waarvan je in dezelfde zin juist aangeeft vanaf te willen: het is een semantische kwestie. Een Klavertax of een 'vervuiler betaalt' invoeren die niet minimaal Europees/EU gedekt is, is zuiver wensdenken waarmee NL zich uit de markt prijst. De werkelijkheid is helaas echt niet anders. Dit, in een notendop; want er valt over dit onderwerp wel 10tallen artikelen te schrijven. Het is alleen frappant om te zien dat iedere vraag die in de richting komt van: 'maar hoe dan' door de klimaatgelovigen wordt afgeserveerd als een soort klimatofobie. Realisme in deze discussie met hoe de mens en ook een overheid in den vreemde handelt ontbreekt in mijn ogen volledig. En als de binaire keuze is: of warmtepompen of dijkverzwaringen, dan vrees ik dat NL toch voor dijkverzwaringen zal moeten kiezen omdat ik niet verwacht dat de rest van de wereld aan NL een overlevingssubsidie zal verstrekken wanneer de nood aan de man is; wat jij.

We kunnen al veel bereiken met de isolatie en vernieuwing van woningen. Hoezo 1500m3 gas gemiddeld per woning? Dat kan alleen als er een enorme achterstand in het onderhoud is. De overheid kan daar veel winst halen. Daarmee dalen namelijk de lasten van de burger en de benodigde hoeveelheid gas. Omdat inderdaad de rest van de wereld nog niet meegaat in dit verhaal en wij het als klein landje alleen niet gaan redden, lijkt het mij voor Nederland van belang om te focussen op hoe we om gaan met die veranderingen. Een deltaplan 2.0 is wel op zijn plaats als de berekeningen kloppen. Laten we focussen op hoe we het water tegenhouden en extreme weersomstandigheden de baas blijven.

We hoeven niet te fatalistisch te worden. Ook op een heel erg warme aarde met veel overstromingen en stormen valt te leven. Het is alleen een stukje lastiger. Er is niet één antwoord maar de mens zal zich aanpassen middels veel verschillende bewegingen. Dat gaat soms wat pijn doen maar het Armageddon, daar geloof ik niet in.

Wat is Armageddon? Als je kijkt naar de bevolkingsontwikkeling in landen als India en continenten als Afrika, dan kunnen er een aantal dingen serieus misgaan als de aarde minder geschikt wordt voor menselijke bewoning dan hij nu is.

'dan kunnen er een aantal dingen serieus misgaan' Als de gemiddelde Indiër of Afrikaan net zo'n grote ecologisch footprint ontwikkeld als de gemiddelde Nederlander nu al heeft dan hebben we aan meer dan 3 aardes straks nog niet genoeg.