Logo Joop
De opiniesite van BNNVARA met actueel nieuws en uitgesproken meningen

Toonde het RTL-debat de nieuwe regeringscoalitie?

  •  
05-11-2023
  •  
leestijd 4 minuten
  •  
5707 keer bekeken
  •  
rtl debat

In Felix Meritis debatteerden de lijsttrekker van de volgens de peilingen drie grootste partijen, Nieuw Sociaal Contract, VVD en GroenLinks-PvdA, over thema's die in de peilingen als belangrijkste worden genoemd: bestaanszekerheid, migratie en klimaat. Daarnaast konden de kandidaten ook een-op-een met elkaar in debat over zelfgekozen onderwerpen.

Bij de aftrap laten Yesilgöz (VVD) en Timmermans (GroenLinks-PvdA) er geen misverstand over bestaan. Zij koesteren beiden de ambitie premier te worden. Yesilgöz, die tijdens het debat duidelijk in de leer is geweest bij Rutte en optimisme en energie wil uitstralen, zegt er 'klaar' voor te zijn. Timmermans verklaart dat hij geen premier zal zijn voor de 'happy few' maar voor iedereen. Dan is het de beurt aan Omtzigt, de populaire politicus die steeds doet alsof hij nog niet weet wat hij wil. Dat houdt hij ook nu vol. Hij is er nog over aan het nadenken en er nog niet uit. De doorgewinterde politicus zegt nog niet te weten in welke positie hij zijn programma het best zal kunnen uitvoeren. Mocht hij die gecultiveerde besluiteloosheid meenemen naar het Torentje dan staat Nederland nog heel wat te wachten.

In het eerste rondje gaat het over de bestaanszekerheid, een speelterrein voor Timmermans en Omtzigt omdat het probleem voor de VVD-kiezers er niet heel erg toe doet. Uit onderzoek van Ipsos bleek afgelopen week dat het onderwerp bij de partijaanhang onderaan bungelt. 

De Volkskrant over de vraag wat gaan de partijen doen voor de mensen die met moeite rondkomen?

Duidelijk wordt dat VVD en NSC naar elkaar toe kruipen: Yesilgöz en Omtzigt zetten allebei in op het verlagen van de vaste lasten. Dat gaat over de energierekening en het verlagen van de belasting op werken. Volgens Omtzigt gaat het om honderden euro’s die mensen in de portemonnee overhouden. (…) Timmermans legt de prioriteit bij het verhogen van het minimumloon naar 16 euro. De VVD vindt dat het ook omhoog mag, maar laat eerst doorrekenen wat een verstandig bedrag is dat te dragen is voor werkgevers. Pieter Omtzigt is tegen een verhoging naar 16 euro.

Daarna gaat het over migratie. Yesilgöz doet weer een Rutte en beweert glashard dat haar partij het kabinet niet heeft laten vallen over gezinshereniging. Het zou slechts gaan om andere toepassing van Europese regels.

Timmermans noemt het tegengaan van gezinshereniging het "pesten" van asielzoekers. "Ik vind het goed dat de ChristenUnie in dit kabinet zei: 'daar doen we niet aan mee'." Hij vindt dat het aandeel asielzoekers maar een klein deel is van de totale migratie, inclusief arbeidsmigratie.

Omtzigt schaart zich in het debat aan de zijde van de VVD. Hij vindt ook dat er teruggekeerd moet worden naar een systeem uit de vorige eeuw waarbij onderscheid werd gemaakt tussen soorten vluchtelingen, waarbij sommigen permanent mogen blijven en anderen naar verloop van tijd weer het land uitgezet worden. Dat systeem werd overigens begin deze eeuw afgeschaft omdat het leidde tot een stortvloed aan procedures. Ook keerde Omtzigt zich net als Yesilgöz tegen het verplicht spreiden van asielzoekers. Timmermans daarentegen stelt dat het geen pas geeft alle lasten te leggen bij de inwoners van Ter Apel. 

Bij het onderwerp klimaat, waar RTL ook stikstof toe rekent al heeft dat er niets mee te maken, herhaalde Timmermans zijn eerder geuite standpunt dat 2030 voor hem niet heilig is, ondanks dat het in het verkiezingsprogramma staat. In Nijmegen verklaarde hij maandag in debat met Omtzigt al: "We moeten ons op de stikstofdoelen niet vastleggen op een jaartal.” Hij legt bij RTL uit dat hij door gesprekken met jonge boeren tot een ander inzicht gekomen is en vindt het belangrijker dat de doelstellingen gehaald worden dan vast te houden aan een bepaald jaar. Het loslaten van 2030 wordt door RTL gebracht als het grote nieuws uit het debat.

Yesilgöz trachtte Omtzigt aan te vallen op het feit dat hij zijn verkiezingsprogramma niet heeft door laten rekenen. Dat was onmogelijk omdat zijn partij te laat formeel werd opgericht maar ze kwam met een alternatief.

Zij daagde Omtzigt uit om nog deze week ‘een simpel plussen- en minnenlijstje’ te publiceren, maar daar wilde Omtzigt niet van weten. Hij is kritisch op de doorrekening door het CPB, omdat partijen in de formatie vaak heel andere keuzes maken dan de voorstellen die ze bij het instituut hebben ingeleverd. Ook is hij kritisch op de modellen van het CPB. Woensdag worden de doorrekeningen bekend.

Geen van de drie lijsttrekkers kwam tijdens het debat in moeilijkheden of beging grote fouten. Er was ook geen sprake van heftige aanvallen of harde onderlinge strijd. Op de vraag wie met wie zou willen regeren maakte Timmermans duidelijk dat hij meer ziet in samenwerking met Omtzigt. De eeuwige nadenker nam dat niet aan en wees het ook niet af maar zei op het gebied van migratie en klimaat meer overeenkomsten te zien met de VVD. Yesilgöz liet zich niet uit over een voorkeur. Niemand informeerde er naar maar de vraag is of Nederland niet afstevent op een coalitie van deze drie partijen. In de peilingen staan ze gezamenlijk op 78 zetels. Het is de enige combinatie van drie partijen die een meerderheid haalt.

Die coalitie heeft geen meerderheid in de Eerste Kamer omdat de kiezers BBB daar 16 zetels hebben toevertrouwd en Omtzigt er niet vertegenwoordigd is. Maar er lijkt sowieso geen coalitie realiseerbaar die een meerderheid heeft in zowel Tweede als Eerste Kamer. Kortom, Amerikaanse toestanden. Maar daar ging het niet over in het debat.

De uiteindelijke verkiezingsuitslag kan er ook totaal anders uit zien omdat de campagne nog steeds niet echt op gang is gekomen. Volgens RTL was dit debat natuurlijk de echte start van de verkiezingsstrijd.

RTL heeft een selectie online gezet van belangrijke momenten in het debat. Volgens een nabeschouwing van de zender hadden de kijkers de meeste waardering voor Omtzigt. 

Delen:

Praat mee

Onze spelregels.

avatar
0/1500
Bedankt voor je reactie! De redactie controleert of je bericht voldoet aan de spelregels. Het kan even duren voordat het zichtbaar is.