Toezichtmoeder slachtoffer intimidatie

Politici zien graag dat burgers actief worden om de leefbaarheid van de wijk te vergroten. Helena Pattiasina is zo iemand. In de Nijmeegse Vogelaarwijk Hatert werkte zij als een soort toezichtmoeder. Dit project, Sirocco genaamd, is vergelijkbaar met buurtvader-initiatieven elders in het land. Ze liep door de wijk, hield een oogje in het zeil en sprak desnoods buurtbewoners aan op hun gedrag. Maar juist door dit vrijwilligerswerk is zij in grote problemen gekomen. In De Ombudsman (vrij 29 oktober, 19.25 u, Ned. 2) doet ze haar beklag. Ze is bedreigd, haar huis is beklad en haar ruiten zijn ingegooid.

De ellende is begonnen met een reportage over Vogelaarwijken. Een cameraploeg volgt Helena door de wijk. Ze spreekt Marokkaanse en Turkse jongens aan op hun gedrag. De jongens willen niet worden gefilmd. Het komt tot een confrontatie. Er wordt geschreeuwd, gedreigd en er worden steentjes naar de camera gegooid. Als de reportage op internet te zien is, krijgt Helena het te verduren. De Marokkaanse jongeren willen dat de film van het net gaat. Als dat niet gebeurt, beginnen de intimidaties. Haar huis wordt beklad, haar ramen worden ingegooid en er wordt gedreigd dat en negen millimeter tegen haar kop zullen zetten. En Helena weet dat de jongens pistolen hebben.

Helena voelt zich niet meer veilig in de wijk waar ze al 35 jaar woont en wil verhuizen. De gemeente Nijmegen brengt haar tijdelijk onder op een schuiladres, hangt een camera voor haar huis, maar vindt dat ze weer terug naar huis moet. Maar het idee dat ze maandag naar huis moet, maakt Helena bang. Afgelopen week hebben haar twee dochters een nachtje voor proef in het huis zijn gaan slapen. Haar jongste dochter hield het niet uit. Ze was te bang en moest worden opgehaald. Ook Jeugdzorg vindt het onverantwoord dat ze terug gaan.

De gemeente Nijmegen staat voor een dilemma. De wethouder voor de wijkaanpak, Turgay Tankir (PvdA) erkent de verantwoordelijkheid voor de ellende waarin Helena is terechtgekomen. Hij geeft toe dat het Siroccoproject niet goed is opgezet. Het heeft de vrijwilligers aan goede begeleiding van professionals ontbroken. Als je mensen in uniforms ongetraind op etters in de buurt afstuurt, loopt de zaak snel uit de hand. Helena is niet de enige vrijwilliger die in de problemen is gekomen. Er is de vrijwilligers ook te weinig rugdekking gegeven. Het Siroccoproject is inmiddels gestopt. Maar daarmee hield de intimidatie van Helena niet op. Toch wil de gemeente Helena niet helpen verhuizen. Ze richten zich liever op het aanpakken van de intimidatie. Eén van de etters heeft inmiddels een gebiedsverbod van drie maanden gekregen. VVD-Raadslid Hayke Veldman verwoordt het dilemma kernachtig: “Als Helena verhuist heeft het straattuig gewonnen. Wij willen niet dat het straattuig wint.” Die strijdbaarheid is lovenswaardig en het aanpakken van de daders moet zeker gebeuren, maar als Ombudsman wil ik vooral dat Helena niet verliest. Wie ervoor kiest om niet te wijken voor intimidatie, dwingt haar tot een leven in de frontlinie. En dat kan je niet vragen van iemand die in de problemen is gekomen omdat ze zich als vrijwilliger inzette voor de leefbaarheid van de wijk.

De gemeente moet haar onvoorwaardelijk steunen. Daarom is het ook onbegrijpelijk dat burgemeester Thom de Graaf en de wethouder niet voor onze camera wilden reageren. Wat voor boodschap geef je dan aan anderen die overwegen zich in te zetten voor de leefbaarheid van de wijk? Als je in de problemen komt, probeert de gemeente zich vooral te verstoppen? Pas nadat burgemeester en wethouder onder druk is gezet van raadsleden van het CDA (Chantal Teunissen), de PvdA (Stijn Verbruggen) en Aldo Paula van Stadspartij Nijmegen NU wilde de wethouder reageren.

Toen Turgay Tankir het verhaal van Helena hoorde, ging hij overstag. Helena hoeft niet maandag terug naar haar woning en de gemeente gaat ervoor zorgen dat Helena via de woningcorporaties een ander huis krijgt in een ander deel van de stad. Het is een oplossing die een wrange smaak nalaat, want niemand wil dat intimidatie loont, maar het is wel de enige rechtvaardige oplossing, want als je wilt dat burgers als vrijwilliger zich actief bemoeien met hun buurt, moet je ze onvoorwaardelijk steunen als ze daardoor in de problemen komen. Als door haar inzet voor de leefbaarheid van de wijk, het leven van Helena zelf onleefbaar wordt, moet de gemeente haar aan een woning elders helpen, zodat ze met haar gezin weer rust kan vinden.