Tijd voor herpositionering: wat Zohran Mamdani onze linkse beweging kan leren

Vorige week was het wel even slikken voor links Nederland, een pijnlijke uitslag. Links heeft in totaal acht zetels verloren: vijf van GroenLinks-PvdA, twee van de SP en één van Volt. En radicaalrechts? Dat is zelfs iets gegroeid: van 41 naar 42 zetels. Die trend van ‘verrechtsing’ blijft zich dus voortzetten. Dat is moeilijk om te zien, zeker na een mislukt rechts kabinet dat door bijna iedereen als teleurstellend werd ervaren. Een logische ontwikkeling zou in dat geval zijn dat links de daaropvolgende verkiezingen zou winnen, maar dat gebeurde niet. Nederland loopt nu zelfs achter op het Europese gemiddelde: in veel Europese landen is links goed voor ongeveer een derde van alle zetels, hier nog maar zo’n twintig procent.

Maar laten we niet blijven hangen in verlies. Laten we kijken wat we in de toekomst anders moeten doen dan in het verleden om het sociale en progressieve verhaal weer onder de aandacht te brengen onder alle lagen van de bevolking en weer een brede volksbeweging te worden. Hierbij kunnen we een groot voorbeeld nemen aan Zohran Mamdani, de net nieuw verkozen, uitgesproken linkse burgemeester van New York. Hij leert ons een aantal lessen.

Ten eerste moeten we een optimistisch verhaal vertellen. Niet steeds zeggen waar we tégen zijn: tegen dat plan van de VVD of het CDA, maar juist aangeven waar we voor staan, zoals: huurbevriezingen, een open basispakket, een verlaging van het eigen risico, een hoger minimumloon en afschaffing van fossiele subsidies. Dat zijn punten waar mensen hoop uit putten, niet die negatieve ‘zuurlinkse’ politiek.

Ook moeten we toegankelijke en begrijpelijke taal gebruiken. Geen beleidsjargon, dat alleen ambtenaren en theoretisch opgeleiden begrijpen, maar klare taal, zodat de mensen ook weten waar we voor staan.

En we moeten niet meegaan in rechtse frames. We hoeven niet steeds te reageren op angst, we mogen trots verdedigen wat we geloven: gelijkheid, solidariteit en menselijkheid. We moeten vertrouwen hebben in ons eigen verhaal, alleen dan krijgen we ook het vertrouwen van de kiezer.

Daarnaast moeten we ook bereid zijn de verschillen duidelijk te maken. Dus niet de verkiezingscampagne al zien als een formatieproces. De campagne is hét moment om de linkse standpunten in de schijnwerpers te zetten en te laten zien hoe die verschillen van midden en rechtse partijen. Bij de afgelopen verkiezingen stapte ruim één op de vijf mensen die in 2023 nog op GroenLinks-PvdA stemden, over naar D66. En dat terwijl die partijen op economisch gebied juist flink van elkaar verschillen. Als kiezers dat verschil niet goed zien of begrijpen, wordt het voor links erg lastig om verkiezingen te winnen.

Tevens moeten we ook naar de mensen toe als er géén verkiezingen zijn. Om ook buiten de verkiezingscampagne te luisteren naar de zorgen en vragen van mensen en hun uit te leggen wat wij doen, wat wel en niet lukt. Want zichtbaarheid is niet alleen posters plakken, het is er zijn, altijd. Daarop aansluitend, moeten we de mensen en groepen voor wie we opkomen ook betrekken bij het opstellen van partijprogramma’s. Niet alleen binnen vergaderzalen, maar op straat, in buurten, in scholen en aan de keukentafel. Mensen willen logischerwijs gezien worden, want ‘nothing about us, without us’.

En jongeren moet een kans geboden worden. Nieuwe gezichten, nieuwe energie, nieuwe ideeën. Want als jongeren zich niet herkennen in de politiek, verliest links z’n toekomst.

Ten slotte geldt voor GroenLinks-PvdA dat ze beter moeten uitleggen wat het belang is van de fusie. Niet als tactische fusie, maar als een inhoudelijke keuze. Omdat sociale rechtvaardigheid en klimaatrechtvaardigheid niet los van elkaar bestaan. Het zijn geen magneten die elkaar afstoten, maar puzzelstukjes die in elkaar vallen en elkaar in de meeste gevallen juist aanvullen.

Nu is het dus aan ons. Juist nu het moeilijker is, moeten we links blijven steunen. Niet afwachten tot betere tijden, maar die betere tijden zelf máken. We moeten laten zien dat links niet zuur is, maar warm. Niet elitair, maar empathisch. Niet bang, maar moedig.

We kunnen dus leren van mensen als Zohran Mamdani, want hij is niet alleen populair door zijn ideeën, maar vooral door hoe hij ze deelt: begrijpelijk, menselijk, eerlijk, en met een geweldige sociale mediastrategie. Hij maakt politiek weer voelbaar voor de mensen.

Kortom, de verkiezingsuitslag is niet het einde van links, het is een nieuw begin. Links leeft, in iedereen die nog gelooft dat samenleven beter kan. Dus laten we niet opgeven. Laten we bouwen, verbinden en blijven dromen van een rechtvaardige toekomst. Want hoop blijft ons krachtigste wapen.