Tien vragen (en antwoorden) over Hillary's campagne voor 2016

Ze zal vermoedelijk met name inzetten op de economie en op ‘gender’-gerelateerde zaken: verbetering van de positie van vrouwen, betaald verlof, glazen plafond en qua economie een hoger minimumloon, gelijke lonen, etc; het verheffen van de middenklasse zonder de top zwaar aan te vallen, maar wel een wat gelijkere verdeling van de welvaart. Kortom: een relatief algemene economische boodschap.

2. Buitenlandbeleid is misschien wel 70% van het werk van een president. Wat kunnen we van Hillary verwachten op dat gebied? Haar filosofie als minister van Buitenlandse Zaken werd ‘smart power’ genoemd: militaire inzet mixen met diplomatie, economie, technologie, ontwikkelingshulp en inzet voor mensenrechten. Overigens heeft ze als minister daar geen opvallende successen mee weten te boeken. Ze is wel meer een hardliner dan Obama: waar Obama liefst eerst praat en pas als dat mislukt militair ingrijpt, is het uitgangspunt voor Hillary meer de mogelijke greep naar geweld als handelingsoptie. Kanttekening daarbij: als je eenmaal president bent ligt een en ander vaak iets genuanceerder, dus misschien valt dat wel mee in de praktijk.

3. Is Hillary iemand van de grote idealen of een pragmaticus? Het is ‘in between’: ze is boven alles een incrementalist, iemand die met telkens kleine stapjes vooruit probeert te zetten: hier aan een knop draaien, daar een beetje tweaken… kleine succesjes die alles bij elkaar serieus op tellen. Grote plannen doorvoeren vindt ze wat eng, met name na Hillarycare. Toelichting: toen ze First Lady was tijdens Bill’s presidentschap en zij zelf met een plan kwam om de gezondheidszorg te hervormen, zette dat zó veel kwaad bloed (geen overheidsingrijpen in de zorgmarkt!) dat ze zelfs een tijdje met kogelvrij vest rond moest lopen. Ondanks een Democratische meerderheid in Huis én Senaat sneuvelde het plan.

4. Wat waren Hillary’s grootste fouten in 2008? Inhoudelijk achtervolgde haar steun voor de oorlog in Irak haar lang. Verder verloor ze veel steun na het eerste debat, waarin ze stuntelde. Haar campagne en zijzelf werden als arrogant gezien: haar kandidatuur was ‘onvermijdelijk’. Zelf zei ze dat ze na 5 februari ‘klaar’ zou zijn met de campagne: ze ging er blind van uit dan de Democratische voorverkiezingen te hebben gewonnen. In plaats daarvan deed Obama het heel goed. Hillary’s team had niet eens geld meer voor de campagne ná 5 februari. Zelfoverschatting dus, en het onderschatten van Obama.

5. Verloor ze eigenlijk dik van Obama in 2008? Het gekke is: ze had het zelf eigenlijk sléchter moeten doen in Iowa dan ze al deed. Obama won daar onverwacht, Hillary werd tweede dankzij een zeer publiekelijk aangekondigde extra investering in een poging nog te winnen en Edwards werd derde. Als ze had gedaan alsof met name New Hampshire belangrijk was (waar ze won) en derde was gewonnen in Iowa, was er volgens de media waarschijnlijk minder aan de hand geweest. Maar het echte punt is dit: nee, het was heel nipt: beiden haalden meer dan 17 miljoen stemmen. Na het verlies op 5 februari veranderde ze haar campagnetoon en ze wist nog bijna terug te komen.

Eén van de meest onderbelichte punten uit de campagne van 2008 is wat er gebeurde tijdens de voorverkiezingen: je hebt daarbij primaries, waarbij mensen gewoon een stemformulier invullen, en caucussen, waarbij kiezers in een zaal in de hoek moeten staan van de kandidaat van hun keuze. Haalt iemand minder dan 15% van de stemmen? Dan worden de kiezers herverdeeld over de andere kandidaten. Mensen die daar al bij staan, proberen die kiezers te overtuigen. Er waren 15 caucussen en daarvan won Obama er 13, terwijl de verdeling bij de primaries ongeveer 50-50 was! Reden: de Obama-aanhang was jonger, hoger opgeleid, rijker, kon beter debatteren en wist zo caucus na caucus te winnen. Als er overal primaries waren geweest, had Hillary -met gemak- gewonnen…

6. Kan Hillary goed speechen en debatteren? Hillary kan redelijk speechen en debatteren, maar ze blinkt er niet bepaald in uit. En ze is wat roestig, nu ze al een paar jaar relatief buiten beeld is. Daar staat tegenover: haar speech in 2008 op de Democratische conventie waarbij ze haar steun voor Obama uitsprak was zo emotionerend dat veel mensen in de zaal in tranen waren. Ze kán het dus wel.

7. Waar moet je straks op letten als ze op een podium staat om te speechen? Als ze het podium op komt zwaait ze naar de zaal. Vervolgens wijst ze vaak naar specifieke mensen in die zaal, waarna ze naar hen persoonlijk zwaait. Althans: zo lijkt het. Dit doet ze om het te doen lijken of ze mensen in de zaal kent, zodat ze ‘in touch’ lijkt met de kiezer. Vaak echter wijst ze naar volkomen vreemden, die dan ook wel eens verbaasd achterom kijken om te zien naar wie ze wijst. (point and wave, point and wave…)

8. Heeft Hillary van haar fouten uit 2008 geleerd? Wat voor campagne gaat ze voeren? Dat valt te bezien, ze zegt zelf van wel: ze wil niet meer de ‘gedoodverfde’ kandidaat zijn en zal dus een grassroots campagne gaan voeren, waarbij ze zichzelf ‘herintroduceert’ aan het Amerikaanse volk. Ze zal proberen minder arrogant, defensief en berekend over te komen. Dat kán ze wel (liet ze in 2008 zien nadat ze van Obama had verloren), maar de druk op haar zal immens zijn, en of ze dan niet de veilige vlucht terug kiest naar de politieke en persoonlijke houding die haar al die jaren overeind heeft gehouden… moeilijk te zeggen! Het zal in ieder geval meer low key zijn in het begin: veel kleine gesprekjes in plaats van grote speeches, veel focus op Iowa en New Hampshire ook, waar de eerste voorverkiezingen begin januari zullen zijn. Meer aandacht ook voor social media en jongeren. En ze zal moeten laten zien waarom zij als verpersoonlijking van de Washingtonse machine (First Lady, minister, senator) nog vernieuwend kan zijn…. Lastig!

9. Wie wordt Hillary’s running mate? Het is te vroeg om die vraag te kúnnen beantwoorden: de keuze van een vice-presidentskandidaat hangt namelijk sterk af van de zwaktes die in de campagne blijken. Is Hillary impopulair onder mannen? Neem dan een man als running mate. Blijkt er relatief weinig steun onder Hispanics? Dat is wellicht op te lossen door een Latijns-Amerikaanse nummer twee te nemen. Etc… Mijn eigen favoriet is nog steeds Elizabeth Warren als Democratische presidentskandidate, maar die zegt het niet te gaan doen. Laat haar dan maar Hillary’s VP worden… maar dat is inhoudelijk dus vooralsnog een zinloze exercitie. Eerst zien hoe de campagne loopt. En óf Hillary wel de Democratische kandidaat wordt.

10. Komen er nog andere Democratische kandidaten? Sterker nog: er zijn er al drie, waarvan er een paar al jaren kandidaat zijn. Die zijn echter niet serieus te nemen (tenzij je ‘Vermin Supreme’ een serieuze kandidaat acht. Joe Biden heeft gezegd geïnteresseerd te zijn, maar dat moet je opvatten als: ‘als Hillary onderuit gaat, dan stap ik graag in de race’. De enige echt serieuze kandidaat is Martin O’Malley, maar die is zeer onbekend bij het Amerikaanse publiek. Dat lijkt toch ook een klein beetje op een poging wellicht vice-presidentskandidaat te worden. Op dit moment is Hillary echt de gedoodverfde favoriet. Maar ja, dat was ze in 2007 ook. Toen wist iedereen zeker dat het Clinton-Giuliani zou worden. Het werd Obama-McCain… Genoeg schandalen uit heden en verleden die haar in de loop van het komend jaar de das om zouden kúnnen doen. Republikein Rand Paul valt niet voor niets Hillary nu al aan op haar ‘honesty’. Iedereen zal daar op hakken. Het wordt spannend. Hoe dan ook.

Bonus: 11. Als ze de Democratische genomineerde wordt: Wie wordt haar tegenstander bij de Republikeinen? De media -ook in Nederland- roepen vooral ‘Jeb Bush’, maar in de peilingen heeft Scott Walker een voorsprong op Bush. Maar ja, die kennen we niet en een strijd ‘Bush-Clinton’ klinkt natuurlijk gewoon leuker. Dat is ook de reden dat ik denk dat Bush kans heeft, simpelweg door die medialogica. Daar komt bij dat hij relatief gematigd is en daardoor ook onafhankelijke kiezers voor zich zou kunnen winnen. Maar vlak gouverneur Walker dus niet uit: een echte conservatief, bekend geworden door zijn pogingen om vakbonden in Wisconsin om zeep te helpen. Anti-abortus (vanaf conceptie), tegen het homohuwelijk, het hele standaard riedeltje.

Bonus: 12. Winnen de Democraten of de Republikeinen? Ah, de hamvraag. Tja, dat ligt er onder andere aan in hoeverre de kandidaten hun achterban weten te enthousiasmeren. Iemand als Hillary zal ook haar menselijke kant moeten laten zien om campaigners echt voor haar te laten lopen. Maar de Democraten hebben wellicht een paar kleine extra voordelen: het gaat langzaam beter met de economie, Obamacare blijkt succesvol en in de afgelopen jaren zijn er steeds meer Latijns-Amerikaanse en zwarte kiezers bijgekomen. Die neigen van oudsher meer naar een Democratische kandidaat.

Dit stuk is overgenomen van de website van Kirsten Verdel.