Joop

Tien jaar na de val van Lehman Brothers is de crisis nog niet verdwenen

  •  
21-09-2018
  •  
leestijd 3 minuten
  •  
despair-513529_1920
Het is van belang ervoor te zorgen dat de herstelde economie bijdraagt aan een fatsoenlijke levensstandaard voor iedereen
Op zaterdag 15 september was het exact tien jaar geleden dat de Amerikaanse investeringsbank Lehman Brothers surseance van betaling aanvroeg. Deze gebeurtenis wordt vaak als startpunt gezien van de internationale financiële crisis en de daaropvolgende recessie. Reden natuurlijk om terug te blikken op haar oorzaken, gevolgen, en welke oplossingen hebben bijgedragen aan economisch herstel. Een overwegend economisch perspectief verhult echter de structurele veranderingen die hebben plaatsgevonden in de jaren na de crisis.
In Nederland was de recessie van relatief korte duur, volgens het Centraal Planbureau duurde het slechts de vijf kwartalen volgend op 1 april 2008. In andere landen duurde het langer. De Portugese crisis duurde bijvoorbeeld vier jaar en in Griekenland is de staatsschuld-crisis nog altijd niet voorbij. Desalniettemin zijn crisis en recessie in het grootste deel van Europa voorbij, en is de economie hersteld, alhoewel deze nog wel kwetsbaar wordt genoemd.
Crisis en recessie in Ierland Zo ook in Ierland, waar een heftige crisis in 2008 toesloeg en waar na een recessie de economie sinds 2014 weer is hersteld. Groei in bruto nationaal product (bnp) is niet de enige indicator van economisch herstel, de werkeloosheid is gedaald tot 5,6%, na het dieptepunt van 16% in 2012. Echter, deze cijfers, verzameld op landelijke schaal, verhullen zowel interne regionale en sociale verschillen zoals essentiële veranderingen in huisvesting, de arbeidsmarkt en sociale voorzieningen.
In mijn proefschrift onderzocht ik de consequenties van Ierlands harde bezuinigingsbeleid op jongeren uit stedelijke achterstandswijken. Dit beleid was deels opgelegd door de zogenaamde Troika (IMF, ECB en EU) als remedie tegen de crisis. En ook al heeft het economisch herstel en groeiende werkgelegenheid gebracht, alhoewel deze causaliteit ook wordt betwijfeld, het heeft de Ierse samenleving ook sterk verandert. Jongeren zijn zeer gevoelig voor de negatieve gevolgen van bezuinigingen en recessie, wat in dit geval werd versterkt door hun lagere sociale achtergrond.
Het Ierse bezuinigingsbeleid bestond onder andere uit kortingen op de sociale zekerheid, inclusief forse verlagingen voor jongeren tussen de 18 en 25 jaar oud, flinke besparingen op sociale- en vrijwillige diensten, en vergaande desinvestering in sociale woningvoorziening. Daarnaast was er ten tijde van de recessie toenemende werkeloosheid, terwijl arbeids-flexibilisering en verminderde arbeidsvoorwaarden zich uitbreidde en nog altijd prominent zijn. Deze combinatie zorgde voor ingrijpende veranderingen in het leven van jongeren uit achterstandswijken, hun ervaren zekerheid in werk, toegang tot betaalbare huisvesting, en algemene beschikbaarheid van diensten.
Gevolgen voor achterstandswijken In achterstandswijken leidde een gebrek aan inkomen, zowel door dalende privé-uitgaven van huishoudens als door gekorte publieke financiering van diensten, tot het wegtrekken van private en publieke diensten. Voor jongeren uit zulke wijken heeft dit uitsluiting van sociale netwerken, betaalbare huisvesting, ontwikkelingsmogelijkheden en ontspanningsmogelijkheden tot gevolg. Behalve dalende persoonlijke inkomsten door bezuinigingsmaatregelen voor deze jongeren, zorgde het bezuinigingsbeleid dus voor een afname van de leefbaarheid in wijken van geconcentreerde armoede. Extreem hoge huurprijzen en ontoegankelijkheid van sociale huur zorgt ervoor dat jongeren vastzitten in wijken met ondermaatse voorzieningen.
Het bezuinigingsbeleid in Nederland was niet zo extreem als in Ierland. Toch belicht de studie van het dagelijks leven ten tijde van bezuinigingen een belangrijk aspect van de crisis, recessie en economisch herstel. Op een nationaal niveau is economische groei terug en is de werkloosheid gedaald, desondanks hebben er belangrijke veranderingen plaatsgevonden in het dagelijks leven van veel personen. Zo wordt werk steeds onzekerder en langdurige armoede, en bijvoorbeeld de sociale werkplaatsen kampen met de gevolgen van afgenomen financiering.
Op het niveau van het dagelijks leven kwijnen de crisis en de recessie nog altijd door, met name onder de lagere inkomensgroepen. Dit is een belangrijke erfenis van de crisis van 2008, en een situatie die nog altijd om aandacht en oplossingen vraagt. Zulke langdurige ontwikkelingen zouden onderdeel moeten zijn van de terugblik op de afgelopen tien jaar, en een uitdaging vormen voor beleidsmakers nu en in de nabije toekomst. Onder de realiteit van nationaal economisch herstel verschuilen zich groepen en individuen die al een decennia de kosten hiervoor dragen.
Cc-foto: Geralt

Meer over:

opinie, economie
Delen:

Praat mee

onze spelregels.

avatar

Reacties (34)

Minoes&tuin
Minoes&tuin23 sep. 2018 - 18:21

Ik dacht even dat hij het over Nederland had toen hij over Ierland sprak!

geronimo3
geronimo323 sep. 2018 - 11:34

@Piet de Geus, U blijft maar hokjesdenken en mensen verdacht maken,alleen maar omdat zij een andere mening hebben dan de Uwe,terwijl U toch D66 hoog in het vaandel heeft,zegt meer over U en hoe U zelf denkt dan serieus in te gaan op wat die mensen van de Andere Krant schrijven,U wilt het natuurlijk helemaal niet lezen en dat mag,lijkt een beetje op hoe sommige religieuzen denken en schrijven over andersdenkenden,dacht juist dat U een vrije geest had zoals men vroeger al had bij de Democraten 66? Groet van een vrije geest zonder hokjes Piet de Geus!!!

2 Reacties
Piet de Geus
Piet de Geus23 sep. 2018 - 11:52

"U wilt het natuurlijk helemaal niet lezen" Inderdaad. Net zomin als ik hoef te lezen wat het gereformeerd verbond over abortus schrijft. "Groet van een vrije geest" Vrijheid zonder onderscheidingsvermogen bestaat niet.

HM van der Meulen
HM van der Meulen23 sep. 2018 - 20:21

Piet dankt zijn onderscheidingsvermogen blijkbaar aan het negeren van alles dat niet in zijn straatje past en noemt dat "vrijheid". De vrijheid van iemand die nooit heeft leren zwemmen, omdat het water nat is.

Bouwman2
Bouwman222 sep. 2018 - 23:38

Dar Ierland katholiek is wordt ook niet vermeld, dus is het niet zo erg dat hier weer een uiterst eenzijdig en gruwelijk verhaal over de Ierse republiek wordt verteld Terwijl er ook heel veel goeds over het gebied kan worden verhaald.Maar als je dat zo doen past Ierland niet meer in het algemene beeld dat het water e Ieren collectief aan de lippen staat en de grens is bereikt Ik zou me niet primair bekommeren om de voorbije crises, maar me richten op de volgende. De hand schrijft al op de muur Mene tekel.... De hebzucht grijnst je toe. Er wordt weer actie actie geroepen, werk gemaakt voor meer loon, nog meer loon en meer veel meer vrije tijd. Zorg goed voor je zelf zelfs als er al goed voor je gezorgd wordt. Geef uit, desnoods met geleend geld. Weest royaal voor je zelf hardwerkende Nederlander., het is je recht. Zij die nooit de pest van de oorlog hebben meegemaakt denken dat de permanente vrede is bereikt. Wer nie sein Brot mit Traenen asz... Een land dat zijn Klassieken niet leest maar populistisch geschrijf verkiest zal de chaos proeven.

1 Reactie
Zapata
Zapata23 sep. 2018 - 12:17

Tjonge jonge wat een hebzucht. De afgelopen 15 jaar is er een verbetering van het besteedbaar inkomen van wel 3% mediaan geweest. Ongelooflijk wat een rijkdom. 13 Eurocent per dag erbij in 15 jaar (mediaan) voor een modaal inkomen. Daarentegen zijn de bruto bedrijfswinsten bijna verdubbelt.

Joop Schouten
Joop Schouten22 sep. 2018 - 15:48

Klopt. Geldschuld groeit nog steeds. Roofmentaliteit ook. https://libertaireorde.wordpress.com/2011/10/27/het-vrijgeld-van-silvio-gesell-1862-1930-ontneem-geld-zijn-machtsfunctie/

geronimo3
geronimo321 sep. 2018 - 19:03

Ik kan een ieder aanraden om de Andere Krant over dit onderwerp eens te lezen,echte onafhankelijke mensen en die zijn er bijna niet meer.

8 Reacties
Piet de Geus
Piet de Geus22 sep. 2018 - 7:17

"echte onafhankelijke mensen" Doe niet zo mal. Het is een blaadje van poetinistas, gefinancierd door een antisemitische complotdenker.

HM van der Meulen
HM van der Meulen22 sep. 2018 - 12:31

In tegenstelling tot de editie over Rusland, lukte het me niet om deze editie on-line te bekijken. Ligt dat aan mij? Die editie over Rusland was trouwens uitstekend!

HM van der Meulen
HM van der Meulen22 sep. 2018 - 12:46

Toen had ik de populistische reactie van Piet nog niet eens gelezen. Geeft het misschien persoonlijke voldoening, dat soort beeldvorming? Behoorlijk primitief, als je er even bij stilstaat.

Piet de Geus
Piet de Geus22 sep. 2018 - 15:37

"de populistische reactie van Piet" Onze poetinista heeft weer eens niets zinnigs te melden. En volgende keer weer doodleuk doen alsof hij zo'n kritische mediagebruiker is.

HM van der Meulen
HM van der Meulen22 sep. 2018 - 23:58

Je wilt me toch niet wijsmaken dat degenen die meezingen in het anti-Rusland/Poetin koor tot de "kritische mediagebruikers" behoren? Piet als "kritisch AVRO-lid".

Piet de Geus
Piet de Geus23 sep. 2018 - 13:21

"Je wilt me toch niet wijsmaken" Ik kijk wel uit. Zodra de discussie zich niet meer op het niveau van of RT of Fox News bevindt, ben je toch al lang uitgesproken.

DanielleDefoe
DanielleDefoe24 sep. 2018 - 15:46

HM van der Meulen 22 september 2018 at 14:31 De tweede editie zult u op papier moeten bestellen. Tegen betaling stel ik me zo voor.

DanielleDefoe
DanielleDefoe24 sep. 2018 - 17:52

" antisemitische complotdenker" Die? https://www.nrc.nl/nieuws/2018/04/24/pro-russische-krant-blijkt-van-brabantse-bioboer-tegen-de-joodse-elite-a1600707

Piet de Geus
Piet de Geus21 sep. 2018 - 18:14

"In achterstandswijken leidde een gebrek aan inkomen, zowel door dalende privé-uitgaven van huishoudens als door gekorte publieke financiering van diensten, tot het wegtrekken van private en publieke diensten." Dit is niet het enige rijtje waarin de belangrijkste oorzaak achterwege wordt gelaten: Ierland heeft de bubbel die tijdens de crisis instortte opgebouwd op belastingvoordelen, op schulden (de vastgoedprijzen blijven toch wel tot in de hemel stijgen) en als lagelonenland. Hele wijken vol laagopgeleiden verrichten voor een markt die de hele EU besloeg simpel werk als het in elkaar schroeven van computers voor Dell. Zodra het gedaan was met de lage lonen verdwenen bedrijven als Dell net zo makkelijk naar landen als Polen voor het verrichten van het simpele montagewerk. En Ierland bleef tamelijk voorspelbaar met lege handen achter. Hooguit bleven er wat ontwikkelafdelingen achter, waar het beter geschoolde personeel kon blijven werken. Wat de Ieren hadden verzuimd is wat ieder land moet doen dat een tijdje profiteert van inkomsten als lagelonenland: eraan werken om die tijdelijke en inwisselbare arbeid zoveel mogelijk om te zetten in duurzamer werk, door de bevolking stevig bij te scholen. Juist in de fase waarin er werk in overvloed is en de kosten daarvan ook makkelijk gedragen kunnen worden. Stop je de inkomsten in een vastgoedbubbel, dan weet je dat je met lege handen achterblijft. En daar zijn die achterstandswijken als eerste het slachtoffer van.

8 Reacties
Markzelluf
Markzelluf22 sep. 2018 - 7:50

Goede analyse, Piet. En het erge is, momenteel weer een enorme vastgoedbubbel rond Dublin. Het land is ook niet gezegend met een handige ligging, mooie delfstoffen of bijvoorbeeld mogelijkheden in de agrarische sector die wel hoge marges kunnen opleveren. De bevolking is dan ook niet voor niets sterk pro-EU. Het is hun reddingsvest.

quatsch
quatsch22 sep. 2018 - 19:23

#tijdelijke en inwisselbare arbeid zoveel mogelijk om te zetten in duurzamer werk, door de bevolking stevig bij te scholen. # Dat is NIET conform het neoliberale denken. #Stop je de inkomsten in een vastgoedbubbel# Dat is WEL conform het neoliberale denken.

Markzelluf
Markzelluf23 sep. 2018 - 6:54

Quatsch, dat is onzin. Het zijn echt fouten van de Ierse regering, niet van de economische orde. Ze stimuleren het vestigingsklimaat daar slechts door belastingfaciliteiten (hee waar kennen we dat van?) en niet door goede structuuringrepen. Het is voor de Ieren ook niet echt makkelijk het anders te doen, en zeker niet met zo’n snel succes, maar het kan wel.

quatsch
quatsch23 sep. 2018 - 10:32

@markzelluf Ik heb hier enkel etiketjes geplakt aan de opmerkingen van neoliberale Dhr De Geus.

Piet de Geus
Piet de Geus23 sep. 2018 - 11:55

"Ik heb hier enkel etiketjes geplakt aan de opmerkingen van neoliberale Dhr De Geus." Waarmee je jezelf wederom voor aap zet. Op de etiketjes die je plakt heb je immers zelf gezet dat wat ik betoog het tegendeel is van neoliberaal. Je draait jezelf dus vast met je goedkope mantra's.

quatsch
quatsch24 sep. 2018 - 6:36

#dat wat ik betoog het tegendeel is van neoliberaal. # Precies! En dat maakt uw bijdrage nogal vreemd, nietwaar.

Piet de Geus
Piet de Geus24 sep. 2018 - 8:41

"dat maakt uw bijdrage nogal vreemd" Het maakt het vooral nogal dom van jou om op alles en iedereen wat je niet bevalt of boven de pet gaat het etiket neoliberaal te plakken.

quatsch
quatsch24 sep. 2018 - 10:28

En het is nog dommer dat je van jezelf niet weet, waar je voor staat :-)

Zapata
Zapata21 sep. 2018 - 16:43

De crisis is wel degelijk voorbij. We krijgen er wel 1 Euro gemiddeld bij per dag. Ja gemiddeld dat dan weer wel. Hogere inkomens krijgen er 50 Euro per dag bij iets daaronder 50 Euro per week, daaronder 50 Euro per maand en daaronder 50 Euro per jaar. Daaronder blijven ze gelijk en als je een laag inkomen hebt ga je er 50 Euro per maand op achteruit. De crisis is voorbij voor de grootverdieners. maar die hebben dan ook niets van de crisis gevoeld.

6 Reacties
Meneer Demesmaeker
Meneer Demesmaeker21 sep. 2018 - 19:53

Zelden iemand gezien die zo factfree uit zijn nek kletst.

HM van der Meulen
HM van der Meulen21 sep. 2018 - 22:53

Meneer heeft de laatste cijfers van het CBS nog niet gezien.

Zapata
Zapata22 sep. 2018 - 10:46

Weerleg het maar Demesmaeker. Het lijkt me heel amusant om het eens over de door ons kabinet zo bejubelde 1.5% koopkracht verbetering met u te hebben. Ik ben benieuwd naar uw reactie.

Meneer Demesmaeker
Meneer Demesmaeker22 sep. 2018 - 17:02

@Zapata Wie stelt moet bewijzen. Jij beweert dat hogere inkomens er EUR 1.500 netto per maand (EUR 50 per dag) op vooruit gaan. Dat is onzin.

Zapata
Zapata23 sep. 2018 - 10:16

@ Memaeker natuurlijk is dit gechargeerd, maar de rijkste 1% daar zitten er genoeg bij die meer dan een miljoen per jaar verdienen en die komen dan ogeveer op 42 Euro per dag uit. De grote groep bovenmodaal graaiers bij semi overheid en ceo"s of andere hotemetoten bij bedrijven komen al snel op 15 Euro per dag. Twee x modaal komt op 2 Euro per dag en modaal op 1 Euro per dag.netto. Daarna wordt het nog minder. Een sociale uitkering komt op 50 eurocent per dag uit. Maar de gemeentelijke lasten gaan volgend jaar behoorlijk stijgen. Want Den Haag bezuinigt nogal wat bij de gemeentes. Rutte heeft dat natuurlijk niet meegerekend in de prachtige koopkracht plaatjes. En dus gaan de allerlaagste inkomens gewoon inleveren en het zou mij niet verbazen als modaal ook gaat inleveren. WOZ gaat behoorlijk stijgen. (zie klaagzang Amsterdam) De berekening is redelijk simpel. netto salaris/inkomsten per jaar gedeeld door 12 gedeeld door 4.3 gedeeld door 100 x 1.5 Laat u dat maar eens los op de verschillende netto salarissen of inkomsten per dag.

Zapata
Zapata23 sep. 2018 - 10:27

@mesmaeker. En abracadabra, weg is de rijkdom van 1.5% per dag erbij. https://financieel.infonu.nl/belasting/190609-woz-waarde-2019-omhoog.html

Rode druppel
Rode druppel21 sep. 2018 - 16:43

Eens. Verder werkt het mee aan de opkomst van extreem rechts. Laatste opmerking. De crisis is niet opgelost.

Frans_Cobben_Halsteren
Frans_Cobben_Halsteren21 sep. 2018 - 15:46

Vooral kwetsbare maatschappelijke groepen(lage opleiding + weinig werkervaring + verslaving + geestelijke ziekte) krijgen meestal de zwaarste klappen, bijvoorbeeld bij natuur-rampen. De armen en zieken kunnen zich minder goed verdedigen bij zware tegenwind.