Theo van Gogh was een extreemrechtse bohémien
Het is helemaal niet moeilijk om hem te duiden.
De afgelopen dagen is Theo van Gogh op verschillende manieren herdacht. Daarbij kwam steeds een bepaald soort ongemak tot uiting. Hij behoorde door zijn uiterlijke verschijning en zijn consumptiepatroon tot de hoofdstedelijke bohème. Hij oogde als een soort nazaat van de jeugdrevolutie uit de jaren zestig. Van Gogh werd als een kunstenaar beschouwd en tot de avant garde gerekend. Toch hield hij er voor die kringen ongebruikelijke opvattingen op na. Hij was een overtuigde socialistenvreter. Hij probeerde in lange reeksen scheldcolumns linkse tegenvoeter kapot te schrijven.
Theo van Gogh stond voor de rechter wegens antisemitische oprispingen en verplaatste deze gevoelens in de jaren negentig naar de islam en de moslims in het algemeen. Hij duidde die het liefst aan als "geitenneukers". Tegelijkertijd vatte de man die in zijn columns alles en iedereen maar vooral mensen met een linkse reputatie de maat nam, een kritiekloze bewondering op voor Pim Fortuyn. Theo van Gogh was ervan overtuigd dat deze "goddelijke kale" de enige was die Nederland kon redden. Na de moord op Fortuyn verspreidde hij met graagte complottheorie-achtige gedachten over hoe de elite de champagnefles opentrok en hoe de goddelijke kale was gevallen als slachtoffer van een samenzwering. Van Goghs speelfilm 05/06, overigens gebaseerd op een verhaal van Thomas Ross, riekte daar sterk naar.
Maar Theo van Gogh wordt door de hele goegemeente geëerd als martelaar van het vrije woord. Mohammed Bouyeri had hem immers met zijn fatale messteken op de Linnaeusstraat gelijk gegeven. De islam hád Theo afgemaakt omdat hij zich de mond niet liet snoeren. Nadat hij was afgeslacht, werd hij tegelijkertijd door extreemrechts omhelsd en als profeet geëerd. Jarenlang – eigenlijk tot nu toe – waren de sociale media vergeven van postings waarin de schrijvers over "Theo" spraken alsof ze jarenlang samen met hem lijntjes coke hadden gesnoven.
Dat zorgde de afgelopen dagen bij veel herdenkers dus voor dat ongemak. Je voelt het ook in de geweldige tv-serie die BNNVara de afgelopen weken over hem uitzond. Die Theo van Gogh hoort niet echt bij de vereerders van Sint Pim en zeker niet bij de PVV ook al blijven types als Wilders en Bosma met hem dwepen. Hij is uiteindelijk de grote kampioen van de vrijheid. Theo van Gogh eiste nu eenmaal dat iedereen altijd alles kon zeggen en dan moet je zelf het voorbeeld geven met extreme uitspraken. Bij Reve-fans zie je hetzelfde verschijnsel. De volksschrijver deed met graagte racistische uitspraken en hij noemde zijn tegenstanders ongewassen tuig. Als hij dicht:
Onze kassiers op de wegen beroofd
Aan ouden van dagen op kaarslichte dag
Hun beursje met spaargeld ontrukt
Onze roomblanke dochters onteerd
Waarheen mijn vaderland
O Nederland ontwaak
Gooi al dat zwarte tuig eruit
Ons land voor ons
Op naar de Blanke Macht!
Als hij zulke dingen dicht, dan is dat ironie.
Het was geen ironie maar diepe ernst. Zo dácht Reve erover en dit soort poëzie was Theo van Gogh gegarandeerd uit het hart gegrepen. Wat moet je met zulke helden?
De oplossing van dit probleem is eenvoudig: Theo van Gogh was – met Reve trouwens – een reactionaire bohémien, een avant garde kunstenaar met een afkeer van de gevestigde orde, niet omdat hij zo links was maar juist zo rechts.
Voor de Tweede Wereldoorlog kwam dit menstype vaak genoeg voor. In de jaren twintig van de vorige eeuw was de kunstenaar Erich Wichman een bekende figuur in het artistieke wereldje van Amsterdam. Hij haatte de parlementaire democratie en was een bewonderaar van Mussolini. Daarom stichtte hij samen met zijn tegenvoeters, de anarchisten, de Rapalje Partij. Lijsttrekker was de bekende drinkebroer Hadjememaar. Het doel was chaos te stichten in de Amsterdamse gemeenteraad. Deze voorlopers van het populisme wonnen twee zetels maar als ontwrichters van de gevestigde politiek vielen Hadjememaar en zijn fractiegenoot heel erg tegen: ze lieten zich op het stadhuis niet gelden.
Wichman was verwant aan een grote artistieke vernieuwingsbeweging, het Futurisme, dat dweepte met moderne techniek, industrialisering, de natie en sterke leiders. De woord- en beeldtaal van futuristen was heel experimenteel.
In Parijs bestond een hele subcultuur van reactionaire intellectuelen, van wie een aantal aan van alles en nog wat verslaafd was. Ze kwamen aan het woord in extreemrechtse kranten en sommigen van hen kregen nationale bekendheid zoals Robert Brasillach, die op foto's volstrekt overkomt als een linkse ideoloog uit die dagen.
In 1934 speelden types uit deze kring een belangrijke rol bij een opstand in Parijs die bijna uitmondde in een bestorming van het parlement.
Brasillach schreef over zijn milieu heel leuke memoires Notre Avant-Guerre. Toen hij na de bevrijding van Frankrijk wegens landverraad ter dood veroordeeld werd, vroegen kunstenaars en literatoren tevergeefs bij De Gaulle om gratie.
Het praktijkvoorbeeld dat de nazi's en de fascisten gaven van extreemrechts beleid heeft er voor gezorgd dat de hierboven geschetste levensstijl om het zachtjes te zeggen wat uit de mode raakte. Hele generaties hadden nu eenmaal aan den lijve ervaren wat er kon gebeuren als je met dit soort vuur speelde maar die zijn langzaam maar zeker uitgestorven. Daarom ontstond er ruimte voor een wederopstanding van de extreemrechtse bohème.
Theo van Gogh is daar een spectaculair voorbeeld van. Zijn roep om vrije meningsuiting stond in dienst van de haat- en scheldcampagnes die hij continu voerde tegen mensen die hij als links ervoer. Hij zocht ruimte voor zichzelf, niet voor anderen. Hij gebruikte zijn vrijheid om zondebokken aan te wijzen in plaats van te zoeken naar oplossingen voor grote maatschappelijke problemen. En uiteindelijk omarmde hij een leider.
Zo stond Theo van Gogh er politiek en maatschappelijk in. Dat hij daarnaast een getalenteerd columnist was, aannemelijke films kon maken en zich manifesteerde als briljant interviewer, is met de kern van zijn denken op geen enkele manier in tegenspraak. Voor de Tweede Wereldoorlog had men precies begrepen wat voor vlees men met een Theo van Gogh in de kuip had.
Nu moeten wij dat opnieuw leren.
Voor het overige ben ik van mening dat het toeslagenschandaal niet uit de publieke aandacht mag verdwijnen en de affaire rond het Groninger aardgas evenmin zeker nu de laatst putten niet gesloten blijken. Teven noem ik de PVV een extreemrechtse partij.
Beluister Het Geheugenpaleis, de wekelijkse podcast van Han van der Horst en John Knieriem over politiek en geschiedenis. Nu: de politieke macht van tycoons.
Praat mee
Reacties (19)
Theo van Gogh was volgens eigen zeggen humanist.
Denk zelf na.
Anti-religie…..
“Achterlijk” als bijvoeglijk naamwoord voor een religie, ongeacht welke betekent “van voor de verlichting”.
Geiten neuken gebeurde overal op het platteland.
Het is een belediging of neerzetten van arme boeren als niet rijk genoeg voor een vrouw.
Is dat zo, Ger. Ik had ook schapen vroeger, maar nooit aan bestialiteit gedaan. Wel bij Wolkers gelezen dat hoofdpersoon het met een kip deed (stak haar aan me vast). Maar zou best wel eens willen weten hoe dat zat, en zit, in de diverse culturen en regios. Of zei Theo zo maar wat om te provoceren?? Dat denk ik namelijk, maar weet het eigenlijk ook niet precies, want geen socioloog of cultureel antropoloog. Hahaha!
@ dirk den boer:
Heel vroeger dacht ik dat de term "kippenneuker" slechts een overdrachtelijke betekenis had, totdat iemand van boerenafkomst mij duidelijk maakte dat dit woord ook letterlijk genomen moest worden.
(Van geiten-, schapen- en varkenneukers wist ik het realiteitsgehalte wel, zij het niet uit eigen ervaring, maar op basis van literatuur).
@ dirk den boer:
Heel vroeger dacht ik dat de term "kippenneuker" slechts een overdrachtelijke betekenis had, totdat iemand van boerenafkomst mij duidelijk maakte dat dit woord ook letterlijk genomen moest worden.
(Van geiten-, schapen- en varkenneukers wist ik het realiteitsgehalte wel, zij het niet uit eigen ervaring, maar op basis van literatuur).
Op een lezing van Wolkers in een studentenkroeg (van SSR), waar we hem alles mochten vragen, was een van die vragen of hij dat van die kip zelf meegemaakt had. Nee, dat had hij gehoord van een vriendje, die vertelde dat ooit gedaan te hebben. Nu ik dit schrijf, herinner ik me dat er ook wel van kamelenneukers sprake was (sprake van of echt?). Daarvoor had je dan wel een emmer of tonnetje nodig om op te staan, anders moeilijk.
Hoor van een bevriend bioloog dat een emmer niet hoog genoeg is, daar zal een keukentrapje aan te pas dienen te komen. Maar waar haal je dat zo gauw vandaan in de woestijn? Geldt ook voor die emmer natuurlijk. Is een en ander misschien toch maar gewoon fantasie, of van horen zeggen??
Nog wat over na zitten peinzen: Engelsen noemen de Fransen frog eaters, maar niet als ze daar op vakantie gaan natuurlijk, of als er een fransman in de buurt is. Nederlandse matrozen die een Engels schip zien in de verte hebben het over die engelsen als kruikezeikers, dat zeggen ze natuurlijk ook alleen maar omdat wij ooit de 4de zeeslag hebben verloren, of anderszins om te schelden. Zo noem je in de kroeg de moren of noord afrikanen geiten- of kamelenneukers. Niet als je ze aan je tafeltje hebt. Het is cafe- of zeetaal, vroeger nooit en te nimmer in krant of TV program gehoord (mocht niet van de producer), nu (sinds Theo?) algemeen geworden, o wat zijn we toch vrij en vrank, leve de vrije meningsuiting......
Het is betreurenswaardig dat er postuum pogingen worden gedaan om Theo in de hoek van het rechts extremisme te plaatsen. Het lijkt er sterk op dat men het moeilijk kan verkroppen dat zijn moord zo overtuigend aantoonde hoe gelijk hij had. Hem nu in diskrediet brengen, terwijl hij zich niet meer kan verdedigen, getuigt van zwakte.
@WEM
In https://www.bnnvara.nl/joop/artikelen/herdenking-van-gogh-ging-grotendeels-voorbij-aan-zijn-zwarte-kant laat jij hem met jou versie wat hij denkt extreem rechts denken.
Jij was degene die hem daar binnen het rechtsextremisme neerzette.
@MG
Dat in jouw hoofd links en rechts zijn omgedraaid, heb ik al enige tijd door.
@WEM
Linkse idealen maken geen fundamenteel onderscheid in waarde tussen groepen mensen. Je hele denken is daarvan doordrenkt: dat denken in meer en minderminderminder waardigheid. Links idealen hebben niets van doen met het jezelf definiëren als eindpunt van solidariteit maar als deel van een keten van solidariteit.
Dat jij de fascistische middenklasse continue centraal stelt heeft dan ook helemaal niets met links gedachtegoed van doen maar is een copy van een eeuw geleden. Met jou als prototype daarvan.
Je uitgangspunt is verschil in waarde van mensen en de bereidheid daar de ultieme consequenties uit te trekken. Iedere reactie weer.
Het vernietigen van een volk wat je hier alsmaar toejuicht kan geen links zijn.
Er zit geen vezel links in jou lijf. Hier op deze site is maar één verder doorgeschoten maar dat is ook een schedelmeter.
Je methode werkt wel. Het doen alsof extreem rechts gedachtegoed links is.
Het is ook niet nieuw.
Maar de leugen zit bij jou. En jij bent degene die me als het zo door blijft ontwikkelen als enige vrijheid laat het muurtje waar je je vonnis zal voltrekken. Zoals in Rusland, Iran, Venezuela en en.
Het proces hoe binnen deze landen gekomen is tot die maatschappijinrichtingen is bekend. En jij zet je daartoe in binnen Nederland en ook Amerika heeft vandaag die weg gekozen.
Gewoon omdat 'nooit weer' jou niet centraal zet. En de wereld is er immers om om jou te draaien.
Dus wel weer.
@MG
"Linkse idealen maken geen fundamenteel onderscheid in waarde tussen groepen mensen."
Precies. Toch lijkt het nieuwe links synoniem te staan voor identiteitspolitiek, waarmee juist onderscheid wordt gemaakt tussen groepen. Zoals ik al zei, u draait links en rechts om. Maar er is nog hoop als u beseft dat het linkse ideaal juist was geen onderscheid te maken tussen groepen.
hehehe, wat een onzin. Theo die al dan niet gelijk had. Waar gaat dit over? Over objectiviteit of waarheid? Of universaliteit? Hij wilde provoceren, wat veel jongeren en kunstenaars willen, God nogeraan toe, bekijk het aub wel in zijn merites en context, maak het niet te groot of te klein.
@dirk den boer
"Hij wilde provoceren, wat veel jongeren en kunstenaars willen, God nogeraan toe, bekijk het aub wel in zijn merites en context, maak het niet te groot of te klein."
Ik maak hem dan ook niet uit voor rechts extremist.
@WEM
Je kunt te hoop lopen tegen identiteitspolitiek. Het neemt niet weg dat jij dat maar niets vind omdat indentiteitspolitiek uitgaat van fundamentele gelijkheid (=links) terwijl jij uitgaat van het tegendeel.
Je hoeft niet verder te praten hoor. Je positie was al jaren duidelijk.
@WEM
Overigens:
Je haalt Identiteitspolitiek aan om aan te tonen dat ik links en rechts verwissel. Nog afgezien van het feit dat identiteitspolitiek dat niet doet daag ik je uit om ergens die koppeling met mij te leggen of ergens een reactie uit de duizenden te toveren die ook maar bij benadering daarop lijkt.
Die ga je niet vinden.
Jij daarentegen stelt jezelf en je medestanders wel altijd voor als die afgebakende entiteit.
Identiteitspolitiek is jou ding. Niet het mijne. Nooit geweest ook.
Maar ik begrijp heel goed dat waar een bepaalde groep laat zien aan jou dat je ze als minderwaardig behandeld en daaruit voortvloeiend discrimineert niet ziet zitten. Je wijst en veroordeelt de groep maar verdedigen mogen ze van jou alleen individueel.
Je hebt zelf nog niet half zo door hoe jij je telkenmale de argumentatie, retoriek en de mo van extreem rechts hanteert Dat je het zelf niet (meer) als zodanig herkent geeft aan dat je 'weet' dat appels omhoog vallen en iedere bijdrage laat dat weer zien.
Meer dan kopieer gedrag t.o.v. ander extreem rechts ben je niet. Je bent dan ook nog nergens betrapt op een originele gedachte. Je voorliefde voor certificaatjes begrijp ik dan ook. En ik geloof echt dat jij het zelf niet meer ziet. Ik vind jou dan ook minder gevaarlijk dan de @mathijsco's en de @joziassen die aan het stuur zitten en weten hoe zo manipuleren. Jij volgt alleen maar en reproduceert.
Behalve dan b.v. op het gebied van Gaza waarin je toont dat plezier beleeft aan je wereldbeeld.
@MG
"daag ik je uit om ergens die koppeling met mij te leggen of ergens een reactie uit de duizenden te toveren die ook maar bij benadering daarop lijkt."
Het is moeilijk een reactie van je te vinden waarin je mensen niet in groepen indeelt. Wederom vallen de appels omhoog.
De verwarring tussen extreem rechts en radicaal rechts wordt wel vaker gemaakt hier op Joop, maar Van der Horst had ik dit niet verwacht. Van Gogh was niet extreem rechts. Tenminste, het is mij niet bekent dat hij de parlementaire democratie verwierp en vond dat deze met geweld vervangen moet worden door bijvoorbeeld een dictatuur.
Maar wellicht heeft iemand een link naar een uitspraak van Van Gogh die mijn ongelijk geeft.
Leestip: https://decorrespondent.nl/9473/wat-is-het-verschil-tussen-radicaal-en-extreemrechts-en-wat-is-fascisme/df8b9b31-179a-02ad-09d3-2a28e7ec22ca
Extreemrechts verwerpt de parlementaire democratie niet, dat doen ze pas als ze het volledig voor het zeggen hebben. Tot die tijd willen ze maar wat graag die democratie. En hetzelfde geldt voor de VvMU: pas afschaffen als je tegenstanders niets meer terug kunnen doen. Blijkbaar denk jij er net zo over en dat maakt jou extreemrechts.
oost
Denk nou eens na:
Hoe wil je ooit de islamisering van Nederland tegengaan, als de wet je daarin tegenwerkt: De wet geeft moslims namelijk evenveel rechten - en dus ook het recht om in dit land een meerderheid te vormen - als wie dan ook in dit land.
Als je belsist niet wil, dat Nederland islamiseert, dat moet je discrimineren op een manier die de wet niet toelaat. Dat kan dus niet. Dan wel moet je de grondwet zo veranderen dat de overheid mag discrimineren. En in het laatste geval wordt de democratische rechtsstaat ondermijnd. Want dan is er sprake van een apartheidssysteem.
Dus, denk nou eens na!
Radicaal rechts en extreemrechts ondermijnen per definitie de democratische rechtsstaat.
@Zandb - iedereen vindt nadenken moeilijk, u ook blijkbaar.
Waar van Gogh, maar ook Fortuin, moeite mee hadden is de extremere variant van genoemde cultuur die kritiek de mond snoert door fysiek geweld toe te passen, vrouwen en homo’s onderdrukken.
Religie als staatsinrichting, wetgeving en cultuurbeperking: van exreem links tot extreem recht moeten dit soort anti democratische stromingen aangepakt worden.
Van Gogh had geen extreem rechtse gedachten, van Gogh zag doordat hij zich openstelde voor alles en nog wat ook de negatieve invloeden die effect hadden op de samenleving. Als zelfbenoemde harlekijn bracht hij dit onder de aandacht.
Verschil tussen extreem en radicaal rechts is een ding, maar wat over verschil tussen links en rechts? Voor of tegen immigratie van mensen uit de derde wereld? (ik zou zeggen, links is tegen want die landen mogen niet gemarginaliseerd), of voor of tegen vrouwenbesnijdenis (cultuurrelativisme ja of nee). De kleding van Theo was in ieder geval zeer links, nooit een stropdasje of netjes zijn trui of vest in zijn broek gestopt.
Ik vond Theo van Gogh juist zo verfrissend vanwege het feit dat hij niet in hokjes paste.
Wel opvallend, al die retrospectieve stukjes die nog wat eigen oud zeer en zuur opwerpen, al dan niet verpakt in zogenaamde redelijkheid.
Mirzas
Een verkrachter die niet in een hokje te plaatsen valt als verfrissend zien, dat zou mij veel te ver gaan.
Zo gaat het mij ook te ver om Van Gogh als "verfrissend" te zien omdat hij mensen op grond van hun geloof en/of afkomst discrimineert. Volgens mij behandel je iemand die je geitenneuker noemt natuurlijk als een geitenneuker.
In tegenstelling tot Reve is er bij Van Gogh op dat gebied geen spoor van ironie te herkennen.
Of hij links of rechts geplaatst kon worden vind ik van minder belang. Hij genoot van de aandacht als provocateur en zijn persoonlijkheid was complex, waarschijnlijk ook voor hemzelf. En zoals de meeste mensen met een vlotte grote muil erg overgewaardeerd. Hij zou nu onmiskenbaar Trump aanhangen en hem vind ik nogal fascistisch klinken. Aldus vraag ik me wel af hoe Theo zich in deze tijd politiek zou hebben ontwikkeld.
Hoewel ik normaal gesproken de grootste waardering heb voor de essays van Van der Horst, vind ik op dit artikel nogal wat aan te merken.
Het geciteerde, nogal smerige wangedicht van Gerard Reve dat hier te berde wordt gebracht, wordt op een suggestieve manier gebruikt om dit soort opvattingen aan Van Gogh toe te schrijven. Erg suggestief en een historicus met wetenschappelijke achter- en ondergrond onwaardig.
Bij Van der Horst natuurlijk totaal geen aandacht voor de humor en het aantal kwinkslagen in de uitspraken van Theo van Gogh. Als lid van de linkse kerk moet alles met ernst benaderd worden, en dat Van Gogh een geweldige lichtvoetige humor had ontgaat Van der Horst volledig.
Heeft Van Gogh ooit opgeroepen tot geweld, zoals het èchte extreemrechts kenmerkt? Welnee, daarvan is nooit sprake geweest.
Fan van 'de goddelijke kale,' dat wèl, maar zag Van Gogh daar aantoonbaar een verlosser in? Ik ken geen bronnen die daarop duiden.
Over de moord op Fortuyn kan nog wel iets ruimer gedacht en geschreven worden. De man werd onvoldoende beveiligd en zijn premierschap werd gevreesd. De passage hierover van Van der Horst vind ik veel te behoudend.
Kortom: een postume poging de man na diens gewelddadige dood nog eens flink door het slijk te halen. Niet best, zou ik zo zeggen, ronduit zwak eigenlijk...
doorgeest
In tegenstelling tot Reve is er bij Van Gogh geen spoor van ironie te herkennen. Moslims zijn geitenneukers en moeten - waarom zou je ze anders geitenneukers noemen? - als zodanig worden behandeld.
@Zandb - Het door Van der Horst opgevoerde gedicht van Van 't Reve is ongeveer het slechtste (en meest stuitende) dat deze man ooit heeft geschreven. Totaal geen ironie, niet poëtisch, zeer bedenkelijk qua inhoud - doodserieus en daardoor ook stomvervelend. Het gevoel voor scherts en relativering dat van Gogh op zo'n beetje ieder moment kenmerkte - als clown in de piste - was kennelijk ook niet aan u besteed. Helaas !
'Fan van 'de goddelijke kale,' dat wèl, maar zag Van Gogh daar aantoonbaar een verlosser in? Ik ken geen bronnen die daarop duiden.'
De verlosser is nogal een groot woord, maar zoals aanhangers van Wilders guurrechts zijn, zijn aanhangers van Fortuyn dat ook? Wat moet je nog meer bewijzen?
"...dat Van Gogh een geweldige lichtvoetige humor had ontgaat Van der Horst volledig"
Dat is allesbehalve een objectieve kwalificatie. Donald Trump is in uw ogen ook vast iemand met een verfijnd gevoel voor humor of zo.
Andreas4 - In je slotregel sla je de plank volledig mis, dicht je toe, projecteer je slechts op niet bestaande gronden. Je moet een geniale oliebol niet met een crimineel varken vergelijken, dat geeft geen pas.
@doorgeest - 'je moet een geniale oliebol(....) '
😂👍
Zo moet je hem inderdaad zien.
Volgens zijn biograaf Jaap Cohen, werd van Gogh vooral gedreven door behoefte aan aandacht. Het liefst wilde hij worden bemint. Als dat niet ging, wilde hij worden bewonderd. Wie hem niet bewonderde, moest bang voor hem zijn en wie ook niet bang was voor hem moest van hem walgen. Maar het belangrijkste was contact, verbinding. Hij wilde niet hij mensen onverschillig liet. Dat hij op die manier terecht is gekomen in de uiterst rechtse hoek is een feit wat niet te ontkennen valt.
In zijn puberteit, toen hij nog bij zijn ouders woonde in Wassenaar, etaleerde van Gogh zich juist als uiterst links, want dat was de beste manier om de VVD-ers die op bezoek waren bij zijn ouders op stang te jagen. Toen zijn ouders hem meenamen op visite bij de toenmalige PvdA fractieleider Goes van Naters (de Rode Jonker), begon de jeugdige Theo vervelende opmerkingen te maken over het milieubeleid en kreeg iedereen ruzie met elkaar. Reuring in de tent! Missie geslaagd.
Het is speculatie natuurlijk, maar mij zou het niet hebben verbaast, dat als hij nog had geleefd hij zich tegenwoordig juist zou verzetten tegen de extreemrechtse golf die over Nederland en de wereld spoelt. Ik vindt hem een boeiende man, die misschien niet zozeer werd gedreven door de liefde voor het vrije woord, als wel door weerzin tegen de verveling.
Ik deel je geboeidheid. En ik vermoed ook dat hij zich tegen de luie verrechtsing juist ook zou hebben verzet.
Wat de biograaf zegt vind ik echter nogal gratuite. De zucht naar aandacht. Dat label kan je eigenlijk op iedereen plakken die in de spotlights staat. De behoefte om bemind te worden of bewonderd of gehaat/gevreesd.
Weerzin tegen de verveling vind ik wel mooi.
Op stang jagen, ja dat was het natuurlijk helemaal, en niet weerzin tegen verveling, want dat leeft bij iedereen die vooruit wil en beetje progressief is.
Maar, Molly, let nou ook eens een beetje op je taal en je -dt-, - bemint, verbaast, ik vindt-, het lijkt wel of je het erom doet, en jij bent niet de enige, wat kan hier toch achter zitten? Denk je er wel eens over na voor je iets opschrijft? Wat is er aan de hand op de lagere scholen in dit land? Het is werkelijk verschrikkelijk....
Maar dat is het natuurlijk, Mir, die hele angst voor het paternalistische is verdwenen, alles mag, je mag ook niemand meer op foutjes wijzen, want is paternalistisch, nog net niet racistisch). Ik hoor steeds weer het krijt over het schoolbord krassen als ik -ik vindt- of dergelijks lees. In social media is het nu al heel gewoon geworden, zelfs van hoger geschoolden, gelukkig nog niet in de kranten of boeken. Als je vroeger zulke fouten maakte, werd je hele betoog niet eens meer serieus genomen, dat is in ieder geval wel anders nu.
@Dirk - 'Denk je er wel eens over na voor je iets opschrijft?'
Wel over wat ik schrijf, maar niet over hoe ik het schrijf. Dat heeft ook geen zin, want ik weet niet hoe dat moet. De enige manier voor mij om geen spelfouten te maken, is door niets meer te schrijven.
Maar je zegt toch zeker niet ook ik loopt, ik denkt of ik zegt? Dat weet je wel? Nou dan...
@Dirk - 'weerzin tegen verveling (...) leeft bij iedereen die vooruit wil en beetje progressief is.'
Waarom geloof jij dat van Gogh zo enorm ambitieus en progressief was?
Wat ik bedoelde te zeggen is dat hij nogal rusteloos van aard was om het voorzichtig te zeggen. Niet om vooruit te komen of progressief te wezen, maar omdat het in zijn karakter lag. Er ging bijna geen week voorbij of er was wel weer een nieuw relletje rond Theo van Gogh. Je hebt die tijd toch meegemaakt? Het was echt heel uitzonderlijk zo snel als hij weer een nieuw relletje op zocht. Die relletjes overkwamen hem niet, hij zocht ze bewust op, met name als hij zijn energie niet kwijt kon in het maken van films. Het is absoluut niet waar dat 'iedereen die een beetje vooruit wilde en progressief was' zo'n enorme behoefte had aan aandacht en publiciteit als Theo van Gogh.
Ik geloof dus dat het niet die weerzin tegen verveling was bij hem (want dat geldt voor vrijwel iedereen, niemand wil in verveling blijven hangen), maar de zucht om de boel op stang te jagen, de charlatan uit te hangen(en dat zijn er maar weinig, al komt het wel eens voor in de puberteit en adolescentie periode)
@Dirk, ik lees veel perfect gespelde domheid her en der. Vaak van hoogopgeleiden bovendien. Spelling is techniek, wat er gespeld/t/dat wordt is inhoud. Doe mij maar aandacht voor de inhoud. Daarnaast zijn er ook mensen die dyslectisch zijn. En die hebben ook iets te zeggen.
Het paternalistische zit hem in de vermanende wijze waarop je iemand aanspreekt, niet in het feit dat je iemand aanspreekt. Je beroepen op 'je mag niks meer zeggen is een zogeheten 'cop-out' die mensen graag inzetten voor ze de bijvoorbeeld racistische bagger gaan uitkramen. Een zichzelf en anderen respecterend mens zou geen 'je mag niets meer zeggen' moeten/hoeven gebruiken.
Niet zo vermanend en betuttelend,Mir, neem een voorbeeld aan mij en Molly, die het liever bij het inhoudelijke houden, en niet te veel zeuren over taal of vorm. En heb ik ergens gezegd dat ze haar mond moest houden? Wel over zoals het vroeger was, maar dat dat inmiddels allang niet meer opgaat.
die irritatie die je nu voelt is identiek aan de irritatie die anderen voelen als jij je paternalistische petje opzet Dirk. Dat je nu overigens weer opzet met je 'neem liever een voorbeeld aan'. Vervelend he!?
@dirk - '(...) en niet te veel zeuren over taal of vorm.'
Dat het gezeur is wil ik niet zeggen, maar je spreekt me aan op de vorm en dat steekt. Vorm is niet onbelangrijk! Hoe het komt dat ik niet correct kan spellen weet ik niet. Ik ben niet dyslectisch geloof ik (spel ik dat goed?) . Misschien komt het omdat ik tijdens mijn lagere schooltijd ben gewisseld van school en daardoor precies heb gemist waar de t-jes en de d-tjes moeten staan. Dat jij daar zo'n last van hebt vind ik erg vervelend voor je, maar is dat nu mijn probleem of jouw probleem? Waar het mij om gaat is dat ik op een begrijpelijke manier wil vertellen wat ik bedoel en ik geloof niet dat de betekenis van wat ik wil zeggen verandert als ik een spelfout maak.
@Dirk - 'niemand wil in verveling blijven hangen'
Jawel hoor. Veiligheid is voor de meeste mensen enorm belangrijk, en verveling is daarvan bijna onvermijdelijk het gevolg. Daarom leiden de meeste mensen een vervelend leven.
Van Gogh gaf niet zoveel om veiligheid. Veel te vervelend.
Een charlatan is iemand die de boel besodemietert. Dat was hij zeker niet.
@Mirzas - 'Spelling is techniek, wat er gespeld/t/dat wordt is inhoud. Doe mij maar aandacht voor de inhoud. '
Dankjewel, Mirzas, zo zie ik het ook. De techniek van het spellen zou ik graag willen beheersen, al was het alleen maar omdat Dirk er anders zo'n last van heeft, maar ik zie het niet. Niet vanzelf. Daardoor kost het mij enorm veel tijd en energie om een behoorlijke tekst op papier te krijgen zonder spelfouten. Die tijd en energie kan ik niet besteden aan andere dingen, die ik veel belangrijker vindt. Dus sorry Dirk, ik vrees dat je met mijn spelfouten moet leren leven.
Het is niet zo dat je me lastig valt, Molly, waarom zou je? Maar ik heb altijd wel iets schoolmeesterachtigs gehad (en ben zeker de enige niet hier die op spel - of andere taalfouten wijst, vdbemt bijv deze week weer). Kritiek is ook niet negatief, juist niet.
Over dat spellen, heel simpele regel bij dt: geleerd of geleert? Plak er dan een e achter , is het geleerde of geleerte? Bekeerd of bekeert, idem, gestort , gestorte of gestorde? gestoord, gestoorte of gestoorde, simple comme bonjour. Ook voor - ik vindt - geldt dat, kijk boven. En krijg jij geen rode onderstreping bij foutjes??
Theo vond zichzelf (noemde zich) de dorpsgek, en dacht dat dat alleen al voldoende veiligheid betekende, wie gaat er nu de dorpsgek doodschieten? Wilders, dat is wat anders.
Dat had hij dus mis...
En verveling is uiterst ongezond, voor dieren (staldieren, varkens en kippen) en mensen, daar is het nog erger, ik verveel me dood, zeggen ze dan, dat zegt genoeg....
ENou, Han. Dat is een mooie mening die je daar verkondigt in je stukje. En toch blijf ik zeer warme herinneringen koesteren aan deze bon vivant en scheldgrage durfal.
Wie hem kende weet dat hij vooral een afkeer van moraalridders en hypocrieten had. Iemamd die in de privésfeer een warm en gouden hart had.
En als je zijn latere films terugkijkt- al waren sommigen, toegegeven, bar slecht- zal daar een empathie voor het menselijke ontdekken die hem ook niet vreemd was. Denk alleen al aan de 13 delige TV serie Najib en Julia; die moderne Romeo en Julia van hem.
Hij mocht graag schelden.
Nou èn. Schelden doet niet zeer. En wie zegt van wel is gewoon een aansteller of wil graag slachtoffertje spelen voor het eigen/of politiek gewin. Althans, zo dacht hij... ongeveer.
"Nou èn. Schelden doet niet zeer. En wie zegt van wel is gewoon een aansteller of wil graag slachtoffertje spelen voor het eigen/of politiek gewin. Althans, zo dacht hij... ongeveer. "
En dat had hij mis.
Iemand uitschelden doet inderdaad niet zeer. Uitgescholden worden kan daarentegen héél pijnlijk zijn. Dat heeft niets, maar dan ook helemaal niets met aanstellerij of slachtoffertje spelen te maken. Wie dat stelt zoekt niets anders dan uitvluchten voor onbeschoft gedrag.
Kapitein
Dat: "...... en toch.....", dat doet 't 'em.
Harris is beter en toch.....
Hitler discrimineert joden en toch.....
Zwarte mensen zijn natuurlijk niet minder en toch.......
[Maar Theo van Gogh wordt door de hele goegemeente geëerd als martelaar van het vrije woord.]
Maar dus niet door iedereen, en terecht. Hij had een grote mond, was provocateur en beledigde zo veel hij kon, en dat is iets heel anders. De vrijheid van meningsuiting is zeker een groot goed, maar kan nooit absoluut zijn en is dat ook nooit geweest, en heeft in een als democratisch te beschouwen samenleving grenzen. Ook strafrechtelijk, waar het gaat om belediging, smaad of laster, of discriminatie of belediging van een groep mensen wegens bepaalde kenmerken (ras, geloof, enz.), dan wel aanzetten tot haat of gebruik van geweld tegen hen.
[Theo van Gogh was – met Reve trouwens – een reactionaire bohémien, een avant garde kunstenaar met een afkeer van de gevestigde orde, niet omdat hij zo links was maar juist zo rechts.]
Mee eens. En vandaar dat gedweep met hem van ultrarechtse types.
Dat (uiterst) rechts en kunstzinnige gaven samen kunnen gaan toont ook het voorbeeld de cineaste Leni Riefenstahl, die propagandafilms maakte voor het nazi-regiem ("Triumf des Willens", "Olympia"), maar ook heel vernieuwend en daarmee belangrijk was.
Hopelijk is het Han gegeven om de Theo van Gogh’s van deze wereld nog vele jaren zwart te maken. Leve de hoeders van het vrije woord!
Frank
Als Van Gogh de hoeder was geweest van het vrije woord, dan zou hij niet gecorrigeerd zijn door de rechter.
En maak je iemand zwart die er een werkelijkheid waarin gediscrimineerd mag worden, op na houdt? Ik weet dat wanneer je beweert dat moslims niet deugen, dat op zich geen bewijs is dat je discrimineert maar ik zou het heel raar vinden - zeker als je de hoeder van het vrije woord genoemd zou kunnen worden - dat je iemand die volgens jou niet deugt, zou behandelen alsof die wel deugt.
Over de doden niets dan goed luidt het spreekwoord. Letterlijk gezien onterecht natuurlijk, maar in het geval van Theo wil ik deze stelling wel verdedigen. Gezien de afschuwelijke manier waarop Theo is vermoord zal hij de geschiedenis ingaan als martelaar. Voor links was Theo een wolf in schaapskleren. Links dacht altijd dat hij 1 van hun was. Theo kwam uiteindelijk tot andere inzichten en schoof politiek op naar rechts. Een zelfde ontwikkeling zie je nu bij cabaretier Hans Teeuwen. Links vind het blijkbaar vreemd dat ook niet linkse mensen kunstzinnig en creatief kunnen zijn.
"Een zelfde ontwikkeling zie je nu bij cabaretier Hans Teeuwen. Links vind het blijkbaar vreemd dat ook niet linkse mensen kunstzinnig en creatief kunnen zijn."
Wat een knullige stropop.
als je over de doden niets dan goeds wilt zeggen laat je het wel uit je hoofd om Teeuwen en van Gogh in één ademtocht te noemen.
Ik noem ze niet extreemrechts omdat in mijn optiek Theo van Gogh en ook Pim Fortuyn links wilden veránderen. Ze stonden voor open, vrij debat.
De huidige Wilders-Baudet-kliek wil links niet overtuigen of veranderen, maar kapotmaken. Zij willen instituties afbreken en het vertrouwen ondermijnen. Dat noem ik extreemrechts.
Daarom vind ik bijvoorbeeld Nausicaa Marbe of zo’n Joost Eerdmans wel te pruimen. Zij willen links ook bewegen tot verandering. Dat klinkt voortdurend door in hun manier van redeneren. Zij staan ook voor dat open debat. Dat vind ik geen extreemrechts.
Terwijl waardeloze types als Duk, Nanninga, Nijman, Brussen, Niemoller, etc. alleen maar minachting tonen voor links, voor andersdenkenden. Ze háten open debat, omdat ze geen tegenspraak dulden. Dat soort lui zijn net als de Wilders-kliek slopers, afbrekers, incompetent, benepen, uit eigenbelang, en vallen daarom in mijn optiek ook onder extreemrechts.
Ik vind hen dan ook absoluut geen erfgenamen van Theo en Pim. Ik moet gniffelen en meewarig hoofdschudden als zij laten blijken zichzelf wel zo te zien. Waanideeën zijn dat.
Zou hem in retrospectief eerder als progressieve 'vrij linkser' positioneren.
Hij signaleerde een dualistische positie op links als het ging om schendingen van vrouwenrechten binnen de Nederlandse islamitische gemeenschap. Signaleerde vroegtijdig dat deze vrouwen meer van rechts konden verwachten dan van links.
Die hypocrisie wilde hij blootleggen. Daar is niets extreemrechts aan Han.
U heeft een fantasievolle visie van het gedrag en gedachtengoed van Vam Gogh.
"als ontwrichter van de gevestigde politiek viel Hadjememaar heel erg tegen: hij liet zich op het stadhuis niet gelden".
Klopt. Hadjememaar werd vóór de verkiezingen gearresteerd -> Veenhuizen, moest verplicht ontwennen, en werd gedwongen afstand te doen van zijn raadszetel. (Maar toch, "vijf cent voor een borrel"-slogan: moet erg ontwrichtend zijn geweest. Bedreigend zelfs.)
Zijn maat heeft de zetel wel ingenomen. Hij zei een keer wat: of het raam open mocht dan wel dicht, dat weet ik niet precies.
"haat- en scheldcampagnes die [Van Gogh] continu voerde tegen mensen die hij als links ervoer"
Leon de Winter links? Eveline Gans? Al die vrienden en collegas? En wat is dat 'hij ervoer' voor escape?
Niet overtuigend om Van Gogh op de Li/Re schaal te pennen. Zijn columnnen-voer omvat vele anderen, vrienden, collegas. Beter is: gebrouilleerden.
Ik kende Eveline Gans uit mijn studietijd en ook van later toen zij professor was. Dat was een keurige progressieve dame.
Sterk artikel, plaatst twijfelachtige volksheld Van Gogh in een bescheidener, realistischer perspectief, net als Pim Fortuyn. Dat zij vermoord zijn, zou niet direct een postume heldenstatus moeten opleveren, zeker niet gezien hun asociale maatschappijvisie.
Ik vond hem maar een stomme aap, die van Gogh
zwaar overgewaardeerde charlatan
Theo van Gogh stond vooral in de traditie van links engagement, lijkt me. Bestudeer de teksten van Neerlands Hoop maar eens, zou ik zeggen.
Freek de Jonge was daar zelf altijd heel duidelijk over: ageren tegen de gevestigde orde en het slechten van taboes. Dus grove grappen over religie, het Koningshuis, bekende politici, Nederlandse tradities, seks.....
Net als Van Gogh dus. Met als grote verschil dat Van Gogh ook de Islam op de korrel nam. Maar als ik jouw redenatie volg dan was Neerlands Hoop ook een extreemrechtse cabaretgroep.
Altijd op de hoogte blijven van het laatste nieuws?
Meld je hieronder gratis aan voor Joop NL. Iedere donderdag een selectie opvallende nieuwsverhalen, opinies en cartoons in je mailbox.
Wel grappig dat vechters tegen rechts extremisme en conservatisme nu ook rechts extreem zijn. Reve met zijn geschop tegen het Christendom en van Gogh met zijn geschop tegen het rechts extreme Jodendom en de rechts Extreme Islam.
Komt dit doordat links geen fut meer heeft en zich tegenwoordig braaf gedraagd naar de rijken toe?
geschop tegen het christendom door Reve? Hij was een brave katholiek(ook volgens de belgische pastoor die zijn lijkrede hield in de kerk), die heel wat kaarsjes heeft opgestoken bij de diverse Mariabeelden in de kerken (en voor zijn eigen Mariabeeltenis thuis natuurlijk). Of dat nou wel of geen ironie was? Wie het weet mag het zeggen, volgens de pastoor niet dus. In Submission zat volgens mij heel weinig ironie, dat was pure ernst....
Bittere ernst zeg maar. En ik vraag me af wat Ayaan Hirsi ervan vond, een heel redelijke dame vond ik steeds, die weinig moest hebben van het cynisme en sarcasme van die dorpsgek Theo v.G. Is hier ooit iets over uitgelegd door essayist of columnist??