De opiniesite van BNNVARA met actueel nieuws en uitgesproken meningen

Telegraaf meest uitgesproken tijdens campagne

Opinie

•

12-09-2012

•

leestijd 5 minuten

•

In hoeverre zijn de voorpagina’s van de dagbladen 'partijdig' geweest tijdens de campagne?

“Telegraaf en VNO-NCW bashen SP, volgens Marijnissen”, aldus een groot aantal koppen op 4 september 2012 naar aanleiding van een ANP bericht. Volgens oud-SP voorman, de avond ervoor te gast bij Nieuwsuur, heeft de krant met een aantal koppen als “SP kost Banen” en “Het Rommelt bij Roemer” de huidige leider van de SP, Emile Roemer, ‘ongekend gebashed’.

Van kranten mag verwacht worden dat zij onpartijdig verslag doen van de gebeurtenissen, ook ten aanzien van de politiek. In deze Nieuwsmonitor Kort gaan we in op de vraag in hoeverre de voorpagina’s van de dagbladen ook echt ‘partijdig’ zijn geweest tijdens de campagne.

Media bias: vertekeningen in berichtgeving

Nieuws is geen gegeven, maar de uitkomst van een selectieproces. Journalisten en nieuwsredacties beslissen welke gebeurtenissen relevant zijn voor hun publiek en hoe ze daarover berichten. Zij selecteren gebeurtenissen op nieuwswaarde. Zo zullen gebeurtenissen die conflict vertegenwoordigen eerder nieuws worden. Dit geldt ook voor onverwachte gebeurtenissen, gebeurtenissen rondom bekende personen en gebeurtenissen die herkenbaar zijn voor het publiek.

Binnen de democratie vervullen media een intermediaire rol tussen het publiek en de gezagdragers. Zij worden geacht de burgers informeren over zaken van publiek belang, opdat burgers tot weloverwogen afwegingen kunnen komen en media kunnen fungeren als waakhond tegen misbruik van macht (Strömbäck 2008).

Hierbij is objectiviteit van cruciaal belang. Onder dit begrip vallen waarden als onpartijdigheid, neutraliteit, eerlijkheid en betrouwbaarheid. Een voorkeur oftewel een bias houdt in dat er consistente patronen in de berichtgeving aanwezig zijn waarin een partij meer en positiever aandacht krijgt dan andere partijen. Op het gebied van de politieke verslaggeving bestuderen mediawetenschappers of nieuwsredacties een overwegend politiek ‘linkse’ of ‘rechtse’ informatiestroom verspreiden. Tijdens de campagne van 2006 lieten de dagbladen een lichte voorkeur zien voor die partijen waarmee zij vroeger in verzuilde tijden gelieerd waren (Takens et al. 2010). Deze voorkeuren komen vooral tot uitdrukking op de voorpagina’s, de visitekaartjes van de kranten, waarbij de koppen een belangrijke rol spelen. Krantenlezers richten zich toch voornamelijk op de koppen in de krant (Dor, 2003).

In tabel 1 geven we een overzicht van het aantal artikelen op de voorpagina’s van de kranten tijdens de verkiezingscampagne. Naast de hoeveelheid artikelen geven we ook de gemiddelde teneur van het artikel weer. Is het positief of negatief nieuws voor de partij?

Tabel 1. Aantal en teneur van de artikelen op de voorpagina per partij

De nek-aan-nek race tussen PvdA en VVD komt ook naar voren in de voorpagina’s van de kranten tijdens de campagne. In totaal worden beide partijen nagenoeg even vaak genoemd in de artikelen op de voorpagina’s. In het AD, NRC Handelsblad en Trouw wordt de VVD iets vaker genoemd, in De Telegraaf en de Volkskrant zien we vaker de PvdA genoemd. De Telegraaf heeft daarnaast veel aandacht voor de SP op de voorpagina. Van de 15 artikelen over de SP op de voorpagina’s, vinden we er 7 terug in De Telegraaf. Daarnaast zien we dat de teneur van deze artikelen vooral negatief van toon is, -0,7 op een schaal van -1 tot 1. De SP scoort alleen in NRC Handelsblad positief, zij het dat het hier slechts gaat om één artikel.

De PvdA doet het in alle dagbladen aanzienlijk beter. ‘Samsom passeert Roemer’ (de Volkskrant, 4 september). De gemiddelde teneur van de berichtgeving is ronduit positief (0,6). Dit is vooral het geval in de Volkskrant (1,0) en het minst positief in De Telegraaf (0,3). In die krant komt met name de VVD op de voorpagina’s positief uit de bus. In 9 artikelen scoort de partij de maximale score van +1: ‘Rutte: bonus voor werk’ (De Telegraaf 22 augustus). In de overige kranten is de toon rond de VVD aanzienlijk gematigder. De PVV tenslotte wordt een stuk minder vaak genoemd. In slechts 8 artikelen zien we de partij van Wilders terug op de voorpagina’s. Vooral het AD noemt deze partij op haar voorpagina. De teneur is hierbij gemiddeld neutraal.

Wanneer we kijken naar verschillende periodes in de campagne zien de we opkomst van de PvdA ook terug in de berichtgeving op de voorpagina’s. In de eerste week wordt de VVD het vaakst genoemd, maar de andere partijen volgen min of meer op gelijke afstand. De week waarin ook Rutte, Wilders en Roemer begonnen aan de campagne zien we wederom dat de VVD het meest genoemd wordt, gevolgd door de PvdA en de SP. De PVV wordt in deze week al aanzienlijk minder genoemd. De eerste week van september zien we dat de tweestrijd ook te zien is op de voorpagina’s met PvdA en VVD die respectievelijk 15 en 14 keer wordt genoemd. De teneur rond de PvdA wordt positiever, zij het dat de laatste dagen de teneur iets daalt (0,2). De teneur rond de VVD daarentegen, zakt weg in de tweede week tot zelfs iets onder nul, maar is de laatste dagen gemiddeld weer positief (0,4).

Conclusie Kijkend naar de voorpagina’s van de dagbladen tijdens de campagne, zien we een zekere voorkeur van de redactie voor politieke partijen. Zo wordt de SP in De Telegraaf uitgebreid genoemd, waarbij de teneur ronduit negatief te noemen is. In de andere dagbladen komt de SP aanzienlijk minder aan bod en is de teneur minder negatief. De VVD aan de andere kant, wordt in de kranten voornamelijk neutraal afgeschilderd. Op de voorpagina van De Telegraaf daarentegen wordt de VVD in negen artikelen juist uiterst positief afgeschilderd op de voorpagina’s. In de Volkskrant zien we juist dat de PvdA in 7 artikelen ronduit positief naar voren komt op de voorpagina’s. Hoewel we op basis van deze cijfers niet kunnen spreken van een structurele bias, daarvoor is de onderzoeksperiode te kort, zien we wel dat de dagbladen middels hun voorpagina’s een zekere politieke voorkeur laten doorschemeren. Ook uit deze meting blijkt dat de kranten hier hun klassieke banden volgen. In vergelijking met de andere dagbladen is De Telegraaf het meest uitgesproken.

Methode In dit onderzoek hebben we gekeken naar de voorpagina’s van de vijf landelijke dagbladen in de periode vanaf 20 augustus tot en met 8 september. We hebben daarbij gekeken in hoeverre de artikelen betrekking hebben op de vier grote partijen en wat de teneur van deze berichtgeving was. Deze teneur kan variëren van uiterst negatief (-1) tot uiterst positief (+1). Enkele voorbeelden: “Roemer Jokt” (De Telegraaf, 29 augustus 2012) is een negatief verhaal voor de SP. Het artikel “Samsom nu populairder dan Rutte” (AD, 7 september 2012) is positief voor de PvdA en negatief voor de VVD. Een kop “SP en PvdA strijden om linkse kiezer” (NRC Handelsblad, 6 september 2012) is voor zowel SP als PvdA als positief geïnterpreteerd. Ook als de kop een citaat is van een politicus wordt dit als positief voor de partij gezien.

Literatuur Dor, D. (2003). On newspaper headlines as relevance optimizers. Journal of Pragmatics, 35: 695-721. Strömbäck, J. (2008). Four phases of mediatization: An analysis of the mediatization of politics. International Journal of Press/Politics, 13, 228–4. Takens, J., Ruigrok, N. Hoof, A. Van, Scholten, O. (2010). Old ties from a new(s) perspective: Diversity in the Dutch press coverage of the 2006 general election campaign. Communications 35(4): 417- 438.

Meer over:

politiek, opinie

Praat mee

onze spelregels.

0/1500

Bedankt voor je reactie! De redactie controleert of je bericht voldoet aan de spelregels. Het kan even duren voordat het zichtbaar is.

Reacties (20)

Sorteren op:

lembeck12 sep. 2012 - 10:23

http://zembla.vara.nl/Afleveringen.1973.0.html?&tx_ttnews[tt_news]=48937&cHash=0b5ab63c472536081b159979646f1115

bob b.12 sep. 2012 - 10:23

NIet alleen via de krant maar ook op tv. Via dat ochtendprogramma met Merel Westrik en natuurlijk door Paul Jansen als deskundige op te laten trommelen als deskundige. Ik heb zelden zoveel partijdige deskundigheid gehoord. Hij hielp Rutte tijdens zijn ontmoeting met Theo Maassen, hij gaf hem daar zelfs strategisch advies, die Rutte tijdens zijn volgende ontmoering duidelijk had over genomen.

kingfishererik12 sep. 2012 - 10:23

En mijn door sommigen o zo verfoeide zogenaamd linkse ochtendkrant is positiever over VVD en PVV dan over de SP. Na al het afgeven op mijn krant zou me dat haast een plezier moeten doen (maar het bevestigt ook mijn gevoel dat ik soms heb: het mag wel wat linkser met mijn krant...)

pinkindian12 sep. 2012 - 10:23

de telegraaf media groep is de afdeling vuile handen van de vvd

rgeurtsen12 sep. 2012 - 10:23

Politiek telegraaf redacteur Paultje is de super hypocriet. Gisterenavond ontkende hij nog campagne te voeren voor VVD en anti links. De suggestie was dat hij objectief was... Wat een flauwekul, er was geen linksgeoriënteerde journalist te zien en te horen gisterenavond bij P&W. Wat een afgang. Duidelijk ideologisch gedreven gasten als objectieve journalisten inbrengen. Meneer Klee bakt er als redacteur van het programma helemaal helemaal niets van.

karelkoning12 sep. 2012 - 10:23

Volkskrantredactie verkeerde vanaf het moment dat RTL4 'premiersdebat' voor Samsom goed afliep in volstrekte PvdA euforie en trapte iedere andere lijstttekker bewust de grond in, iets dat overigens hun volstrekte recht is. Ik als niet PvdA stemmer heb mijn abonnement opgezegd want heb in dat partijblad voorlopig niets meer te zoeken....

Stemvee12 sep. 2012 - 10:23

Misschien moet Mevrouw Ruigrok ook eens onderzoek doen naar de politieke kleur van TV programma's. Ik denk zo maar even aan 1VoorDeVerkiezingen en De Wereld Draait Door. Let wel; i.t.t. tot de landelijk dagbladen zijn dit media die met gemeenschapsgeld worden gemaakt.

Marc Marc12 sep. 2012 - 10:23

Als ik het tabelletje lees dan zou de kop "Volkskrant meest uitgesproken positief over de PvdA en de PVV" dichter bij de inhoud van het onderzoek staan.

ElChe12 sep. 2012 - 10:23

Een krant met een nsb achtergrond zal zijn roots niet verloochenen en zal dus extreem rechts (vvd en pvv) steunen waar het kan. En zoals iedere verkiezing zal ze linkse partijen door het slijk halen. Dat is de telegrof wel toevertrouwd. Maar ook dit is geen nieuws, want dat doen ze al van voor wo2 tot nu. Een consequent beleid.

Zakenpief12 sep. 2012 - 10:23

http://www.telegraaf.nl/binnenland/verkiezingen2012/12944895/__Telegraaf-lezer_koos_VVD__.html Toch valt de invloed van de Telegraaf op haar lezers wel mee. 34% tov 27% gemiddeld voor heel Nederland. Eenzelfde beeld is bij de VK te zien, mbt de PvdA.

jonh1614412 sep. 2012 - 10:23

Telegraaf het partijblad van de VVD? You don't say???

1 Reactie

lembeck12 sep. 2012 - 10:23

Elsevier ook.

0 Rapporteren

HanvanderHorst112 sep. 2012 - 10:23

Het gaat slecht met alle dagbladen maar ook hier ligt De Telegraaf op kop. De oplage daalde vorig jaar met 7,5% tot onder de 600.000. Deze eeuw zijn er al honderdduizenden vaste lezers weggelopen. Dit is trouwens een Europees verschijnsel. Ook de oplages van kranten als Bild of the Sun zijn enorm teruggelopen.

1 Reactie

JoopSchouten12 sep. 2012 - 10:23

Wist ik niet Han. Goed nieuws.

0 Rapporteren

LastShadowPuppet12 sep. 2012 - 10:23

Nou nou jongens, ik ben geschokt! De Telegraaf blijkt een voorkeur voor de VVD te hebben! Kijk liever eens naar de zogenaamd publieke omroepen. Voorbeeld: Tijdens DWDD zit er een in dienst van de PvdA zijnde neeschudder opzichtig achter Mark Rutte. Mag gewoon de hele uitzending blijven zitten. Tijdens Nieuwsuur zit er een in dienst van de VVD zijnde jaknikker opzichtig achter Bolkestein: deze wordt nog tijdens de uitzending van de tribune geplukt! Toeval? I think not...

1 Reactie

christiaane12 sep. 2012 - 10:23

Van de tribune geplukt? Hij verdween inderdaad uit beeld (dat viel mij ook op), maar volgens mij werd hij niet van de tribune geplukt, maar werd het camerastandpunt net iets veranderd. Waarom daar wel en bij DWDD niet? Omdat Nieuwsuur juist als taak heeft objectief te berichten. DWDD is duidelijk een VARA programma en hoeft dus niet objectief te zijn.

0 Rapporteren

[verwijderd]12 sep. 2012 - 10:23

Volkskrant,trouw,nrc,dwdd,zembla,nieuwsuur,p&w, genoeg of nog meer.

1 Reactie

wvdstraat12 sep. 2012 - 10:23

tros, avro, wnl, powned, svenkokkeldinges van de kro, eo, rtl4, rtl5, rtl7,rtl8, sbs6, telegraaf, ad, elsevier, driekwart van hp-detijd, spits, metro, het merendeel van alle gratis en betaalde regionale en lokale blaadjes, story, privé, weekend; allemaal extreem-rechts en een afleiding van waar het om gaat !

0 Rapporteren

ElKlaasTasso12 sep. 2012 - 10:23

Er is altijd wel iets met de berichtgeving van de Telegraaf. Er klopt iets niet of het is gewoon verkapte reclame voor het een of ander. Ook nu met die vermoorde ambassadeur uit Libië. Gelijk voorpaginanieuws. Nou ja toegegeven, het nieuws breidt zich wel uit omdat er allerlei reacties van landen en volkeren op komen, maar toch.

1 Reactie

ElKlaasTasso12 sep. 2012 - 10:23

Oh, hmm nou je ziet nu toch wel ieder groot nieuwsblog erover berichten. Van NRC, Trouw tot Volkskrant. Dus misschien toch niet zo Telegraaf specifiek.

0 Rapporteren