Team van Israëlische huurlingen stuurt al twintig jaar trollenlegers aan om verkiezingen te beïnvloeden

Een team van Israëlische huurlingen verspreidt al jarenlang op zeer geavanceerde wijze nepnieuws via sociale en reguliere media. Het team beweert zich te mengen in de politiek en dankzij hacking, sabotage en desinformatiecampagnes meer dan dertig verkiezingen wereldwijd te hebben gemanipuleerd. Uit grootschalig onderzoek van een consortium van journalisten van onder andere The Guardian, Haaretz, Le Soir, Knack en zo’n 30 andere organisaties, is nu bekend wie erachter zit: een voormalige Israëlische commando genaamd Tal Hanan.

Het team van Hanan opereert onder de naam Team Jorge en vliegt volledig onder de radar. Het consortium startte een onderzoek naar de grootste desinformatie-verspreiders in het kader van het project #StoryKillers. Dit naar aanleiding van de moord op de Indiase journaliste Gauri Lankesh. Via via lukte het om in contact te treden met “een geheimzinnige speler uit de desinformatie-industrie”. Het consortium deed zich voor als vertegenwoordigers van een potentiële klant uit een Afrikaans land en had het verzoek de verkiezingen uit te stellen. Dat leidde tot ontmoetingen met Team Jorge, die met een verborgen camera werden opgenomen.

In de gesprekken pochte “Jorge” met de tactieken die hij en zijn team gebruiken. Van cyberaanvallen, tot internationale desinformatiecampagnes, vervalste documenten, diefstal van gevoelige informatie en het zwartmaken van politieke tegenstanders. Een van de voorbeelden die Jorge noemde was de beruchte cyberaanval om het referendum over de Catalaanse onafhankelijkheid in 2014 te saboteren. Volgens Jorge hebben hij en zijn team zich de afgelopen twintig jaar gemengd in 33 verkiezingen wereldwijd, “waarvan 27 met succes”.

De undercover-beelden zijn gemaakt door verslaggevers van The Marker, Radio France en Haaretz. Daarop is te zien hoe Jorge uitvoerig uit de doeken doet hoe hij opereert. Elke campagne bestaat uit drie fasen: inlichtingen verzamelen, een verhaal opbouwen en dat vervolgens wijd verspreiden om maximale impact te bereiken. In een live demonstratie toonde Jorge aan toegang te hebben tot het Telegram-account van een Keniaanse minister door berichten in diens naam te versturen. Daarnaast beschikt het team over toegang tot e-mailaccount van prominente personen, van politici tot zakenlieden.

Team Jorge gebruikt daarnaast eigen geavanceerde software, genaamd Advanced Impact Media Solutions (AIMS). Met dat systeem kan op grote schaal een enorm leger aan nep-profielen op alle sociale media worden aangemaakt, geheel voorzien van door AI gegenereerde inhoud. De accounts maken gebruik van gestolen profielfoto’s en worden voorzien van namen, woonplaatsen en identiteit. Eind 2022 stuurde AIMS een legers van bijna 40.000 accounts aan. AIMS weet op ingenieuze wijze de detectiesystemen van Google, Apple, Facebook, Amazon en Microsoft te omzeilen die nepprofielen moeten herkennen. Daarnaast kunnen er via AIMS massa’s neppe persberichten en blogs worden geschreven om zo een gecoördineerde desinformatiecampagne te starten.

De journalisten vroegen een demonstratie en kregen die. Knack schrijft:

In de zomer van 2022 ging “Emmanuel de emoe” viraal op sociale media, huisdier van de bekende influencer Taylor Blake. We daagden Team Jorge uit met een missie: verspreid het Twitter-gerucht dat de emoe is overleden. Resultaat? Met behulp van de nepaccounts van AIMS ging de hashtag #RIP_Emmanuel in geen tijd op Twitter rond. De campagne, zo konden we zelf vaststellen, omvatte duizenden tweets, shares en likes.

Jorge stuurde ons een screenshot waaruit bleek dat #RIP_Emmanuel een van de trending items op Twitter was in Slowakije, met 1347 tweets alleen al in dat land. In Afrika, Europa en ook in de Verenigde Staten werd de dood van ‘de legende’ betreurd en schreven mensen over hoezeer ‘Emmanuel gemist zal worden’.

Door de demonstratie kregen de journalisten onbedoeld inzage in welke accounts voor de desinformatiecampagnes worden ingezet. Diezelfde accounts bleken te zijn gebruikt in tenminste 19 andere nepnieuwsoperaties: “van het promoten van kernenergie in Californië, over het steunen van de Senegalese president Macky Sall in zijn herverkiezingsbod in 2019, tot het denigreren van de Zwitserse klokkenluider Xavier Justo die hielp het 1MDB-corruptieschandaal in Maleisië bloot te leggen.”

Wie gebruik wil maken voor de diensten van Team Jorge, moet daar flink voor in de buidel tasten. Een kleine operatie kost al gauw een paar honderdduizend dollar, wie een presidentsverkiezing wil manipuleren is minimaal 15 miljoen dollar kwijt. Betaling geschiedt via cryptomunten, zogenaamde donaties aan door Team Jorge beheerde ngo’s en overschrijvingen naar brievenbusfirma’s.

Uit het onderzoek kon ook worden herleid wie er nou eigenlijk achter Team Jorge zit. Dat bleek de Israëliër Tal Hanan te zijn, een oud-commando van de Israëlische strijdmacht. Officieel is Hanan eigenaar van twee bedrijven: het energiebedrijf Sol Energy en Demoman, een privaat beveiligingsbedrijf gespecialiseerd is in zowel antiterrorisme als economische inlichtingen. Er is weinig bekend over Hanan, maar wel dook zijn naam al eens eerder op. Dat gebeurde in 2015 in een mailwisseling tussen twee topmanagers van Cambridge Analytica, het Britse bedrijf dat op grote schaal de persoonlijke gegevens van bijna 87 miljoen Facebook-gebruikers verzamelde en die gebruikte voor gerichte politieke targeting. Cambridge Analytica speelde een grote rol bij het beïnvloeden van het stemgedrag in de Amerikaanse presidentsverkiezingen van 2016 en het Brexit-referendum.

Hanan zelf heeft geweigerd op de ontdekkingen te reageren.