Tanja Nijmeijer is een heldin

Onlangs voorspelde ik op Twitter dat tieners over dertig jaar t-shirts dragen met daarop een iconische afbeelding van Tanja Nijmeijer. Een gewaagde gok lijkt me dat niet.

Che Guevara geniet al decennia lang een cultstatus onder jongeren en die reputatie is inmiddels verzilverd door de kledingindustrie. Alberto Korda, Fidel Castro’s persoonlijke fotograaf en maker van de bekende foto van Guevara die op talloze kleding prijkt, kan daar over meepraten. Of beter gezegd: niet over meepraten want veel geld voor zijn werk heeft hij niet gehad. In een gewonnen rechtzaak tegen Smirnoff, enkele jaren geleden, gaf hij het hem toegekende bedrag weg, zoals het een echte socialist betaamt.

Of Nijmeijer de reputatie van Guevara achterna zal gaan is niet te voorspellen, maar de tekenen wijzen erop. Ze is charismatisch, compromisloos en een mooie verschijning: drie belangrijke voorwaarden om op te stijgen naar het selecte gezelschap van eeuwige iconen.

Wat fascineert in de discussie rondom Nijmeijer is dat het zelden gaat over de inhoudelijke kant van haar zaak. Dat ze voor een stelletje afpersers werkt, ja dat kennen we. Dat ze onschuldige burgers terroriseert, dat hebben we gehoord, ja. De miljardeninkomsten uit drugs, wie heeft er niet over gezien op televisie? De FARC is de Wallmart van de cocaïne, nietwaar?

Ach ja.

Ook in Colombia bestaat propaganda, aan beide kanten. De vraag waarom Nijmeijer er voor koos een relatief veilig bestaan in het noorden des lands in te ruilen voor een avontuur in de jungle van Colombia is een interessantere. In een interview met de Volkskrant van afgelopen zaterdag liet Nijmeijer er niet veel over los. Of het beeld dat van haar bestaat genuanceerder zal worden valt dan ook te betwijfelen. De quote op de voorpagina helpt in ieder geval niet mee: “Vijanden moet je executeren, wat anders?”

De al eerder aangehaalde Che Guevara, maar ook Gandhi, James Dean, Tupac Shakur of Jimmy Hendrickx groeiden uit tot mythische proporties na hun dood. Als er iets is dat hen bindt, is het hun compromisloze levenswijze. Bij leven werden ze erom geprezen én verketterd. Na hun dood werden ze bijkans heilig verklaard. De paradox in deze is natuurlijk dat outsiders kennelijk pas salonfähig worden als ze niet gevaarlijk meer zijn voor de dominante cultuur.

Ook Nijmeijer is compromisloos en daardoor controveriseel. Ze heeft gekozen voor het leven van een martelaar en de kans op een heldendood in de stijl van Guevara is levensgroot aanwezig. Het Marxisme-Leninisme waar ze haar principes op heeft gebaseerd gaat uit van gelijkheid. Dit egalitaire leitprinzip contrasteert behoorlijk met het verheerlijken van leiders die kennelijk toch iets gelijker zijn dan hun gelijken. In dat licht is de cultstatus van Che Guevara, en de nog levende Fidel Castro, in tegenspraak met de traditie waar zij uit voortkomen.

Mocht Nijmeijer ooit een t-shirtheld worden, zal ze definitief zijn verslagen door de krachten waar ze tegen vocht. In dat geval zullen onze kinderen of kleinkinderen (in Nijmeijer-shirt) ons uitleggen dat ze, net als Che Guevara, geen terroriste was maar een heldin. Dertig jaar geduld alstublieft. 

Dennis L’Ami schrijft iedere woensdag een column in de vorm van een brief op Joop waarin hij het nieuws op satirische wijze beschrijft.

Volg hem op Twitter

Dennis l’Ami debuteerde in 2011 met de roman De Eeuwige Mens.