Joop

Ta-Nehisi Coates begrijpt niet waarom hij van blanken zoveel applaus krijgt

  •  
17-03-2019
  •  
leestijd 6 minuten
  •  
16410540456_6cca376174_z-1
Ook al geselt hij zijn blanke publiek met zijn kritiek op de volgens hem door blankheid gedomineerde maatschappij, zij delen hetzelfde culturele en sociale kapitaal
In dit door rassenwaan getekende weekend laat de Volkskrant Ta-Nehisi Coates aan het woord, de gevierde Afro-Amerikaanse essayist en stripauteur. De discussies rond witte suprematie en structureel racisme in Nederland hebben veel met zijn geestelijke invloed te maken.
Coates heeft het moeilijk. Vaak krijgt hij applaus van een blank publiek. “Waarom vinden witte mensen het leuk wat ik schrijf?,” vraagt hij zich verwonderd af in het boek dat veel van de aanwezigen straks laten signeren. “Hoe kun je een kracht verslaan die jou omarmt?” zo schrijft Michael Persson aan het begin van een uitvoerig interview. Ik kan dat wel verklaren. Dat publiek van hem bestaat uit lezers en boekenliefhebbers. Die houden van zijn toon en zijn manier van doen.
Ta-Nehisi Coates werd in 1975 geboren. Zijn vader was van achtergrond bibliothecaris. Als aanhanger van de Black Panthers bouwde hij met zijn vrouw een drukkerij en uitgeverij op. Ta-Nehisi Coates groeide op in een groot en warm gezin waar lezen werd aangemoedigd en trots op eigen afkomst toegejuicht. Dat blijkt bijvoorbeeld uit Coates voornaam Ta-Nehisi. Dat is een oud Egyptisch woord voor Nubiër. Tegelijk werd hij gedrenkt in de Amerikaanse intellectuele cultuur. Hij maakte kennis met de muziekstijlen van zijn land, met de grote schrijvers, met wat er allemaal in de rijk gevulde boekenkast van vader en moeder stond. Hij leerde van hen ook het Amerikaans-Engels dat je moet spreken om in de kringen van de gevestigde orde niet alleen gehoord te worden maar ook beluisterd.
Vleesgeworden Amerikaanse droom Als enige van zijn broers en zusters maakte Coates zijn universitaire studie niet af. In plaats daarvan verzeilde hij in de journalistiek. Hij kreeg zijn stukken meteen in gerenommeerde Amerikaanse bladen geplaatst, waaronder The Atlantic, in de negentiende eeuw gesticht door grote schrijvers als Emerson en Longfellow en nog steeds doordesemd met het cultuureigen van deze dead white males.
Toen Coates een nieuwe carrière startte als schrijver van heldenstrips bereikte hij meteen een doorbraak met zijn Black Panther serie. Inmiddels is hij toegelaten tot het heilige der heiligen op dit terrein, de serie Captain America.
Ta-Nehisi Coates is de vleesgeworden Amerikaanse droom. Dat niet alleen, dankzij het feit dat hij in zo´n intellectueel milieu is opgegroeid, heeft hij de habitus en de manier van doen die je toegang geeft tot redacties van kwaliteitsbladen als The Atlantic. Hij bezit de juiste toon en stijl. Dat opent vele deuren. Wie dat allemaal niet van huis uit heeft mee gekregen, krijgt het een stuk moeilijker om door te dringen tot culturele en sociale Walhalla´s. Om met de Franse socioloog Pierre Bourdieu te spreken, Coates kreeg van huis uit het cultureel kapitaal mee dat anderen zich met veel moeite moeten zien te verwerven.
Cultuur en habitus Iedereen die als eerste van zijn familie wordt toegelaten tot een hogere opleiding weet precies wat ik daarmee bedoel. Dankzij het beurzenstelsel van minister Cals konden mijn broer en ik naar de universiteit. Als je nu op Woudestein in Rotterdam rondloopt of bijvoorbeeld op de Haagse Hogeschool vlak achter het station Hollands Spoor dan zie je ze daar massaal, studenten die van huis uit een heel andere cultuur en habitus hebben meegekregen dan heerst in de wereld van het hoger onderwijs.
Zeker bij de jongerejaars herken ik dan een onwennigheid die mij ook overviel, die eerste tijd in de collegebanken tussen burgemeesterskinderen, die met een aardappel in de keel ook nog eens de revolutie predikten en stoften op hun individueel klassenverraad. Dat is een extra hinderpaal. Hij valt te overwinnen maar heel wat studenten met het soort achtergrond van mij en mijn broer, die struikelen erover. Ta-Nehisi Coates heeft daar nooit last van gehad. Hij wist hoe hij altijd en overal de gewenste toon moest aan slaan. Daarom krijgt hij zoveel applaus van zijn welopgevoede, goed opgeleide en welvarende blanke publiek. Ook als hij het geselt met zijn kritiek op de volgens hem door blankheid gedomineerde maatschappij. Zij delen hetzelfde culturele en sociale kapitaal.
Arme blanken Dit past niet bij de ideologie die Coates in The Atlantic, zijn boeken en zijn stripverhalen verspreidt. Daar is onderdrukking raciaal getint. De blanken zijn aan de macht. In het interview met de Volkskrant onderstreept Coates dat de arme blanken, de in Amerika zeer uitgebuite mijnwerkers en de bewoners van achtergebleven districten in de Appalachen bijvoorbeeld, allemaal voor Trump gaan. Zij maken deel uit van de blanke suprematie. Zij zijn net zo goed onderdrukkers.
In 2014 schreef Coates een invloedrijk essay The case for reparations , waarin hij schadevergoeding vraagt voor de slavernij en de onderdrukking waar de Afro-Amerikaanse bevolking zo onder geleden heeft. Hij onderbouwt zijn stelling met een aantal persoonlijke verhalen van zwarten die structureel werden tegenwerkt bij hun pogingen om aan armoede en onderdrukking te ontsnappen. Tegelijk stelt hij West-Duitsland ten voorbeeld dat in de jaren vijftig een enorme schadevergoeding betaalde aan de staat Israel als Wiedergutmachung voor de holocaust. Coates zegt erbij dat er in Israël veel verzet bestond – deels met bomaanslagen – tegen het accepteren van deze afkoopsom voor een misdaad die niet met geld te beboeten valt. Toch vindt hij het een goed idee.
Over de vorm die deze schadevergoeding aan zou moeten nemen blijft Coates een beetje in het vage. Wel is duidelijk dat het op de een of andere manier een kapitaalsoverdracht zou moeten zijn van het blanke naar het Afro-Amerikaanse volksdeel zou moeten zijn. En dat hijzelf met zijn gezin aan de ontvangende kant thuis hoort. Die mijnwerkers echter nooit, ook al worden ze daar in West Virginia en elders meer dan anderhalve eeuw structureel klein en arm gehouden.
Biologie of opvoeding? Er woedt al meer dan honderd jaar een niet aflatende discussie over de oorzaak van achterstelling. In het Engels heet die nature versus nurture. Is het biologie of opvoeding? Nauw verwant daaraan is de vraag: wat staat centraal? Huidskleur of laten we dat vreselijke woord maar gebruiken – ras dan wel klasse? Het is duidelijk waar Ta-Nehisi Coates thuishoort: in zijn wereldbeeld zijn de grote tegenstellingen raciaal bepaald.
Dat verzwakt zijn betoog. Het staat buiten kijf dat in ieder geval in Europa, Noord-Amerika en Australië de macht in handen is van blanken, voornamelijk blanken. Zij hebben het geld en de bedrijven in handen. Hun habitus, hun manier van spreken, hun taal, hun intellectueel erfgoed zijn dominant in de media en de cultuur. Die leggen zij om zo te zeggen op aan het hele volk. Wie zich kan bewegen in dat complex van factoren, wie zich hun cultureel kapitaal weet te verwerven, heeft daarmee een deur geopend tot de hallen van de macht. Voor anderen blijft die deur gesloten. Dan doet huidskleur er niet toe.
In Noord-Amerika, Europa en Australië is een specifieke groep blanken dominant. Dat zij mensen van andere afkomst en kleur tot hun kringen toelaten zolang zij maar bereid zijn hun spel méé te spelen, bewijst dat ras niet de enige factor is die de maatschappelijke tegenstellingen bepaalt. Kijk ook naar de loopbaan van Coates zelf die tot de media van deze machtige kringen, bijvoorbeeld The Atlantic zonder moeite toegang kreeg.
Racisme is een wezenlijke factor als het gaat om scheidslijnen in de maatschappij. Toch kun je niet stellen dat alle blanken samenspannen om andersgekleurden te onderdrukken, dat zij een gezamenlijk belang hebben om dat te doen en dat zij zich daarom hebben verenigd. De beslissende factor die de dominantie van de heersende klasse bepaalt bij ons is niet het feit dat de meesten van hen een blanke huid hebben. De arme blanken die nu voor Trump kiezen, zijn veracht stemvee. Ze kopen niets voor die stem. Ze worden er niet machtiger van of beter af. In geen enkel opzicht. En ze zijn niet in staat om hun geluid daar te laten horen waar het er toe doet omdat ze daartoe het cultureel en het sociaal kapitaal missen. Ze zitten net zo goed als zoveel Afro-Amerikanen opgesloten in hun ghetto´s. Ze zijn het slachtoffer van vergelijkbare vormen van machteloosheid.
Wie alle blanken op één en dezelfde onderdrukkende hoop gooit, miskent de ingewikkeldheid van de maatschappij en de manier waarop de machtsverhoudingen in elkaar zitten. Die komt dicht in de buurt van het populisme met zijn enkelvoudige oplossing voor alle kwalen.
Lees ook dit stuk over Ta-Nehisi Coates als neoliberaal denker door Cornel West, hoogleraar aan Harvard.
Delen:

Praat mee

onze spelregels.

avatar

Reacties (17)

Arend Wortel
Arend Wortel18 mrt. 2019 - 14:28

Goed om te zien dat Han door een aantal beweringen van Coates heenprikt. Ik heb zaterdag ook het interview in de Volkskrant gelezen, en niet voor het eerst kwalificeerde Coates zich in mijn ogen als een populist, een opruier die niet verbindt, maar juist mensen tegen elkaar opzet met holle kreten en die de hele wereld indeelt in wit en zwart. Hij zegt o.a.: ‘Wat anderen bereiken met maximale inspanningen’, schrijft hij, ‘dat bereiken witte mensen, en in het bijzonder witte mannen, met minimale kwalificaties.’ Ik zie echt niet hoe dit soort gebral zou moeten bijdragen aan een samenleving met minder racisme en meer begrip voor elkaar. Het is aantoonbaar onzin, en dat weet Coates dondersgoed. Als Coates gelijk heeft, dan kun je je bijvoorbeeld maar beter niet laten opereren door een 'witte' mannelijke chirurg of in het vliegtuig stappen bij een 'witte' mannelijke piloot. Hun 'zwarte' collega's hebben volgens de redenering van Coates jaren en jaren keihard moeten studeren, terwijl witte mannen alles zomaar komt aanwaaien, zodat ze misschien wel gewoon met enkel een middelbareschooldiploma aan de operatietafel mogen staan. "Het land [Amerika, A.W.] en zijn welvaart zijn gebouwd op de lichamen van zwarte Amerikanen, stelt Coates in het essay The Case for Reparations" Weer zo'n hetzerige kreet. Natuurlijk zijn het land en zijn welvaart voor een belangrijk deel opgebouwd door zwarte Amerikanen, maar je kunt toch niet doen alsof witte mensen of bijvoorbeeld burgers met Latijns-Amerikaanse of Chinese achtergrond niets hebben bijgedragen? Het is toch kwaadaardig om mensen aan de hand van hun huidskleur in te delen in "werkers" en "profiteurs"? Een jaar of wat geleden heeft er op Joop een stuk gestaan waarin Coates werd geciteerd toen hij iets had gezegd met de strekking dat witte Amerikanen vanaf hun geboorte wordt ingeprent dat ze niets hoeven te doen, dat ze alles in hun leven cadeau krijgen en dat ze denken dat alles van hen is. Ik begrijp echt niet waarom deze opruier met zijn onfrisse theorieën en zijn gedweep met de Black Panthers door velen als een toonaangevend intellectueel wordt gezien.

2 Reacties
7anpau1
7anpau119 mrt. 2019 - 6:47

Coates doet precies dat wat hij anderen verwijt. Hij extrapoleert gemiddeldes en statistieken voor een hele groep naar ieder individu. Het is een door racisten veel gemaakte ‘fout’.

DanielleDefoe
DanielleDefoe19 mrt. 2019 - 7:15

Klopt. Maar veel leken weten ook niets van statistiek.

Thomas Toverbal
Thomas Toverbal17 mrt. 2019 - 18:59

In de VS is er, in tegenstelling tot Nederland, het feit dat de samenleving de praktijk als geaccepteerde dagelijkse realiteit heeft gekend. De afschaduwing van die praktijk heeft nog lang nadat de praktijk van slavernij er beëindigd werd gezorgd voor een sterke racistische omgang met zwarte Afro-Amerikanen met name in de Zuidelijke Staten. Desalniettemin is deze racistische houding t.a.v. Afro-Amerikanen door Amerikaanse blanken al voor de afschaffing van slavernij een afnemend verschijnsel geweest, hebben vele Amerikaanse blanken zich er nooit schuldig aan gemaakt, en is het deel onder hen wat zich er wel schuldig aan maakte in de laatste decennia van de vorige eeuw en helemaal in die sinds de milleniumwisseling tot een minderheid gereduceerd. Dan is het toch helemaal niet gek dat vele blanke Amerikaanse burgers zich kunnen vinden in de strijd tegen racisme. Al helemaal als je bedenkt dat er ± zes keer meer blanke dan zwarte Amerikanen zijn is het niet verwonderlijk dat misschien wel meer blanke Amerikanen dan voor je applaudisseren dan zwarte.

geronimo3
geronimo317 mrt. 2019 - 18:16

Een interessant stuk,heb alles gelezen,als mensen begrip hadden moeten opbrengen voor de boosheid na Obama als zwarte President en daardoor Trump stemden,die witten waren boos om al die jaren Obama,ik zou dan als witte persoon de stelling willen geven,hoeveel boosheid moeten de zwarte Amerikanen wel niet hebben na nooit een zwarte President te hebben gehad. Ik walg van al dat racisme of discriminatie om wat voor reden dan ook,vergeet nooit de oorspronkelijke bevolking in de VS,lees eens Kent Nerburn wolf noch hond,wolf nor dog in de Engelse versie. De film Green Book gisteren gezien en zat toch weer met tranen in de ogen aan het einde van de film,er is nog een grote weg te gaan,een aantal procenten, ook in ons land,geen idee hoeveel zullen warm blijven voor intolerante en racistische gedachtes in hun stemhokjes,wat het grootste probleem echter is en dat blijkt wel uit de geschiedenis van de mensheid,is de zwijgende meerderheid,een kleine groep mensen strijden maar die andere groep zwijgt en soms dingen veranderen zijn dus moeilijk en duren heel lang en geduld is niet mijn sterkste kant,hoe minder er sprake is van ongelijkheid,hoe beter voor de bevolking.

ton14024
ton1402417 mrt. 2019 - 18:06

´´In Noord-Amerika, Europa en Australië is een specifieke groep blanken dominant. Dat zij mensen van andere afkomst en kleur tot hun kringen toelaten zolang zij maar bereid zijn hun spel méé te spelen, bewijst dat ras niet de enige factor is die de maatschappelijke tegenstellingen bepaalt.´´ Maar ras is dus een factor, terwijl we al hebben vastgesteld dat het niet bestaat. Applaus voor onszelf.

Minoes&tuin
Minoes&tuin17 mrt. 2019 - 17:06

Goed stuk Han. Hier kan ik me helemaal in vinden.

Rechtse Bal2
Rechtse Bal217 mrt. 2019 - 17:05

humor is rasoverschrijdend. Ware reden van humor is relativering. Om er een Godwin bij te halen: ook wrange humor kan bevrijdend werken, en is meer verbroederend dan sport.

Grietje Vleeshart
Grietje Vleeshart17 mrt. 2019 - 16:03

Het is een cocktail, een mix, een ratjetoe, een wirwar. Als we de 'onmachtigen' niet buiten de deur kunnen houden met 'ras,' dan gebruiken we cultuur, geld, taal, diploma's. Daar zijn we niet éénkennig in.

2 Reacties
DanielleDefoe
DanielleDefoe17 mrt. 2019 - 18:14

en als het kan ook gender

Grietje Vleeshart
Grietje Vleeshart17 mrt. 2019 - 19:20

right

DanielleDefoe
DanielleDefoe17 mrt. 2019 - 15:53

Lezenswaardig stuk van West. Obama is bovendien half-blank. Zijn blanke moeder, anthropoloog Ann Durham, voedde hem grotendeels alleen op. Compensatie lijkt mij in zijn geval net als bij Coates trouwens ook niet zo nodig.

Freek3
Freek317 mrt. 2019 - 14:40

Er zijn grofweg twee soorten blanken, zij die nooit ongelijk hebben, die worden boos als ze gegeseld worden en stemmen Trump om hun gelijk te halen. En zij die menen dat de critici van blanken nooit ongelijk hebben, de groep die vanuit een luxe postitie zich dat kan veroorloven, en per definitie applaudiseerd als iemand als coates ze geselt omdat het toch bij woorden blijft, het is een gratis applaus. Het zou zo mooi zijn als er een derde groep zou zijn die flink groter is dan de twee genoemde groepen. Een groep die soms doorheeft dat de geseling terecht is en dan ook ten koste van zichzelf bereid is actie te ondernemen, en soms ook doorheeft dat de geseling niet terecht is, en dan zonder idiote acties gewoon rustig kan en durft uit te leggen waarom het niet terecht is. Maar helaas...

4 Reacties
ton14024
ton1402417 mrt. 2019 - 17:46

´´Er zijn grofweg twee soorten blanken´´ Ja, mannetjes en vrouwtjes, vandaar dat ´grofweg´.

Spin2
Spin217 mrt. 2019 - 18:46

- Freek Mensen zijn allemaal individuen, met hun eigen ervaringen, gebruiken, meningen, voorkeuren en smaken, een gedeelte van die individuen heeft een blanke huidskleur.

Satya
Satya17 mrt. 2019 - 19:14

Ik denk dat je hier iets belangrijks beschrijft. Ik denk alleen dat het merendeel van de mensen zo is maar zich wat meer moet uitspreken tegen extremen.

Jay K
Jay K18 mrt. 2019 - 9:36

Ik zou zelfs willen stellen dat je maar 2 soorten mensen hebben. Mensen die enorm gefixeerd zijn op afkomst, huidskleur en noem maar op en mensen die dit niet hebben. De eerste groep houdt de segregatie in stand en de 2e groep boeit zich zo weinig wat je afkomst en huidskleur is dat ze je beoordelen op wie je bent. De eerste groep is dan ook het gevaarlijkst. Mensen die het belangrijk vinden om namen van kleuren goed te hebben zoals witten ipv blanken en zwarten ipv negers. Mensen die het belangrijk vinden continue aan te duiden dat iets aan de afkomst ligt van zichzelf of een ander. Dat zijn overigens ook mensen die geen eigen verantwoordelijkheid nemen. Of je nu als witte je eigen ellende legt bij het feit dat er veel "buitenlanders" zijn of dat je als zwarte je eigen ellende legt bij het feit dat je tussen de witten woont, dat maakt in deze niet veel uit. Het is heel simpel. We deden het al als kind. Met iemand omgaan omdat we deze aardig vonden, of juist niet met iemand omgaan omdat we deze niet aardig vonden. Dit mes snijdt echter wel aan beide kanten.