Neoliberaal systeem om scholen te laten concurreren voor misleidende predikaten 'excellent' en 'goed' wordt afgeschaft

Opnieuw wordt een neoliberale maatregel van het kabinet Rutte I afgeschaft omdat die niet blijkt te werken en in plaats daarvan desastreuze gevolgen heeft. Het beloningssysteem waarmee met de predikaten 'goed' en 'excellent' werd aangemoedigd dat basis- en middelbare scholen elkaar gaan beconcurreren verdwijnt per 1 augustus. VVD-minister Dennis Wiersma is na aansporing door D66 tot het inzicht gekomen dat het systeem moet verdwijnen.

Het toekennen van de kenmerken leidt er toe dat een klein groepje scholen worden gezien als goed en daarvoor beloond worden. Terwijl het juist de taak is van de overheid om ervoor te zorgen dat alle scholen goed onderwijs verzorgen. Wiersma schrijft aan de Kamer:

De overheid heeft hierbij een stimulerende rol die zich niet alleen beperkt tot een kleine groep scholen. Dat kan (kwaliteits)verschillen tussen scholen vergroten, zorgen voor ongewenste concurrentie en werkt kansengelijkheid tegen. De overheid heeft dan ook een belangrijke rol om alle scholen hiertoe aan te sporen, waarbij zij bijvoorbeeld ook nauw samenwerken via het delen van kennis over wat wel en niet werkt.

De NOS schrijft:

D66-Kamerlid Paul van Meenen vindt dat de jaarlijkse toekenning van het predicaat veel te veel een wedstrijd is geworden tussen scholen. "Weg met deze oliebollenwedstrijd", zei Van Meenen toen een meerderheid van de Tweede Kamer in februari zijn plan steunde om ermee te stoppen.

Ook scholierenorganisatie LAKS wilde van het systeem af, mede omdat het misleidend is. De scholen die zo'n predikaat in de wacht willen slepen hoeven dat maar op een enkel deel van het onderwijs te bewijzen. Het predikaat zegt daarmee niet alleen weinig maar wekt bij de burger de indruk dat andere scholen slechter zijn, terwijl dat niet het geval is.

Het systeem werd bedacht door CDA-minister van Onderwijs Marja van Bijsterveldt die daarmee ook inspeelde op de indertijd zeer populaire illusie van veel ouders dat hoogbegaafde kinderen te hebben. De Volkskrant schreef in 2012:

Het keurmerk moet leiden tot niets minder dan een cultuuromslag. Van Bijsterveldt: 'Wij denken al gauw: doe maar gewoon, dan doe je al gek genoeg. Niet met je kop boven het maaiveld uitsteken. Die gêne moeten we laten varen. Scholen moeten hun leerlingen verleiden tot grote prestaties. Grote kennis en excellent vakmanschap, dat is de kurk waarop de kenniseconomie drijft.'

Het predikaat-systeem sluit aan op een van de grondslagen van het neoliberalisme dat stelt dat de overheid op zoveel mogelijk terreinen concurrentie moet aanjagen. VVD-minister Sander Dekker voerde het systeem in 2013 in. Tien jaar later verdwijnt het in de prullenbak.