Joop

Suriname werd te snel onafhankelijk en dat wist eigenlijk iedereen

  •    •  
25-11-2021
  •  
leestijd 8 minuten
  •  
6168 keer bekeken
  •  
surinamebeatrix

© Foto: Bert Verhoeff, Nationaal Archief, Den Haag

Het zou vandaag een feestdag moeten zijn, maar er valt weinig te vieren.
Op 25 november 1975 werd een relatief stabiel en zich gestaag ontwikkelend Suriname staatskundig onafhankelijk van ‘het moederland’ Nederland. Het zou vandaag een feestdag moeten zijn, maar er valt weinig te vieren. Want 46 jaar later tieren corruptie en criminaliteit welig, is het land afgegleden in armoede en in een diepe financiële crisis geraakt. Volgens velen is Suriname als gevolg een ondoordachte voorbereiding de onafhankelijkheid ingerommeld, met alle gevolgen van dien. Hoe kwam dat en hoe moet het nu verder?
Op de wijze waarop de onafhankelijkheid tot stand is gekomen, is voor, tijdens maar vooral nadien ruimschoots kritiek geleverd vanuit Nederland en Suriname. Centraal in veel beschouwingen staat de haastige spoed van het kabinet Den Uyl, die de verzelfstandiging koste wat kost wilde realiseren binnen korte tijd en eerder leek gedreven door een idealistische opvatting en angst dan door realiteitszin. De heersende opvatting was dat het aanhouden van een kolonie niet meer paste in het tijdsbeeld. En er was angst voor een tweede Nederlands-Indië, waar de onafhankelijkheidsoorlog een bitter einde maakte aan de overheersing van de geliefde kolonie.
Suriname was in de jaren zeventig van de vorige eeuw al veel minder een kolonie dan het in de drie eeuwen daarvoor was geweest. Het was een land dat binnen het Rijk met Nederland en de toenmalige Antillen op basis van gelijkwaardigheid werd geacht te functioneren. De basis werd daarvoor gelegd in het gewijzigde Statuut van 1954, dat slechts Defensie en Buitenlandse Zaken voorbehielden aan Den Haag. In de praktijk lag het wel wat anders, veel inhoudelijke beleidsbeslissingen kwamen toch vaak bij Nederland terecht. Dat was men op dat moment nog gewoon en dat was ook niet zo gek gezien de voorgaande eeuwenlange Nederlandse overheersing.
Uit Nederland kwam de eerste echt prominente roep om onafhankelijkheid van Suriname (en ook de Nederlandse Antillen) van drie progressieve partijen, namelijk PvdA, D’66 en PPR (later opgegaan in GroenLinks). In hun gezamenlijke verkiezingsprogramma Keerpunt 72 stelden zij, dat beide overzeese Rijksdelen niet later dan eind 1976 onafhankelijk dienden te zijn. Dat was vrij opvallend. Onafhankelijkheid werd regelmatig in de Surinaamse politiek geopperd, maar dat werd niet breed gedragen of geëist. In de Surinaamse samenleving was er geen veelgehoorde roep om onafhankelijkheid laat staan een nationale beweging voor afscheiding, zoals dat in andere landen vaak ging. Op 15 februari 1974 stelde tot veler verrassing nieuwbakken premier Arron namens partijencombinatie NPK in de regeringsverklaring, dat Suriname onafhankelijk moest zijn en dat voor eind 1975. Voor de regering Den Uyl was daarmee het gewenste moment gekomen.
Voor een onafhankelijkheid, laat staan een dergelijke spoedige, bestonden op dat moment eigenlijk alleen maar contra-indicaties. In het Surinaamse parlement lag de verhouding op een krappe 22-17 van partijen die de onafhankelijkheid wensten. Voor een fundamentele verandering in de staatskundige verhoudingen met grote gevolgen voor de Surinaamse bevolking was deze marginale meerderheid een zwakke democratische legitimatie. Die viel feitelijk al weg als men bedenkt dat die meerderheid ontstond vanuit een kiesstelsel op basis van districten die bepaalde etnische groepen benadeelden, waardoor het kiesdistrict bepaalde hoeveel stemmen nodig waren voor een zetel.
Dat systeem was nota bene een erfenis uit de koloniale geschiedenis, waarbij mondjesmaat Surinaamse bevolkingsgroepen kiesrecht en invloed werden gegund en waardoor de emancipatie kabbelend verliep en een rangorde in bevolkingsgroepen creëerde en cultiveerde. De Nederlandse regering was zelf tot de conclusie gekomen dat Suriname economisch achterbleef, cliëntelisme en nepotisme wijdverbreid waren, armoede te groot was en er een algemene ontwikkelingsachterstand was. Al in 1946 rapporteerde een door Nederland ingestelde commissie onder andere, dat bij een onafhankelijkheid de Hindostaanse en Javaanse bevolkingsgroepen een Creoolse overheersing vreesden en dat zelfbestuur pas mogelijk was als de lokale autonomie en de economie voldoende waren ontwikkeld.
Oppositieleider Lachmon uitte in 1974 dezelfde zorgen als destijds, omdat de emancipatie en bestuurlijke participatie van de Aziatische bevolkingsgroepen achter waren gebleven en het kiesstelsel deze groepen benadeelde. Hij stelde een referendum voor, maar dat werd afgewezen Het zelfbesturend vermogen was in de afgelopen dertig jaar beperkt gebleken. Den Haag hield financieel, bestuurlijk en economisch Suriname draaiend. Suriname was nog niet zelfredzaam en ook niet op weg dat binnen afzienbare tijd te worden. En er moesten nog forse stappen worden gezet om een natie te vormen waarbinnen alle bevolkingsgroepen gelijkwaardig konden functioneren. Maar Nederland zag ditmaal in het achterblijven van de gewenste ontwikkeling juist aanleiding het over een andere boeg te gooien.
De Nederlands bemoeienis in Suriname remde haar ontwikkeling, zo hield men zichzelf voor. Iets te gemakkelijk werd daarbij ook weggekeken van het feit dat het land op dat moment iets meer dan 360.000 inwoners kende met een beperkte ontwikkeling en waarvan veel hoger opgeleiden al waren uitgeweken naar Nederland. Een gezamenlijke commissie uit beide landen moest met een aanpak komen voor meer economische slagkracht na de onafhankelijkheid, om aldus een economisch zelfstandige basis te creëren. Nederland zag met moeite dat de plannen zich voornamelijk richtten op winning van grondstoffen en amper ruimte was voor het creëren van werkgelegenheid en eigen productie. Ook voor sociale ontwikkeling was weinig aandacht. Maar het waren voorstellen van Surinaamse zijde en op dat moment was de opvatting dat Nederland dat maar zo moest laten. Suriname zou immers zelf haar boontjes moeten doppen en via de ontwikkelingsgelden zou er nog enige sturingsruimte blijven.
Het liep allemaal heel anders. De onafhankelijkheid die in krap twee jaar onder stoom en kokend water werd doorgedrukt, betekende een exodus waarbij meer dan 100.000 Surinamers – ruim een kwart van de toenmalige bevolking – vestiging in Nederland verkozen boven de onzekerheid van een verdeeld ontwikkelingsland. Er ontstond een onwerkelijke diplomatieke dans tussen Nederland en Suriname, waarbij over en weer met het vingertje werd gewezen en Nederland de hulpgelden inzette om toch te interveniëren in Surinaamse zaken: juist dat wat het niet langer wilde, kon het niet laten. Suriname was in plaats van zelfstandig juist verslaafd geraakt aan de hulpgelden en de gehoopte ontwikkeling bleef nog steeds achter. De jaren onder Bouterse kenmerkten zich door bestuurlijke tegenwerking en een onnatuurlijke vervreemding van twee landen die meer heden, verleden en toekomst met elkaar deelden dan welhaast elk ander land ter wereld. Suriname verviel ondanks een enkele opleving bestuurlijk in chaos waarvan Bouterse decennialang kon profiteren en het land via cliëntelisme, corruptie, onderdrukking en plundering nog eens decennia verder terugwierp.
Toenmalig minister Pronk gaf later toe dat Nederland Suriname’s volledige autonomie wilde “bevorderen en bespoedigen”. Volgens Den Uyl was Suriname zelfs eerder te laat dan te vroeg zelfstandig geworden, hij vond het zelfs een model voor dekolonisatie. De dadendrang balanceerde tussen grenzeloze naïviteit en tunnelvisie, waarbij de belangen van het Surinaamse volk minder zwaarwegend leken dan die van het realiseren van politieke doelstellingen. Men beoogde een meer zuivere relatie en het tegendeel werd waar, door het schermen met stopzetten van ontwikkelingsgelden als de gewenste beleidsmatige keuzes niet werden gemaakt. Ook het Surinaamse bestuur van destijds mag zich aanrekenen, dat men lichtzinnig, overhaast en zonder breed en duurzaam draagvlak de stap van afscheiding waagden. Aangemoedigd door een premie van 1,5 miljard aan ontwikkelingshulp in het verschiet, riskeerden zij daarmee de ontwikkeling van land en volk.
Dit jaar viert Suriname haar 46e verjaardag als zelfstandige republiek. Vandaag de dag is de natie van 1 miljoen mensen van Surinaamse afkomst gespleten over twee landen, waarvan ongeveer 400.000 in Nederland wonen. Etnisch is Suriname nog te veel verdeeld gebleven en de natievorming van de bevolking die voor 90% zijn herkomst vindt in eeuwenlange import van tot slaafgemaakten uit Afrika en contractarbeiders uit Azië verloopt nog altijd moeizaam. Nog steeds drijft de economie op grondstoffen en zijn er grote sociaal-maatschappelijke problemen. Op de bestuurlijke, sociaal-economische en financiële puinhopen van 40 jaar Bouterse probeert president Santokhi de draad van 1975 weer op te pakken. Om van dat dunne draad een stevig koord te maken, bepleit ik drie maatregelen.
Ten eerste het ontwikkelen van een duurzame samenwerkingsrelatie met Nederland gebaseerd op een mengvorm van een gemenebest en een protectoraat. De gedachte van een gemenebest is al eerder door een aantal prominente Surinamers geuit in 1993. Het sinds 1992 geldende Raamverdrag tussen beide landen, onder Bouterse effectief in een la verdwenen, biedt een brede basis voor samenwerking op tal van terreinen die de wederzijdse belangen opnieuw goed kunnen dienen en startpunt voor een dergelijke ontwikkeling kan zijn. Suriname heeft daarnaast regelmatig te maken gehad met grensconflicten en beschikt aan de ene kant over lange en moeilijk te bewaken landsgrenzen, aan de andere kant over een klein en minder goed toegerust militair apparaat. Daarin zou incidentele ondersteuning op verzoek van de Surinaamse regering dienstbaar zijn.
Ten tweede het beschrijven van de feiten en gevolgen van de overhaaste onafhankelijkheid voor beide landen en die vastleggen in de onderwijsboeken. Juist nu er een nieuw besef is ontstaan over het koloniaal verleden, zoals de slavernij en de contractarbeid en steeds meer van die geschiedenis zichtbaar wordt en wordt beschreven, past het om ook over het formele sluitstuk daarvan het volle licht te werpen en die kennis door te geven. En daarbij hoort ook het vrijgeven van de als geheim bestempelde informatie in de archieven over de relatie met Suriname begin jaren tachtig. Er zijn hardnekkige geluiden dat Nederland betrokkenheid zou hebben gehad bij de coup van Bouterse in 1980 via militair attaché Valk. Die aanwijzingen vallen ogenschijnlijk samen met de ontevredenheid van Nederland over het aanvankelijke Surinaamse bestuur na de onafhankelijkheid, waardoor het toen regelmatig intervenieerde in de bestedingen van de hulpgelden en opvallend genoeg dat juist niet deed toen Bouterse in 1980 de macht greep. De motie Karabulut van februari 2021 die de regering oproept om die informatie vrij te geven is nog steeds niet uitgevoerd.
En ten derde, voor Suriname de taak om eindelijk eens werk te maken van het ontmantelen van het laatste koloniale overblijfsel in het kiesstelsel door het districtenstelsel om te vormen naar een evenredigheidsstelsel van one man, one vote. Ook nu nog zorgt de bestaande opzet voor onevenredige uitkomsten. Zo had bij de verkiezingen van 2020 de NPS ongeveer 32.000 stemmen, wat goed was voor 3 zetels. ABOP had er 25.000 en kreeg er evenwel 8. Terwijl de NDP van Bouterse met het aantal van 65.000 weer 15 zetels binnenhaalde. In een land waar etnische lijnen nog altijd sterk zijn, zal de eerste reflex een zijn van terughoudendheid. Maar omdat Suriname een sprekend voorbeeld is van een land met een majority minority en niet één bevolkingsgroep in de meerderheid is, zou dat nooit een argument mogen zijn: er zullen altijd verschillende bevolkingsgroepen samen moeten werken voor een meerderheidsbestuur.
Hopelijk worden de volgende 46 jaren een stuk voorspoediger. Er is in elk geval voldoende perspectief. Ik hoop het van harte voor de 1 miljoen Surinamers “hier” en “overzee”.
Delen:

Praat mee

Heb je een vraag, suggestie of wil je gewoon iets kwijt? Dat kan hier. Lees onze spelregels.

avatar

Reacties (35)

dirk den boer
dirk den boer28 nov. 2021 - 11:50

Ben er nog even achteraan gegaan, per slot deel van mijn leven daar, er is dus inderdaad ooit eens sprake gweest van een referendum, door Lachmon vd VHP, partij vd Hindustanen, die terecht vreesden dat zijn groep na onafhankelijkheid weinig goeds vd creaolenpartij (Pengel's NPS) te verwachten had. Dat referendum is dus nooit gehouden, met goede reden besef ik achteraf, dat zou Jopie en Jan Pronk (beiden sterk voor) niet goed uitgekomen zijn, maar de volkswil wel beter bloot gelegd hebben.

LeftFuturist
LeftFuturist28 nov. 2021 - 10:41

Om het 1 en ander te versimpelen. Vraag je gewoon is af waarom de wereld zo is zoals die is. Waarom zijn gebieden op dezelfde wereld economisch gezien niet gelijk verdeeld? Waarom hebben blanken het niet voor elkaar gekregen welvaart uniform te verdelen? Daarbij vermoed ik dat de schrijver Hindoestaans is. Ik heb voel me niet geroepen om me in te laten met nutteloze scheldpartijen vanuit het verleden. Maar vraag me wel af waarom Indiërs, de voorlopers van dekolonisatie er zo nu en dan anders in zitten dan sommige Hindoestanen. Verder heb ik goede hoop dat de huidige premier de goede keus is voor Suriname en kan de hindoestaanse bevolking zich misschien wel beter kan organiseren dan de Afro-Surinaamse bevolking . Maar ik hoop alleen dat .3 hen niet gaan vergeten door dit soort conventies zoals de schrijver ventileert te gaan herhalen. Het lijkt mij ook niet. Niet elke persoon is hetzelfde. Nogmaals Het zou hen ook geen goed doen aan hun eigen oorsprong te zijn om het kolonialisme te verheerlijken. Hoe dichter ze zich ook bij het westen denken te bevinden. Ik denk daarom ook dat schrijver en de reacties tot nu toe zich meer rechts oriënteren.

2 Reacties
dirk den boer
dirk den boer28 nov. 2021 - 12:11

Maar beste Left, welvaart uniform verdelen ? stel de welvaart zou begonnen zijn en gegenereerd in de Afrikaanse landen (theoretisch mogelijk, toch?), en ze zouden Europese kolonies gehad hebben (logisch gevolg in die tijd, expansie vd stersten en verst gevorderden), zou er dan ook sprake geweest zijn van uniforme welvaartsverdeling? Kijk eens naar hoe het daar toe gaat, binnen eigen landsgrenzen, in Congo, Nigeria,Centraal Afria?? Nu, sinds het bestaan van universele mensenrechten (op basale behoeften, voedsel,onderdak, veiligheid)?

LeftFuturist
LeftFuturist28 nov. 2021 - 15:22

@dirk den boer Waarom zou het voorbij de blanke westerse bubbel niet mogelijk zijn om welvaart gelijkmatig te verdelen over de wereld? Dat geloven linkse mensen toch? Zit het in de aard zitten van de mensen die we hebben, of is het wet van de natuur volgens u? Dat het niet gelijk verdeeld is, komt doordat een groep alles naar zich toe trekt. U noemt het wellicht de werking van de natuur, ik noem het westers blank.Denkt u echt dat het praktisch onmogelijk is dit te verdelen? Noemt u dat nou realistisch? Of denkt u stiekem dat de planeet Aarde niet over de juiste mensen beschikt om deze verdeling mogelijk te maken. Ik persoonlijk denk dat het in een diep verankerd systeem zit wat zelf niet durft te veranderen, maar ook anderzijds mensen die zelf niet mee veranderen. Aan beide kanten loopt het mank. Mensen buitensluiten en ze vervolgens in problemen brengt, waardoor ze wel moeten terugvallen op despotische gewoontes. Dan kunt u mooi zeggen zie je wel, de niet blanke volkeren doen het ook gewoon. Nee, zo zit het niet. Dat krijg je namelijk als schaarste en trouw je enige middelen zijn om vooruit te komen. Dan kan je zo hard werken als je wilt, zo slim zijn als je kan, maar als het je niet gegund is, omdat je geen toegang krijgt tot de grote jongens dan kan je net zo goed niks doen en eeuwig blijven jammeren. Als niet westers land moet je echt aan excentrieke markt politiek doen om op te vallen. Blanken zou zijn trouw aan henzelf niet moeten verkopen aan andere volkeren. Het is principieel onjuist, wellicht ook deels onbewust maar ook heel erg gevormd vanuit het verleden, de slavernij en het kolonialisme. Of er kan een antiwesterse beweging gevormd worden. Voor dat laatste is er gewoon te weinig animo in -ex kolonies of buiten het westen. De kans bestaat ook dat je dan als bedreiging voor het westen wordt gezien. Waardoor de messen op achtergrond al geslepen worden door meer tegen te werken achter de schermen. Westerse landen waren eeuwen lang bang voor vermenging van culturen dus hebben ze bevolkingsgroepen bewust tegen elkaar opgezet. Daar is genoeg over gedocumenteerd. Tot op de dag van vandaag zijn vele volkeren niet instaat geweest zichzelf goed te organiseren. Sommige landen met een groter bevolkingsaantal lijken nu echter wel op te krabbelen, er is daar echter nog geen sprake van een goede en stabiele verdeling van de welvaart. Er zijn bijv. al veel plekken waar het westen Indiase multinationals tegenwerken.Simpelweg omdat ze tegen het plafon aanzitten.

LeftFuturist
LeftFuturist26 nov. 2021 - 20:06

De waarheid is gewoon dat Nederland populair werd als land om in te wonen om geld terug te halen wat de Nederlandse regering later weer in wilde trekken. Het is onzin om te denken dat Surinamers bewust voor Nederland kozen boven Suriname. Dat werd alleen gezegd om geld door te spelen en geen argwaan op te wekken. Dat men nu niet altijd terug wil naar Suriname is te wijten aan het gebrek aan hulpvoorzieningen om het land economisch krachtig te maken en vertrouwd met de wereldeconomie. Veel zijn gebleven. Maar gek genoeg heeft een groot deel van de wereld daar lange tijd last van gehad. Behalve het westen dan, wat leefde op rootkapitaal van koloniën en een onderlinge economie op ging zetten. De rest moest wel heel wat mee brengen voornamelijk investeerders van een vertrouwde kleur om mee te doen.

4 Reacties
dirk den boer
dirk den boer27 nov. 2021 - 16:25

Ook Surinamer misschien, LeftF? Ja, je zegt het, waarom al die Surinamers het thuisland ontvluchten, ik snap het ook niet, zo'n prachtig land, die bossen, rivieren met stroomversnellingen, banabikkies, kokos in Coronie, de Colakreek met zijn schitterende en tourage, stel je voor, dat ik mijn geliefde polderland zou moeten ontvluchten, en uitwijken naar Wit Rusland of Portugal? Toen ik daar was voelde ik wel dat iedereeen die iets was of zich iets voelde, weg wilde naar Nederland, en dat gebeurde dus ook, de helft weg naar NL. Onze minister Blok noemde het land een failed state, daar heeft hij nu zgn spijt van, maar hij meende het wel natuurlijk, waarom failed? Omdat ze de NLse standaard en welvaart en voorzieningen niet hebben, en dat lijkt me meer dan logisch, kijk eens naar buurlanden als Guyana, Venezuela? Ook prachtlanden, als ik daar woonde zou ik me enthousiast werpen op de ontwikkeling van mijn situatie en het land, zelf tomaten telen en op de markt verkopen, in plaats van toamtenpuree importeren en zitten mokken dat ik niet even veel verdien als in de US en Europa. Maar nee hoor, dat is er niet bij... groeten van dirk

jandebakker
jandebakker27 nov. 2021 - 17:31

@leftfuturist Mooi verhaal, echter helaas niet echt gespeend van enige realiteit. Koloniën waren, op een beperkt aantal uitzonderingen na, doorgaans enorme kostenposten voor de westerse mogendheden.

LeftFuturist
LeftFuturist28 nov. 2021 - 8:56

@ jandebakker Wat een onzin, waarom zou een kolonie een kostenpost zijn? Heb je daar weleens over nagedacht? Dus elke nieuw land wat in het bezit komt is automatisch een kostenpost. Met deze redenatie schiet je jezelf in je voer warn waarom is het moederland dat niet, juist ja door roof te plegen. Eenzijdige economie gericht op.de moeder bevolking. Geen land een kans heeft om rijk te worden als ze geen aandeel krijgen in de westerse markt. Die jarenlang is opgebouwd met leegroof en uitbuiting vanuit de koloniën. Daarom is een groot deel van de wereld ook arm, behalve de landen die westerlingen wist binnen te halen, vaak gebeurde dat in excessieve situaties waarbij het westen zich van zijn schuldgevoel moest ontdoen.

LeftFuturist
LeftFuturist28 nov. 2021 - 9:21

@ dirk-den-boer-2 Snap je nou echt niet dat je als babyboomer bent opgegroeid met de racistische visie over de koloniën die het voor zichzelf goedpraatte? Dat je signalen daardoor anders interpreteerde was de sluier die het kolonialisme over haar bruutheden heen legde zoals het ook bij Indonesië deed. Ja er werden mensen in kampen gestopt tot op het bot vernederd, maar hè het was voor hun eigen bestwill.

LeftFuturist
LeftFuturist25 nov. 2021 - 22:16

Een land dat niet klaar was voor afhankelijkheid. Ik vind dat een zeer beledigende uitspraak. Het lijkt wel dat je impliceert dat het kolonialisme is goed was omdat de mensen te dom waren. Suriname had zichzelf veel sterker moeten profileren als een gezonde natie. Het probleem was en is nog steeds dat niet blanken als in westerlingen zich niet kunnen organiseren omdat ze buiten de wereldmarkt worden gelaten. Inmiddels opgebouwd systeem van eeuwen werelddominantie door bruut kolonialisme. Waar wo II het mooie hoogtepunt van was. Alleen landen die veel blanke investeerders weten te trekken en daar ook vestigen weten andere blanken aan te rekken om te investeren. Zo blijft de wereld in volgens jou goede handen zullen we maar zeggen.

5 Reacties
jandebakker
jandebakker26 nov. 2021 - 15:24

@LeftFuturist, Wat is daar beledigend aan? Het was gewoon de realiteit. Als in een land plotseling (een groot deel van) de bovenlaag met bestuurlijke kennis en ervaring verdwijnt is dat gewoon een recept voor chaos. De auteur van dit stuk heeft gewoon gelijk dat het waarschijnlijk veel beter was geweest voor Suriname (en veel andere ex-kolonien) als er sprake was geweest van een geleidelijke transitie waarbij locals zich eerst deze kennis en ervaring eigen konden maken.

dirk den boer
dirk den boer26 nov. 2021 - 16:08

Helemaal eens Jan, maar wie zou het daar niet mee eens kunnen zijn, behalve dan simpele zielen en puberale karakters??

LeftFuturist
LeftFuturist26 nov. 2021 - 18:51

Wat een visieloze reacties weer er zijn revoluties met minder bestuur ontstaan. Er worden smoesjes gebruikt om koloniën weer afhankelijk te maken door allerlei smoesjes voor disfunctie op te werpen.

jandebakker
jandebakker27 nov. 2021 - 16:56

@leftfuturist. Dit stuk gaat over de vraag of bijna 50 jaar geleden de juiste koers is gevoerd. Een koers waar je best gegronde kritiek op kan hebben omdat de ideologische wens om z.s.m. Te dekoloniseren niet in het belang was van de bewoners van deze koloniën.

LeftFuturist
LeftFuturist28 nov. 2021 - 9:03

@ /jandebakker Nee, Jan dit stuk geeft een hele eenzijdige visie over het koloniale tijdperk. Iets wat al lang gekenmerkt is als de oorsprong van het hedendaagse racisme, juist door dit soort redenaties. Waar blanke zeggen dat ze toch niks aan de kolonies hadden, de mensen van de kolonies niks konden bereiken op zich zelf. Dat zijn dezelfde redenaties die pro kolonialenhanteerden om zichzelf superieur te achten over andere volkeren. Het leidde tot nazisme onder landen die geen kolonies hadden. Die weelig tierden op dit sentiment. Het is algemeen bekend dat kolonies onder druk zo vergoedingen of te weinig zo aan hun lot zijn overgelaten. Dit was natuurlijk opzettelijk gemotiveerd vanuit de racistische gedachte.

RechtdoorZee93
RechtdoorZee9325 nov. 2021 - 17:30

Ik ben denk ik te jong maar waarom moest Suriname met grote haast onafhankelijk worden terwijl direct er naast Frans-Guyana wel nog een onderdeel is van Frankrijk is? Economische cijfers van Frans Guyana lijken een stuk beter dan die van Suriname.

3 Reacties
dirk den boer
dirk den boer26 nov. 2021 - 12:44

Dat de economische cijfers in Frans Guyana beter zijn, rechtdZ, zou dat komen door meer productie en bedrijvigheid daar, of door hogere uitkeringen vanuit moederland Frankrijk (vergelijk Bonaire). Ik was in 1969 in dat Guyana, en voor het eerst in tijden weer rode wijn gedronken (had je niet in Suriname) en stokbrood gegeten bij de lunch. Op straat werd gelubd voor de nieuwe, aanstaande verkiezingen: Pour le general de Gaulle, voteze Pompidou! Er is nog een Guyana daar, het voormalig Britse Guyana (deels lang NLse kolonie geweest). Hoe zou het daar gaan? Als je nog verder oostwaarts gaat, kom je in Venezuela terecht, nog dieper dan dat zinken lijkt me niet mogelijk.....

dirk den boer
dirk den boer26 nov. 2021 - 15:31

Venezuela ligt verder westwaarts natuurlijkj, hehehe....

LeftFuturist
LeftFuturist26 nov. 2021 - 19:26

Ja hoor Dirk want alle kolonialen hadden het zo goed bij blanken. Ze wisten gewoon niet beter. Oude koloniale propaganda wat je napraat. Precies de zetel waar het institutionele racisme op gestoeld is.

FransAkkermans1947
FransAkkermans194725 nov. 2021 - 14:24

Hetgeen de schrijver hier analyseert geldt denk ik voor meer voormalige koloniën. Echter, de opvatting dat die landen niet rijp waren voor onafhankelijkheid gold, niet zonder reden, als rechts en reactionair. Het leek er op dat de moederlanden niet wisten hoe gauw ze de vlag moesten hijsen, de bevolking achterlatend in omstandigheden van soms burgeroorlog, corruptie en achteruitgang. India met Mountbatten is een bekend voorbeeld. Belgisch Congo een ander hoewel daar de Belgen door gingen met hun subversieve gekuip achter de schermen.

1 Reactie
LeftFuturist
LeftFuturist26 nov. 2021 - 7:25

Het is ook wel eensterk pro kolonisch sentiment. Van dezelfde orde dat Indonesie eigenlijk nog onderdeel van Nederland wilde zijn door de goede behandeling. Toevallig is deze week uitgekomen na meer dan een eeuw dat er op Bali kampen waren waar de goede koloniale bezetters naar lieve lust martelde. En dan het standpunt van de schrijver, beetje wrang.

dirk den boer
dirk den boer25 nov. 2021 - 12:11

In 1969 was ik als student voor stage in het nog koloniale Suriname, o.a. op de laatste suikerplantage Marienburg (De suiker is te duur).Ik ging erheen per schip, Oranje Nassau, in vooronder, samen met lichting TRIS, soldaten die de grens met Brits Guyana moesten gaan verdedigen. Tot mijn opperste verbazing sprak ik daar niemand (van chauffeur, winkelbediendes, collegae, rijstboertjes, huisbaas, ambtenaar, tuinman) die voor de ophanden zelfstandigheid waren, ze waren allemaal fel tegen, ze schreeuwden, als Suri volgend jaar zelfstandig wordt, ben ik weg.....ik heb nog steeds wel een NLs paspoort (dat ze soms tevoorschijn haalden, en trots mee zwaaiden). Ik was zo verbaasd omdat ik in NL, in de international club Wageningen (vaste bezoeker), in mijn krant, op radio en TV, eigenlijk alleen maar positieve berichten had gehoord over de onafhankelijkheid, eindelijk vrij, vrij om zelf prioriteiten te zetten, met de US over bauxiet te onderhandelen, te vissen en het bos te exploiteren. Zes jaar later was het zover. Maar stel je voor dat het een kolonie was gebleven, stel je voor dat Frankrijk niet alleen Guyana en Martinique, maar ook nog zijn hele koloniale rijk had moeten besturen en onderhouden. Dat zou de elite niet gediend hebben, vrees ik, maar de meerderheid vd bevolking wel, vrees ik alweer. Er is geen terug, dat is nooit het geval. Goed of kwaad, daar valt over te twisten, of nostalgisch over te treuren. of te politiseren.......

2 Reacties
LeftFuturist
LeftFuturist26 nov. 2021 - 7:28

Ach ja nog zo’n realist die Surinamers als niet zelfvoorzienend altijd reddeloos, tweederangs Nederlands burger ziet. Niet instaat om zelf iets op te bouwen door afwijzigheid van iets wits.

dirk den boer
dirk den boer26 nov. 2021 - 11:25

Is dat wat U uit mijn reactie haalt, LeftF? Ik geef weer wat ik van de gewone man en vrouw op straat, in de winkel en in de busjes hoorde vlak voor de onafhankelijheid, en verbaasde me erover dat het niet overeen kwam met wat in NL in de kranten stond (komt wel vaker voor natuurlijk). I en als NLer niet de enige trouwens die vond dat het te overhaast ging, de eerste president (Ferrier) vond dat ook eigenlijk, en hield zich tamellij stil voor het zover was. Lees ook Reybrouck over de overhaastheid van de stap naar onafhanelijheid van Belgisch Congo, en bedenk dat de US en de UN er eigenlijk overal achter zaten, ook in Indonesie, het was niet zozeer iets vd bevolking zelf, die haast (wel vd pemoedas). En nog iets, wat wil die bevoling? Die willen veiligheid, een baan, geen hogerloontje en schappelijke prijzen. Dat is niet iets wat een twee drie geregeld is in een natie (ook alweer iets nieuws, de natie, dat had je niet in het feodale Java en andere eilanden met hun sultans die niet veel ophadden met vooruitgang voor het volk), maar wil je die natie vooruit (sociaal economisch) helpen, dan kost dat bepaalde instelling, gerichtheid en politiek, die nu maar al te vaak niet gegeven is bij de nieuwe elite die dan optreedt. Lees Reubrouck nog eens, wat hij op straat hoort. " Wanneer komen jullie Belgen weer terug, die onafhanelijheid heeft nu wel lang genoeg geduurd, het gaat nu slechter dan 60 jr geleden". Dat betekent niet dat elk nieuw land het niet van de grond af moet gaan doen, boer, winkelier, leraar, producent, burgemeesters en politici......good luck young nation, go for it!

OOF
OOF25 nov. 2021 - 12:00

A Hoi, Misschien moet je voor jezelf spreken in plaats van voor anderen en niet allerlei zaken met elkaar vermengen tot een oerhollandse hutspot

Hoi3
Hoi325 nov. 2021 - 11:47

''Suriname werd te snel onafhankelijk en dat wist eigenlijk iedereen'' Het is juist niet snel en volledig genoeg gegaan. De grootste fout was om de Surinamers te laten kiezen. Aan de subsidietrog in Nederland gaan wonen met Nederlands paspoort of helpen het onafhankelijk Suriname op te bouwen. Daar is echt helemaal niemand gelukkig van geworden. Geen Surinamer en geen Hollander. Hetzelfde zag je al bij Molukkers en nu weer bij alle immigranten die hun thuisland niet willen helpen opbouwen en zo naar de verdommenis helpen. Opvangen in de regio en daar onze miljarden euro's naar toe sturen voor opbouw is beter voor iedereen. Het ''progressieve'' Rutte4 zal die stap nog niet kunnen maken maar een minder populistisch volgend kabinet wel snel is te hopen.

2 Reacties
dirk den boer
dirk den boer25 nov. 2021 - 12:56

Surinamers zelf laten kiezen? Dat is niet wat er mij van bekend is, weet iemand hier meer van? Mochten de burgers over die onafhankelijkheid stemmen? En wie had de vragen/stembiljetten opgesteld (de manier waarop kan sowieso de doorslag geven, maar belangrijker, werd er over gstemd ja dan neen?

dirk den boer
dirk den boer25 nov. 2021 - 20:17

Het is wel zo dat er in surinaamse tweede kamer in overgrote meerderheid gestemd werd voor onafhankelijkheid , waaruit alleen maar blijkt hoe ver partijpolitiek daar af stond van wat er onder het volk leefde. Dat volk zou (vooral pas na) 1975 voor 50% afreizen naar NL, oude moederland, en niet thuis blijven om het land te helpen opbouwen.

Griezel in post-gezellig Nederland
Griezel in post-gezellig Nederland25 nov. 2021 - 10:52

40 jaar Bouterse? En was die nieuwe president niet een enorme neoliberaal?

Bouwman2
Bouwman225 nov. 2021 - 9:35

Suriname werd t6gen de zin van veel Surinamers onafhankelijk. Maar de koloniale macht Nederland zette door tegen wat Suriname zelf wenste en meende: we zijn nog lang niet klaar. Het was de tijd van de dekolonisatie, die snel moest worden beéindigd. Dat vond het kabinet Den Uyl 1973-1977. Dat was het meest linkse kaninet ooit.Jan Pronk was de minisiter voor Ontwikkelingssamenwerking. Het voorzag de problemen die de konlonisatie had veroorzaakt. De problemen van de slavernij. Van zwart versus wit. Joop den Uyl wilde er een punt achter zetten en met een schone lei verder gaan. Hij was een ziener. Maar Joop hield geen rekeniong met de wens van Suriname. Hoe kon het ook voorzien worden? Joop den Uyl was een man van zijn tijd. Hij kon niet alles weten. Hij was ook maar een mens. Persoonlokl keb ik grote waardering voor Joop den Uyl en voor zijn vrouw Liesbeth. Betden zijn er niet meer. Het waren grote mensen, maar ze waren aan hun tijd gebonden. Ze zagen het goed maar ze vergisten zich soms. Dat doet iedereen, Dat maakt mildheid in oordeel tot een verplichting. Hoort ghe dat, vader, moeder, wereld, knekelhuis? Verwaarloos dus beter niet. de mildheid. Oordeel niet opdat gij niet veroordeeld wordt. Dat staat in dde Bijbel, Geen sprookjesboek, en geen Vaderlandsche historie. Geen boek over de almachtige God, of over religie, maar over de mkachteloze mens en zijn mores.

5 Reacties
dirk den boer
dirk den boer25 nov. 2021 - 20:25

bedenk hier wel, het was de tijd dat Jan Pronk (en anderen) Portugal op de vingers meende te mogen tikken vanwege hun hardnekkig vasthouden van afrikaanse kolonies, konden wij wel die dominee blijven spelen met dat Suriname? Het was gewoon de tijdsgeest, niet de volkswil.

LeftFuturist
LeftFuturist26 nov. 2021 - 11:57

Vroeg laat wat maakt de timing uit. Israël is het ook gelukt. Japan kreeg zelfs nog een bom, over slechte timing gesproken.

dirk den boer
dirk den boer26 nov. 2021 - 13:04

Israel en Japan zijn heel aparte gevallen, die kun je niet rangschikken onder de categorie kolonies die zich vrij vochten, of anderszins dekoloniseerden

jandebakker
jandebakker26 nov. 2021 - 14:53

@LeftFuturist, Japans was zelf een koloniale mogelijkheid.

dirk den boer
dirk den boer26 nov. 2021 - 15:44

Inderdaad, maar hebben tot 2x toe behoorlijke concessies moeten doen, op de knieen gedwongen door militaire overmacht (taal die ze verstaan, en waar ze zelf ook sterk in zijn), een keer na de Nederlandse periode (handelscontact, wetenschappelijke) , Decima, andere keer na Hiroshima.