Supermarkten blijven voedingsbron voor ongezond leven, zelfregulering werkt niet
Supermarkten stimuleren hun klanten nog steeds te veel in ongezond eetgedrag en doen te weinig om het voedingspatroon te veranderen. Vooral kinderen zijn doelwit van commerciële campagnes om het te verleiden tot ongezond eten. De handelwijze van de supermarktketens staat haaks op de afspraken in het vier jaar geleden afgesloten Nationaal Preventieakkoord. Daarin beloofden de bedrijven hun leven te beteren en de gezondheid van hun klanten te stimuleren. Het resultaat is dat ongezonde producten nog altijd de boventoon voeren in de aanbiedingen, het assortiment en de inrichting van supermarkten. Dat constateert de stichting Questionmark, een onafhankelijke denktank die wil bijdragen aan een gezond, duurzaam, rechtvaardig en diervriendelijk voedselsysteem.
Questionmark heeft de Superlijst Gezondheid 2022 opgesteld waarin staat wat acht Nederlandse supermarkten doen dan wel juist nalaten om consumenten te stimuleren gezond te eten en te drinken. Zelfregulering, de favoriete beleidsmethode van de regering, blijkt ook in dit geval niet te werken. "Het is hoog tijd dat de overheid via wetgeving maatregelen afdwingt. Daarom wordt het rapport vanmiddag aangeboden aan de Staatssecretaris van Volksgezondheid, Welzijn en Sport, Maarten van Ooijen," verklaart de organisatie.
Sinds de vorige meting in 2020 zijn er weinig verbeteringen doorgevoerd:
- Geen van de onderzochte supermarkten, behalve Lidl, maken zichtbaar of ze voldoen aan de afspraken uit het Nationaal Preventieakkoord;
- In alle reclamefolders valt net als in 2020 nog altijd ruim 80% van de producten buiten de Schijf van Vijf;
- Vrijwel alle supermarkten, op Dirk na, verleiden hun klanten tot ongezonde keuzes bij de kassa. Vaak zijn die ongezonde producten specifiek gericht op kinderen;
- Nog steeds worden zoete kinderdrankjes vaak gepromoot. Dirk promoot deze producten nog het meest (5 van de 8 folders), gevolgd door Albert Heijn en Aldi (4 van de 8 folders).
De organisatie meldt verder: "Bij enkele supermarkten is ten opzichte van 2020 voorzichtige vooruitgang te zien. Zo heeft Lidl als enige keten duidelijke doelstellingen geformuleerd op basis van het Preventieakkoord en rapporteert de keten hier ook op. Ekoplaza heeft aanzienlijk meer Schijf van Vijf-producten aangeboden in de folders (van 19 naar 30 procent). Net als in 2020 zijn Ekoplaza en Lidl de aanvoerders van de Superlijst maar staan de andere supermarkten meer op achterstand. Voormalig voorloper Dirk presteert niet slechter dan in 2020, maar heeft weinig verbeterd waar anderen dat wel deden. Coop zakt terug naar de achterblijvers. Albert Heijn blijft als grootste supermarkt van Nederland duidelijk achter in het bevorderen van een gezond eetpatroon."
De Alliantie Voeding voor de Gezonde Generatie (een samenwerking van Hartstichting, DiabetesFonds, MaagLeverDarmStichting en Nierstichting) stelt dat er door de houding van de supermarkten nauwelijks verbetering wordt geboekt op het gebied van consumptiegedrag.
Het AD meldt
Albert Heijn laat weten zich niet te herkennen in ‘alle resultaten’. ,,We doen ontzettend veel op het gebied van gezondheid en we zien dat een aantal initiatieven niet is meegenomen in het onderzoek’’, aldus een woordvoerder. Ze wijst onder meer op de app Mijn Leefstijlcoach, gezonde Allerhande-recepten en op hulp om tijdens het online boodschappen gezonde keuzes te maken. ,,We verminderen zout, suiker en verzadigd vet en breiden het assortiment continu uit met producten die bijdragen aan een gezonder voedingspatroon door bijvoorbeeld de hoeveelheid vezels te verhogen. Bovendien richt het onderzoek zich op de fysieke winkelvloer, terwijl klanten steeds meer online boodschappen doen. Hierdoor geeft het geen totaalbeeld, wat wij betreuren.’’
Praat mee
Heb je een vraag, suggestie of wil je gewoon iets kwijt? Dat kan hier. Lees onze spelregels.
Reacties (25)
De verantwoordelijkheid bij de supermarkt leggen is toch wel de achterdeur uit. Dit is een gebied waar de overheid regie kan nemen, door de basis ingrediënten van een maaltijd bijna gratis te maken en de rest zwaar belasten. En kijk dan ook meteen globaal, hype producten die enorme schade aanrichten moeten uit de schappen. Spruiten gratis, avocado 100 euro de kilo.
Meeste mensen zien niet hoe kostbaar hun gezondheid is. Hierom is men denk ik ook lakser met betrekking tot anderen.
Naar de kroeg ga je meestal niet om aan je gezondheid te werken, hetzelfde is het geval wanneer je naar de super gaat. Zelfs de hier zo opgehemelde vegaproducten zitten bomvol zout. Wanneer je gezond wilt eten en je kunt je niet beheersen laat je de supers, waar 80% van het assortiment uit vulling in plaats van voeding bestaat, links liggen.
Dat jij nou gezegend bent met een groentewinkel en bakker op de hoek, zeeën van tijd en een dikke portemonnee, good for you, maar dat geldt niet voor iedereen. En veel mensen hebben ook de kennis niet. De gedachte dat mensen niet (al dan niet bewust) beïnvloed worden door reclame is een sprookje. Nee, daar ben jij ook geen uitzondering op
Meisje, meisje, wat sla je hier de plank mis. Je kent me niet maar toch vol op het orgel.
Zout mijden kan, maar dan moet je wel lezen wat er op de verpakking staat. De supers verkopen ook groente en fruit maar mijn eigen appels zijn wel lekkerder. Helaas alleen in een goed jaar genoeg voor september/december.
"Zout mijden kan, maar dan moet je wel lezen wat er op de verpakking staat." 6 gram per dag maximaal voor mij. Dat betekent geen of in elk geval zo min mogelijk bewerkte fabrieksproducten en de zoutpot laten staan maar werken met kruiden, wanneer je wat brood, kaas en melk tot je neemt zit je eigenlijk al aan je max. Mijn appels (Goudrenet) gaan in de appelmoes, gelukkig heb ik een bevriende fruitteler waar ik af en toe een kistje Elstar van krijg, maar in maart is het meestal wel uit met de pret.
Giga gadverderrie, ik erger me al kapot in de winkel als ik een lekkere volle dikke roomyoghurt wil hebben. Tis bijna allemaal, minder suiker, minder vet, minder dit en minder dat voor meer geld. Laatst chocomelk meegenomen, niet goed gekeken en blijkt het die ranzige te zijn met minder suiker... ik lijd en heb stress omdat andere mensen zich niet kunnen beheersen. Hoe slecht is dat voor de gezondheid?
wat een kul AH, net als in de keuringsdienst weigert men een nanogram verantwoording te nemen. in mijn buurt zijn 3 supers: plus/AH/jumbo. wat me enorm ergert: in de aanbiedingen heel veel alcoholische dranken + zeep- en huishoudelijke producten??? hoeveel daarvan heb je nodig in crisistijd?? alle 3 supers beginnen de folder met vlees?! duurste product (minste nodig) eerst in folder; zuivel (dierlijk + onderboden bij boeren) slechts 10 á 15% korting; meest essentieel = aardappelen, groenten en fruit >> slechts 10 á 15% korting, nog steeds afkomstig uit kassen en buitenland i.p.v. de boer hier; brood/pasta’s/rijst e.d. -basis van onze dagelijkse maaltijd- (bijna) verdubbeld in prijs, af en toe 1+1 aanbieding, worden door supers niet ontzien van winstmarge om sociaal iets bij te dragen aan gemeenschap waaraan zij afgelopen pandemie zo ontzettend veel verdiend hebben voor aandeelhouders. ’t valt op dat er plots heel veel totaal onbekende nieuwe goedkope ‘merken’ in de winkel zijn. waar die vandaan komen? eigen reclame voor ‘gratis bezorging’ bovenaan:= hun verdienmodel> meer pakhuis / minder winkel =minder personeel/goedkoper +geen lastige klanten, betaling vooraf, geen cash geld probleem, etc. daar wil men graag naar toe. 1 organisator en veel laagbetaalde (Poolse/Roemeense etc) vakken/krattenvullers en chauffeurs (uitbuiting, slavendrijverij) waarom denk ik aan de 17e eeuw, VOC mentaliteit? veranderd er dan niets?
Voedsel met veel suiker of bewerkte koolhydraten is nou eenmaal verslavend, daar helpen de genoemde maatregelen nauwelijks tegen. De enige oplossing zou zijn om aparte paden met ongezonde voeding in te richten, afgesloten door een poortje. Te dik: geen toegang. Maar dan hebben ze nog toegang to allerlei fastfood, wat je vanuit de auto kunt bestellen of thuis kunt laten brengen. Misschien toch maar ziekte kosten verhogen voor bewust ongezond levende mensen.
Zelfregulering werkt prima in Huize Mirzas. Dat is uiteindelijk toch de plek voor zelfregulering. Thuis.
Consumenten vinden lekker blijkbaar belangrijker dan gezond. En de producent levert. Want hij moet tenslotte genoeg winst maken. Suikertax? Dierlijk vet tax? Natuurvernietiging tax? De BTW van gezond eten afhalen? ...We willen geen overheidsbemoeienis. We maken zélf wel uit wat we eten. En automaten als we zijn, zijn we niet bereid ook maar iets aan onze denkbeelden en onze leefwijze veranderen dat geld kost of inspanning vereist.
Wanneer ik de supermarkt inloop, is het eerste wat ik zie het grote verseiland, waar groenten en fruit op een aantrekkelijke manier zijn uitgestald. Radijsjes, winterwortels, paprika's, appels, mandarijnen en bananen roepen als het ware: "Neem mij mee, neem mij mee". In dit artikel worden mensen gezien als onmondige kinderen die geen verantwoorde beslissingen kunnen nemen. Van volwassenen mag verwacht worden dat ze ook in de supermarkt een verstandige en verantwoorde keuze maken.
Het eerste wat je ziet is het verseiland. Het laatste, durf ik te wedden, pal voor de kassa, om je nog er nog even goed aan te herinneren, de schreeuwende suikertroep (en vroeger de sigaretten): neem mij mee, het kan nog. "Van volwassenen mag verwacht worden dat ze ook in de supermarkt een verstandige en verantwoorde keuze maken.". Dat ZOU je WILLEN verwachten. De praktijk is anders. Inmiddels heeft 50% van de volwassenen overgewicht, 1 op de 2. En dat neemt alleen maar toe. Consequentie: meer patienten aan hart- en bloedvaten, diabetes, kanker. En dan natuurlijk ook een duurdere zorg.
Het eerste wat ik zie als ik de gemiddelde supermarkt binnen kom, is de groente-afdeling met aanbiedingen. Keuze zat. Als ik naar een winkel ga, is dat om meuk te kopen waar ik voor kies. Als ik een preek wil, ga ik naar de kerk. Enne: als ik ongezonde spullen wil en niet vind (zelf ben ik trouwens geen snoepkont) dan ga ik elders en doe ik daar al mijn boodschappen. De wereld zou beter zijn als we mensen zelf keuzes geven in plaats van ze te micro managen, te nudgen of gewoon keuzes te ontzeggen. Ten eerste werkt het niet. Ten tweede moeten we werkelijk willen dat allerlei grote instanties ons als kleuters gaan bewegen zodat we ons bordje groenten wel leegeten?
Ik zal wel wereldvreemd zijn, maar ik maak gewoon een boodschappenlijstje en hou me daar vervolgens aan. Snoep, chips en frisdrank komen er bij mij niet in, tenzij ik een feestje heb. Mag hopen dat de meeste mensen geen slaafse zombies zijn die hun koopgedrag geheel laten bepalen door reclamefolders. Misschien een idee om op school meer en betere voorlichting te geven over gezonde voeding. Het enige wat ik toen ik op school zat over voeding geleerd heb is toen we tijdens het vak verzorging leerden hoe een tosti te bakken in margarine en een alcoholvrije sangria maken...
Je houding is navolgenswaardig. Maar dit: "Mag hopen dat de meeste mensen geen slaafse zombies zijn" is valse hoop. Volgens het RIVM had 50,0% van de volwassen Nederlanders overgewicht in 2020. Er is een sterke stijging in overgewicht in de afgelopen 30 jaar. In 1990 had alleen één op de drie volwassen Nederlanders overgewicht. In 2020 is dit gestegen tot de helft van volwassen Nederlanders. Er is geen enkele aanleiding te denken dat het toenemen van het overgewicht door de levenshouding van de mensen zelf stopt, laat staan afneemt. Willen we, als bevolking, niet zieker worden (hartaandoeningen, kanker, suikerziekte, etc.) en de zorg meer belast en duurder, zal de overheid met goed (hier en daar dringender) beleid moeten komen.
Daarom is voorlichting op school zo belangrijk. Anders krijg je dat kinderen van ouders zonder kennis over gezond voedsel kinderen opvoeden zonder kennis over gezond voedsel. Onderwijs is de e ige manier om deze vicieuze cirkel te doorbreken. Daarnaast mag er wat mij betreft een flinke accijns op frisdrank en snack- en snoepproducten geheven worden.
“ zelfregulering werkt niet” Die zelfregulering moet aanwezig zijn bij de mensen zelf. Mag de McDonald’s geen hamburger in de aanbieding meer doen, omdat ik er anders weer heen zo gaan? Moet de ijsboer mensen weigeren die te vaak een ijsje hebben gehaald, of mag hij buiten geen bord meer zetten met al zijn smaken? Of alleen op enkele dagen? Wat een betutteling. Laat het aan de mensen zelf over wat ze kopen.
Hou toch op met die onzin de samenleving in te richten door mensen te behandelen als willoze zombies. Kinderen moet je beschermen, iedere volwassene weet wat wel en niet gezond is. Als je dan toch kiest voor een ongezonde levensstijl moet je ook de consequenties aanvaarden.
@Mr. Ed. "...iedere volwassene weet wat wel en niet gezond is. Als je dan toch kiest voor een ongezonde levensstijl moet je ook de consequenties aanvaarden.". Het punt is dat die consequenties niet alleen uitpakken op die mensen zelf. Jij en ik hebben er ook last van. Overgewicht is een belangrijke oorzaak van diverse ziekten. Dat komt dus bij de zorg, en de prijs ervan, neer. Ook het arbiedsproces heeft er last van met meer (en onnodig, want voorkoombaar) ziekteverzuim. Het is dus iniddels een maatschappelijk probleem. En daar mag een regering niet blind voor zijn.