Joop

Studeren? Eigen schuld(en)!

  •  
05-02-2019
  •  
leestijd 3 minuten
  •  
446 keer bekeken
  •  
31445732908_364f108821_k

© cc-foto: Marco Verch

Waar men voorheen een studie kon volgen om een stukje toekomst te zien met bijbehorende persoonlijke idealen, worden deze idealen al enige tijd bruut de kop ingedrukt
Uit een recente en representatieve enquête onder vijfhonderd studenten die studeren aan een hbo-opleiding of universiteit, blijkt dat stress vaak een verlammende werking heeft op hun dagelijkse functioneren. Maar liefst zestig procent zegt met regelmaat stress te ervaren door hun studieschuld. Zo’n veertig procent van de lenende studenten spreekt van emotionele uitputting en negenendertig procent maakt zich zorgen over de financiële situatie, voor nu en later. En terecht.
Het is dan ook verbijsterend dat kabinet Rutte 2 in 2015 de basisbeurs verving door een leenstelsel voor studenten. En dat terwijl datzelfde kabinet Rutte ons land hoog op de wereldranglijst wil zien staan als het gaat om het beste onderwijs. Van PO tot universiteit. Iets wat, mijns inziens, niet de essentie hoort te zijn van het opleiden van kinderen en studenten voor een hoopvolle en gelukkige toekomst. Het komt neer op puur eigen gewin van een partij die onderwijs in z’n algemeenheid te laag op de prioriteitenagenda heeft staan maar wel vooraan wil staan wanneer de prijzen des aanzien worden verdeeld. En dat al een aantal kabinetten lang.
Dit heeft als kwalijk gevolg dat de doorlopende leerlijn die een leerling op een gezonde manier zou kunnen doorlopen tot aan het vinden van een gedroomde baan, momenteel kan omslaan in een uitzichtloze, vicieuze cirkel. De studielast en het noodzakelijke zoeken naar werk om rond te kunnen komen zorgen voor demotivatie en stress. Schulden stapelen zich op. De prestatiedruk wordt groter. Uitval ligt op de loer. Talent gaat verloren. Willen we dat dan?
Waar men voorheen een studie kon volgen om een stukje toekomst te zien met bijbehorende persoonlijke idealen, worden deze idealen al enige tijd bruut de kop ingedrukt. Het kabinet beseft blijkbaar niet dat de studenten van nu, de generatie potentiële werknemers van later zijn. Door het blijven tegenwerken worden ambities geknakt en dromen vervaagd. Juist op een kwetsbaar moment waarop jong volwassenen zich willen gaan ontplooien en manifesteren. Het herstel van de basisbeurs zou dan ook fair zijn en kunnen gelden als een eerste waardevolle tegemoetkoming. Net als de aanpak van de torenhoge kosten die de huur van een kamer met zich meebrengt. Het is een begin om jonge mensen met ambitie niet te negeren en tegen te werken, maar in plaats daarvan kansen te bieden. Datgene waar ze recht op hebben.
Het afnemen van een studiebeurs is dan ook een pervers idee, dat geheel paradoxaal is ten opzichte van het streven naar het gewenste onderwijsrendement en aanzien bij de omringende landen. Want, is het niet zo dat wanneer er intrinsieke werklust en visies met het oog op de toekomst worden geëtaleerd, er haast als vanzelfsprekend mooie resultaten ontstaan waar ook een kabinet vrolijk van kan worden? Juist omdat dit vervolgens weer zorgt voor een hoge ranking in de belangrijke mondiale onderwijsranglijsten?
Mijn voorzichtige maar dringende voorstel aan politiek Den Haag is dan ook: creëer weer mogelijkheden in de vorm van een tegemoetkoming. Geef het vertrouwen terug aan de studenten. Denk mee over hun en ieders toekomst. Knak geen dromen en bouw geen metaforische (betaal)muren waar geen student meer overheen kan kijken. Willen studeren is ook het tonen van goodwill. Om goed terecht te komen, later een veilig onderkomen te hebben (lees: kunnen betalen) en mensen van dienst te zijn, in welke sector dan ook. En denk niet ‘dat zal mijn kabinet nog wel duren…’ Want dat dachten de voorgangers namelijk ook al.
Delen:

Praat mee

onze spelregels.

avatar

Reacties (19)

Hans Zuyderveld
Hans Zuyderveld10 feb. 2019 - 0:00

"Een stukje toekomst", brrrr. En voor de zich zorgen makende student. Ik heb alles waarvan ik tijdens mijn studie van moest leven, wonen en studeren bij elkaar moeten lenen. Na de studie was dat met een baan en een beetje doorbijten in 4 jaar terugbetaald.

DaanOuwens
DaanOuwens6 feb. 2019 - 10:56

Toen ik lang geleden studeerde bestond mijn inkomen uit een deel lening en een deel beurs. Voor mij was die lening geen enkele reden om niet te gaan studeren. Het maakte voor mij mogelijk dat ik op 18-jarige leeftijd zelfstandig ging wonen en ik werd daardoor sneller volwassen dan jongeren die bij pappa en mamma bleven. Na anderhalf jaar kreeg ik naast mijn studie een serieuze HBO-baan die paste bij mijn opleiding. Toen ik afgestudeerd was had ik een studieschuld waarop ik een relatief klein bedrag maandelijks afloste. Na 5 jaar heb ik gebruik gemaakt van een regeling waardoor ik in 1 keer een groot deel van de schuld afloste en de rest werd mij kwijtgescholden. Het is natuurlijk lang geleden en niet ieder mens is hetzelfde. Maar ik vind dat de discussie over de studieschuld is ontaard in slap gezeik. Jongeren gaan soms als ze 18 zijn al gigantische financiële verplichtingen aan met telefoon abonnementen en webshops die maken dat ze rond 20 soms al met een schuld van 20.000 zitten. De schuldhulpverleners hebben er een dagtaak aan. En nu wordt gezeurd over een schuld van jongeren die voor het overgrote deel een serieus inkomen gaan verwerven. Ik vind het volstrekt belachelijk. Zullen we weer normaal gaan doen? En vaststellen dat de beste investering die je kan doen in jezelf is? En dat ook tegen die jongeren zeggen in plaats van dit gejank? Dan gaat hun stress ook gelijk omlaag.

1 Reactie
M7
M77 feb. 2019 - 17:47

helemaal mee eens : investeren in je eigen studie, al of niet met een lening, is in alle gevallen een uitstekende investering met een ongekend hoog rendement.

FFysicus
FFysicus6 feb. 2019 - 9:10

Ik denk dat studenten van nu toch wat overdrijven als ze het leenstelsel afwijzen, omdat dat tot onacceptabele schulden zou leiden. Ik heb in de 70-er jaren mijn beta-studie voltooid met een studiebeurs-schuld van bijna fl 20.000: dat verschilt niet wezenlijk (via inflatie) van de €21.000, die een student nu opbouwt. Die schuld was toen renteloos en ook dat verschilt niet echt van de huidige studierente (varieert van een enkel procent tot thans 0,01%). Dat het Rijk de beloofde onderwijsinvesteringen nalaat is uiteraard een andere zaak waar terecht kritiek op is. En ja, ik heb alles zonder korting gewoon afbetaald van een lerarensalaris ......

robheus2
robheus26 feb. 2019 - 0:18

Het zou goed zijn om een CO2 belasting in te voeren op studeren. Waarschijnlijk krijg je dan geld terug.

M7
M75 feb. 2019 - 23:31

Ach , een studie op Universiteit / Hogeschool ( wanneer je tenminste een gewilde studie kiest) is een glijbaan naar een goede baan, mooi inkomen etc etc. Als er al een goede investering is , is het wel die in je eigen studie. En dat je daar dan een beetje schuld voor moet aangaan : allah. Het is natuurlijk wat anders wanneer je kiest voor een studie theaterkunde, entertainmentmanagement of fiscale geografie...

2 Reacties
Autofiets
Autofiets6 feb. 2019 - 10:19

Ik ben in 2009 afgestudeerd, dus heb mooi kunnen profiteren van de basisbeurs als gift. Echter voor iedereen die denkt dat iedereen toen zonder studielening van de universiteit afkwam: Fout! In mijn vriendengroep van 8 was ik de enige die zonder studieschuld begon met werken, de gemiddelde schuld van de overigen was (schrik niet) zo tussen de €20.000-25.000 met uitschieters richting de €40-50k. Wat een medelijden moeten we toch hebben met deze mensen! Ze hebben jarenlang elke week 2-3x op stap gekund, weekendjes weg, zuipvakanties met vrienden, wintersport, nieuwe fiets, nieuwe kleren. Lekker een jaar er tussenuit, een half jaar in het buitenland studeren. Alles is er gedaan en het leuke is, dat heb ik ook allemaal mogen en kunnen doen! Het enige verschil is dat ik wel altijd werk heb gehad naast m'n studie in de weekenden en wel altijd een week of 4-5 in de zomer erbij beunde om de leuke dingen te kunnen betalen. Mijn vrienden vonden dat altijd maar gek en lachten er zelfs soms een beetje om, je kon toch gewoon gratis geld lenen bij de overheid? Bijna geen rente, tientallen jaren om terug te betalen... Ik kan je vertellen, er is niemand die overspannen raakt van een zaterdag werken in de albert heijn, een vakantie orders picken in een magazijn of 2x in de week een avondje werken in de horeca. Daarmee verdien je zo €3000-4000 per jaar en samen met €200 lening in de maand kom je dan prima rond als je het niet te gek maakt. Dan eindig je met 12*200*5= €12000 schuld. Een fors bedrag, maar relatief laag vergeleken met de bedragen die in 2009 al gemiddeld rondgingen! Wil je echter perse in Amsterdam wonen a €500/maand én 3x op stap in de week én een jaar er tussenuit etc etc etc. Dan red je het inderdaad niet met €200 lenen per maand. In plaats van bij te lenen zou je dan ook eens kunnen overwegen om keuzes te maken en te accepteren dat niet alles vanzelfsprekend is en dat je gewoon moet werken voor je geld. Als ik bovenstaande artikel lees, zie ik allemaal slap geouwehoer over persoonlijke idealen en dingen die bruut de kop in worden gedrukt. Misschien is het beter dat onze generatie werkenden leert dat je hard moet werken om die idealen te bereiken ipv dat je je handje op kunt houden om je idealen aangereikt te krijgen. De overheid betaalt reeds 80% van de studie (werkelijke kosten zijn ongeveer factor 5 hoger dan het collegegeld) en voor de minder bedeelden onder ons is er nog steeds een aanvullende beurs die nog steeds geen lening is.

DanielleDefoe
DanielleDefoe6 feb. 2019 - 13:19

Op 18-jarige leeftijd het mammahuis verlaten voor mijn eerste studie met een beurs+lening. Mijn studietijd doorgebracht in een particuliere huurkamer van 2.50 bij 3.25 met een wastafel met koud stromend water. Baantje in de zomermaanden. Na de studie voltijds aan het werk. Het kind verliet als 19-jarige het huis, viel nog onder de basisbeurs en is schuldenvrij afgestudeerd. Klein baantje en door mamma bijelkaar gespaarde toelage. In beide gevallen prima investering.

Luneau
Luneau5 feb. 2019 - 22:17

Sowieso past het huidige systeem van studiefinanciering niet meer bij de noodzaak tot een levenlang leren die de digitalisering en robotisering met zich meebrengt. Daarnaast las ik onlangs dat juist VMBO leerlingen (die het meest gaan lijden onder digitalisering en robotisering) niet verder gaan leren vanwege hun (vaak) verkeerde perceptie van een studielening. Vooropgesteld: ik ben geen voorstander van het leenstelsel, maar bij de keuze tussen lenen of niet studeren, zou ik toch voor lenen kiezen, want dat biedt je op de lange termijn toch meer voordelen. Het lijkt me belangrijk dat we jongeren opleiden in het belang van ons aller toekomst ipv ze afschrikken.

1 Reactie
DanielleDefoe
DanielleDefoe6 feb. 2019 - 13:20

Zeker wat betreft het laatste ben ik het volmondig met u eens.

Oki Doki
Oki Doki5 feb. 2019 - 21:36

Het hele onderwijssysteem van ons heeft alleen maar gewerkt omdat we in het Westen zo'n grote financiële voorsprong hadden op de rest van de wereld en wel wat konden hebben. Het lijkt me het allerbelangrijkst om te weten dat je iets leert om iets te kunnen en dat leren wij op school dus niet. Als je weet hoe iets moet dan betekent dat nog niet dat je het ook kunt. Als je voor een vak een zes of een zeven haalt dan betekent dat dus dat je het nog niet kunt. Je kunt iets of je kunt iets niet en daar zit niets tussen in en dat begrijpen we hier dus niet. Het is een wonder dat er nog mensen van onze scholen afkomen en in staat zijn te functioneren in onze maatschappij met zo'n onderwijssysteem, iedereen kan immers alles maar voor een deel en er is nagenoeg niemand die daadwerkelijk iets helemaal kan. Als je weet hoe iets moet vanaf dan begint het echte leren pas, maar als je iets dan daadwerkelijk hebt geleerd en dus iets echt kunt dan kunnen de remmen helemaal los. Aan druk heb je ook echt helemaal niets.Tenminste, ik kan in ieder geval niet dingen beter leren onder druk. Ik heb een bepaalde capaciteit om iets te leren en die capaciteit wordt niet groter onder druk, ik denk eerder dat de capaciteit om te leren op het moment dat de druk hoger wordt, zelfs minder wordt. Een onderwijssysteem zoals dat, zoals het onze gaat nooit werken, hoe je het financieel gezien ook inricht. Het kan op deze manier niet anders dan dat je altijd problemen blijft houden.

2 Reacties
Oki Doki
Oki Doki5 feb. 2019 - 22:05

Er is wel een mooi onderzoek geweest waarbij de onderzoekers gebruik maakten van hersenscans. De onderzoekers hebben een hersenscan gemaakt van iemand die nog niet zo goed een muziekinstrument kon bespelen en het bleek dat er overal in de hersenen activiteit plaats vond toen deze probeerde het instrument te bespelen. Daarna hebben de onderzoekers een hersenscan gemaakt van iemand die al heel goed geleerd had om een muziekinstrument te bespelen en het dus al kon zou je kunnen zeggen en het bleek dat er nauwelijks hersenactiviteit plaats vond toen deze het instrument ging bespelen. De laatste had dus veel minder energie nodig om veel beter een instrument te kunnen bespelen. Dus je hebt er helemaal niets aan om iets maar half te leren, als je alles wat je doet maar voor een deel kunt dan zou je kunnen zeggen dat je hersenen altijd overactief zullen zijn en eigenlijk altijd overstuur zullen zijn.

Oki Doki
Oki Doki6 feb. 2019 - 11:53

Iemand die echt geleerd heeft iets te kunnen is veel minder energie nodig om het te kunnen dan iemand die alleen maar geleerd heeft hoe iets moet en het eigenlijk nog niet kan.

PetervdB2
PetervdB25 feb. 2019 - 20:33

Dat een studentenkamer zo duur is, is een kwestie van vraag en aanbod. Het zal wel iets zijn dat de lokale overheden samen met ontwikkelaars zorgen dat er meer studentenkoten komen. Dan kan de prijs behoorlijk omlaag. In Leuven is er inmiddels bijna een overschot aan koten. Over het leenstelsen heb ik zo mijn eigen ideeën. Het is in de zomer van 2015 ingevoerd. Dit is in de periode dat bijna alle afgestudeerden uit Griekenland, Portugal, Spanje en Italie de uitzichtloosheid van hun land ontvluchtten en in het buitenland aan het werk gingen. Deze braindrain is voor deze landen een nachtmerrie. Nederland wilde dit koste wat het kost voorkomen. Hierdoor is het Sociaal Leenstelsel ingevoerd. De studenten krijgen een vrij hoog bedrag ter beschikking (E25.000,-- over een periode van 4 jaar is meer dan E500,-- per maand). Vergeleken met de E180,-- die ze er voor kregen is het goud. Hetgeen ze vaak vergeten is dat dit geld ook moet worden terugbetaald aan de Overheid. De afgestudeerde van nu heeft dus een schuld bij de Overheid. De Overheid heeft behoorlijke wapens om je dan in Nederland te houden. Ze kunnen je paspoort intrekken of niet verlengen etc. Die E25.000,-- heb je als pas afgestudeerde ook niet zomaar afgelost. Dan zit je zo een jaar of 7 'gevangen' in Nederland. En dan ben je zomaar een schuldslaaf van de Overheid.

Woeki Hypo
Woeki Hypo5 feb. 2019 - 15:54

Studeren? Eigen schuld(en)! Ik ben het hier grotendeels met de schrijver eens. Je zou moeten kunnen studeren, zonder eerst a.h.w. een bezoek te brengen aan het leenbureau van de feodaliteit (grond) en de oligarchie (kapitaal). Waarbij je horig wordt aan het kapitaal bij sluiting van een lening. Dat verband tussen wetenschap en grond of kapitaal zie ik dan ook niet zitten. Het neoliberalisme wil echter de wetenschap (en kennis) aan zich ondergeschikt maken. Onafhankelijkheid. Wetenschap en het studeren van wetenschap zou onafhankelijk moeten zijn van grond en kapitaal. Daarvoor is het ook nodig om kosten van studeren (zowel m.b.t. de studie zelf als voor het levensonderhoud tijdens de studie) zo laag mogelijk te houden en (ook hoge) kennis beschikbaar te stellen aan in principe iedereen. Ik beschouw het als oud stemmer op de PvdA en GroenLinks en als denker van een midden als een schandaal, dat deze partijen (van (tegenwoordig) hoogopgeleiden) meegegaan zijn met het studie leenstelsel of andere vormen van neoliberalisme 1). Een lakmoesproef. De vraag voor mij is dan ook of deze partijen terug willen komen op hun eerder ingenomen standpunt en beslissing. Als zij dat niet willen, dan is dat voor mij een indicatie, dat het vermoedelijk nog steeds neoliberale partijen zijn, die weinig of niets geleerd hebben van en willen leren van de verkiezingsuitslag van o.a. de PvdA en de herhaalde opkomst van het fascisme (of nazisme) in maatschappij en wereld. Woeki Hypo is gematigd liberaal. P.S.: 1) Het neoliberalisme is geen liberalisme, maar een Restauratie. Het is een feodalisme of een oligarchie en een (minimaal economisch) fascisme (de stok). Geen Verlichting en geen humanisme (seculier of religieus). Het neoliberalisme kan met het fascisme (of nazisme) op een kussen slapen. Dat blijkt uit het verleden en heden.

1 Reactie
Cliff Clavin
Cliff Clavin6 feb. 2019 - 13:05

@ Woeki Hypo (5/2, 16:54u) - ik ben het met je eens. In de kritieken op Pascal Cuijpers' uitstekende betoog zie ik die betuttelende houding ten aanzien van studenten weer terugkomen: ach, wat is nu zo een lening? Jullie krijgen later soepel een baan met uitstekende inkomsten, jullie hebben een heerlijk vrij leventje (compleet met wijntje & trijntje, inclusief lange buitenlandse vakanties), dus wat zeuren jullie nou? Het is dat toontje van mensen die zelf regelmatig ongewild prijsgeven dat zij verongelijkt zijn; en niet zelden krijg ik de indruk dat ze niets afweten van hoe een studentenleven in het hier en het nu er werkelijk uitziet. De gesignaleerde angsten, stress, burn-out, en depressies zijn reëel, al te reëel. De druk is hoog, het meten, regelen, en toetsen zijn obsessies geworden aan de gefinancialiseerde universiteiten van vandaag de dag; er is dat dreigende bindende studie-advies; en zelfs bij een succesvolle afronding van je opleiding is de kans aanzienlijk dat je uiteindelijk belandt in het nieuwe precariaat (dat van de flexibele, tijdelijk aangestelde, en onderbetaalde onderzoekers - een wereld vol van jachtigheid, onzekerheid, en spanningen). Zorgvraag en zelfmedicatie zijn in deze omgeving de gewoonste zaak van de wereld geworden. En als ik kijk naar de schielijk en nogal heimelijk veranderde terugbetalingsvoorwaarden van leningen (wat doet denken aan het tussentijds 'aanpassen' van een contract), dan denk ik toch gauw aan de vaak rampzalige geldelijke situaties waarin oud-studenten in de Angelsaksische wereld moeten leven.

Elias Unique
Elias Unique5 feb. 2019 - 13:17

Schermen met de uitkomsten van een onderzoek, zonder te verwijzen naar dat onderzoek is verdacht. Zeker als cijfers genoemd worden die het verdere betoog moeten ondersteunen. Graag een link naar dat onderzoek, svp.

2 Reacties
DanielleDefoe
DanielleDefoe6 feb. 2019 - 10:37

Inderdaad slordig om bronnen niet te noemen. Er zijn meerdere onderzoeken naar stress onder studenten. Dit is er een. https://www.delta.tudelft.nl/article/studenten-met-lening-hebben-meer-last-van-stress-en-prestatiedruk

Elias Unique
Elias Unique6 feb. 2019 - 12:57

@DanielleDefoe: Hartelijk dank!