Straks verlangt links nog terug naar Rutte

Rutte heeft bij links een zeer negatief imago. Hij geldt als onbetrouwbaar, verslaafd aan de macht, de man van de duistere spelletjes. Dat mag allemaal waar zijn, het kan nog veel erger.

De leden hebben nog maar net ‘ja’ gezegd tegen een krachtenbundeling van PvdA en GroenLinks of het plan werpt al vruchten af. Althans in de peiling van Maurice de Hond. Daarin krijgen beide partijen 12 zetels. Opgeteld zijn er dat 24, 1 zetel meer dan de opnieuw gezakte VVD. De combinatie PvdA/GroenLinks zou – als de koffiedikkijkerij van De Hond tenminste klopt – daarmee de grootste Kamerfractie zijn en meteen de premier mogen leveren.

Nu weet ik ook wel dat je heel voorzichtig moet zijn met de uitkomsten van een poll, zeker als de verschillen zo klein zijn als in deze. Maar laten we er eens vanuit gaan dat Maurice de juiste trend te pakken heeft. Komt dan een kabinet zonder VVD in beeld?

Dat valt nog maar te bezien. Bij elkaar halen alle zich progressief noemende partijen in deze peiling 61 zetels. En dan moet je echt iedereen meetellen: van SP tot DENK en van D66 tot Partij voor de Dieren. Nu kun je je al afvragen hoe levensvatbaar een dergelijke achtpartijencoalitie zou zijn, maar met 61 zetels heb je geen meerderheid. Ook als je CDA (7 zetels bij De Hond) en ChristenUnie (eveneens 7) zou laten meedoen, kom je niet verder dan 75 zetels. Dat is precies de helft, dus onvoldoende. Nog altijd zou in een dergelijke regering VVD-steun nodig blijven.

En het valt zeer, zeer te betwijfelen of de liberalen dan nog beschikbaar zijn. In deze partij is afgelopen weekend een opstand uitgebroken. De meerderheid van de leden pikt de stikstofmaatregelen niet die het kabinet voor ogen heeft. Maar het gaat niet alleen om het stikstofdossier, vrees ik. Veel leden willen de koers van de partij verleggen, en echt niet naar links. Voormalig senator Sybe Schaap zei tegen De Telegraaf: ‘Mark Rutte zit er te lang.’ Daarmee zou hij wel eens kunnen verwoorden wat een groeiend deel van de VVD-achterban vindt. Ze willen een leider met harde rechtse standpunten, die in klare taal voortdurend roept wat ‘de mensen in het land’ denken en voelen. Een soort Hans Wiegel of Rita Verdonk. En dat was niet de politieke lijn bij de liberalen in de afgelopen jaren.

Rutte heeft bij links een zeer negatief imago. Hij geldt als onbetrouwbaar, verslaafd aan de macht, de man van de duistere spelletjes. Dat mag allemaal waar zijn, het kan nog veel erger. Misschien dat een Wiegel-achtig figuur minder liegt en om de hete brij heen draait. Maar ik voorzie dat de uitspraken van zo iemand bij het vooruitstrevende deel van de bevolking bijzonder slecht zullen vallen. Ik sluit zelfs niet uit dat ze dan weer terug zullen verlangen naar Rutte.

Want je kunt van de huidige VVD-leider zeggen wat je wil, hij heeft wel geregeerd met PvdA en D66. Hij staat wel – om eens een ander voorbeeld te noemen – achter het stikstofbesluit van het kabinet. Hij geldt dan ook in eigen kring als een soort halfzachte linkse. Dat verwijt kreeg hij al in 2006, toen hij het opnam tegen Verdonk, en het duikt nog steeds op.

Binnen de VVD begint Rutte dus hoe langer hoe meer omstreden te raken. Een groeiende groep liberalen wil hem het liefst vervangen door een leider die klip en klaar uiterst conservatieve meningen verkondigt. Of de eendrachtig samenwerkende linkse wolk daar zo blij mee moet zijn staat geheel open voor discussie.