Stemmen is méér dan een hokje rood kleuren

Stemmen is niet alleen een recht, maar ook een plicht: een verantwoordelijkheid om richting te geven aan de toekomst van ons land en aan de waarden die we belangrijk vinden.

De verkiezingen zijn morgen. De gesprekken aan de keukentafel zijn begonnen over partijen, programma’s en personen. En terecht. Stemmen is niet zomaar een ritueel; het is kiezen wie onze waarden vertegenwoordigt. Laatst sprak ik iemand die in 2023 haar kinderen meenam en na het stemmen taart ging eten. De volgende dag viel zwaar, en haar kinderen vroegen: “Hebben we hiervoor taart gegeten?”

Voor mij is dit de eerste keer in jaren dat ik niet zelf op een verkiezingslijst sta. En dus ook de eerste keer dat vrienden en familie eindelijk vrijuit mogen bepalen op wie ze stemmen. Dat levert interessante gesprekken op: stem je strategisch, op een persoon of juist op een partij? Op een stadsgenoot, of juist iemand die ver van je afstaat maar dichtbij voelt in overtuiging of representatie? Alles komt voorbij.

De afgelopen maanden heb ik binnen D66 actief kunnen bijdragen aan het aanscherpen van thema’s die mij dierbaar zijn: gezondheidsverschillen, inclusieve zorg en vrouwengezondheid. In het conceptprogramma waren die onderwerpen aanvankelijk te summier uitgewerkt, maar door gesprekken, samenwerking en vasthoudendheid hebben we ze steviger kunnen verankeren.

Ook het thema religieuze uitingen vroeg opnieuw om inzet. In 2023 kwam dit onderwerp via een amendement in het verkiezingsprogramma. Dit keer had de commissie het overgenomen, maar richting het congres probeerden sommigen het er toch weer uit te halen. Dat vroeg om stevig overtuigen, veel dialoog, het optrommelen van de achterban en uiteindelijk het vertrouwen dat het behouden kon blijven.

Politiek is meer dan zichtbaar zijn of op een lijst staan. Het is voortdurend bouwen, duwen, luisteren en verbinden. Het is het onzichtbare werk tussen de congressen door, waar principes worden verdedigd, soms tegen de stroom in. Het is niet meedoen aan bountypolitiek: punten scoren via persoonlijke rivaliteit, mensen beschadigen voor eigen gewin of de achterban gebruiken als instrument. Politiek gaat over waarden, niet over persoonlijke winst.

Veel mensen vragen mij op wie ze moeten stemmen. Daarom is mijn oproep aan iedereen die morgen stemt: stem niet alleen op een partij, maar op iemand die jouw overtuigingen durft te dragen. Op iemand die, ook als het spannend wordt, jouw waarden verdedigt. Die de nuance opzoekt in plaats van de applauslijn of het onderbuikgevoel.

En vooral: stem naar jouw leefwereld. Ben je student, stem dan op een partij die zich inzet voor studenten  niet op waar een Zuidas-advocaat op stemt omdat jij toevallig hbo-rechten doet. Ben je werkzoekend, stem op een partij die jouw kansen en zekerheid centraal stelt. Met andere woorden: stem niet boven je stand, maar vanuit wie je bent en waar je voor staat.

Of, om het wat directer te zeggen: stem niet als een rijke tatta als je nog een skeere zwerrie bent. Andersom is een ander verhaal: solidariteit is belangrijk. Dus als je bereid bent om iets meer te betalen omdat je het kunt missen en een Nederland wilt doorgeven dat eerlijker, solidairder en humaner is: graag.

Voor wie op DENK stemt: geef de fractie wat feminiene power. En voor de feministen binnen D66: durf ook eens te stemmen op een vrouw van kleur. Dat is pas feminisme in de praktijk  niet omdat het toevallig de “stem op een vrouw” is, maar omdat het gaat om representatie en macht delen.

Ik wil ook een lans breken voor mijn zus Esmah Lahlah. Ze is mij dierbaar en het deed pijn te zien hoe snel ambitie verkeerd kan worden uitgelegd. Dat mensen haar probeerden te beschadigen zonder ruimte voor weerwoord, is tekenend. Ambitie is geen vies woord. En dat ze, net als anderen, meerdere sollicitaties overwoog, maakt haar niet uniek, maar menselijk. Ze was niet de enige.

Politiek draait niet om perfectie, maar om principes en volharding. En stemmen is niet alleen kiezen voor beleid, maar ook voor de mensen die de moed hebben om het verschil te maken. Die een ander standpunt durven innemen dan de rest van de fractie. Die de achterban hoger zetten dan hun eigen ambities. Die thuis een spiegel hebben en er ook echt in durven kijken.

Ik herinner me nog goed dat ik in 2023, kort na de desastreuze verkiezingsuitslag, werd gebeld door een van de partijbestuursleden. “Ja,” zei ze, “we moeten ook iets doen met die onderbuikgevoelens.” Een zin die, hoe onschuldig ook bedoeld, alleen iemand kan uitspreken die zelden zelf onderwerp is van die onderbuik. Iemand met de luxe van afstand en van vanzelfsprekende representatie.

Juist daarom is stemmen zo belangrijk. Omdat verandering niet begint bij degenen die zichzelf vanzelfsprekend vinden, maar bij degenen die durven spreken, ook als de Kamer stilvalt. Echte politiek gaat niet over bountypolitiek, maar over volharding, principes en het durven verdedigen van waarden die groter zijn dan persoonlijke winst.

Ook buiten de politiek gaat dat door. Ga stemmen. Morgen telt elke stem, ook de jouwe! Zoals Tofik Dibi eerder zei: het is de enige dag dat ze ons vrezen.