Spoorboetes moeten de reiziger ten goede komen

Niet de staatskas, maar de reiziger moet beter worden van boetes die spoorbedrijven opgelegd krijgen bij wanprestaties. Dat kan door de prestaties van NS te koppelen aan de tarieven: gaat de kwaliteit omlaag, dan gaat de prijs omlaag. Dat werkt beter dan het huidige boetbeleid, dat een hoog vestzak-broekzak-gehalte heeft.

De NS moet haar relatie met de reiziger verbeteren door meer inspraak en reizigersvoordelen aan te bieden. De ambitie van minister Schultz om de reiziger weer met een hoofdletter ‘R’ te schrijven spreekt GroenLinks erg aan. Om die ambitie waar te maken, moet de minister niet bang zijn de positie van reizigers steviger te verankeren in haar spoorbeleid. Er moeten meer en scherpere afrekencriteria komen waarop de NS kan worden afgerekend. Daarom heb ik vandaag mijn 5 punten Spoorplan gepresenteerd.

1. Spoorboetes naar reiziger in plaats van staatskas

Niet de staatskas, maar de reiziger moet beter worden van boetes die spoorbedrijven opgelegd krijgen bij wanprestaties. Dat kan door de prestaties van NS te koppelen aan de tarieven: gaat de kwaliteit omlaag, dan gaat de prijs omlaag. Dat werkt beter dan het huidige boetbeleid, dat een hoog vestzak-broekzak-gehalte heeft.

2. Waar blijft de spoorwaakhond?

Tijdens het Notaoverleg over de evaluatie van de spoorwetgeving op 12 oktober 2009 heeft de Kamer de Motie Van Gent aangenomen, waarin de regering verzocht wordt om een waakhond op het spoor in te stellen, waar consumenten(organisaties) terecht kunnen bij geschillen met spoorvervoerders. Gek genoeg bestaat een dergelijk instantie nu niet, waardoor reizigers vaak aan het kortste eind trekken als er gedoe is met bijvoorbeeld NS. GroenLinks vraagt minister Schultz snel te regelen dat de vervoerskamer van de Nederlandse Mededingingsautoriteiten hiervoor extra bevoegdheden krijgen.

3. Meer en scherpere afrekencriteria

Op het spoor worden bedrijven (ondermeer) afgerekend op grond van de oordelen van klanten over hun prestaties. Met dat principe is niets mis. Maar de eisen moeten veel strenger en de set criteria veel uitgebreider. Als er calamiteiten zijn, moet NS volgens de eisen van 55% van de klanten een voldoende krijgen voor de reisinformatie die zij bieden. Dat is erg laag. Juist bij calamiteiten hebben reizigers behoefte aan goede reisinformatie, meer dan wanneer alles op rolletjes loopt. Deze eis zou je dus minstens op 70% moeten stellen.

4. Verwen vaste klanten

NS heeft een soort haatliefde relatie met haar vaste klanten. Mensen kiezen dikwijls bewust voor de trein, omdat ze als puntje bij paaltje komt de voordelen vinden opwegen tegen de nadelen. Maar NS kijkt vaak naar de eigen portemonnee. Juist die vaste klanten reizen dikwijls in de toch al drukke spits. Zij zien liever de lege plekken buiten de spits opgevuld. Die houding wringt wel eens. NS zou er goed aan de relatie met vaste klanten wat inniger te maken. Laat ze bijvoorbeeld sparen voor gratis OV-miles voor henzelf, of familieleden, die ook over de grens verzilverd kunnen worden. De minister kan als grootaandeelhouder een dergelijk suggestie voorleggen aan de NS-directie.

5. Laat reizigers meebeslissen bij het materieel

De afgelopen jaren zijn er verschillende keren keuzes gemaakt bij het aanschaffen van nieuwe treinen, die achteraf veel onbegrip opleverden. Treinen zonder toiletten, treinen zonder lage instap: het leverde bij nadere beschouwing veel onvrede op onder reizigers. Veel ellende had voorkomen kunnen worden door van te voren met belangenorganisaties te kijken naar het te bestellen materieel. Schroom ook niet hen mede verantwoordelijk te maken voor de keuzes binnen een beschikbaar budget. Lapmiddelen als een toilet-app, een ‘plasspoorboekje’, kunnen dan vermeden worden.

Lees meer over het Spoorplan op de website van GroenLinks