Speelt Britse Foreign Office een potje blufpoker?

Het besluit uit Quito (de hoofdstad van Ecuador) was amper bekend geworden of het Engelse ministerie van Buitenlandse Zaken bedreigde de Ecuadoraanse ambassade met een inval. Hiervoor haalde het Foreign Office een vergeten wet uit 1987 uit de la: the Diplomatic and Consular Act. Een wet gemaakt naar aanleiding van incidenten die hadden plaatsgevonden op de ambassades van Cambodja en Libië enkele jaren daarvoor. Krakers hadden zich meester gemaakt van de ambassade van Cambodja en bij de Libische ambassade werd er op de politie geschoten waarbij een politieagente het leven liet. Met deze wet in de hand kon Groot-Brittannië zich voortaan toegang verschaffen tot ambassades: soeverein grond op basis van het Verdrag van Wenen.

De Ecuadoraanse minister van Buitenlandse Zaken, Ricardo Patiño wees Groot-Brittannië er fijntjes op dat Ecuador geen kolonie is van Groot-Brittannië en dat de tijd van het kolonialisme voorbij is. Er valt niet zomaar binnen te vallen. Het schermen met deze wet is inderdaad niet chique van Groot-Brittannië. Terwijl het land juist op zoveel sympathie kon rekenen na die fantastisch georganiseerde Olympische Spelen. 

Ricardo Patiño gaf in dezelfde persconferentie in Quito overigens de afwegingen weer die het land had gebracht tot het bijzondere besluit. En die bleken weloverwogen, zo blijkt uit de BBC-opname. 

Sinds Assange in juni bescherming zocht in de Ecuadoraanse ambassade in Londen blijkt Ecuador voortdurend overleg gevoerd te hebben met Groot-Brittannië en Zweden. De teneur van de gesprekken was het waarborgen van een eerlijk proces voor Assange dan wel de toezegging dat hij niet aan de Verenigde Staten uitgeleverd zou worden. Op beide vragen kreeg Ecuador geen concrete toezeggingen. Assange stelde, bij monde van de Ecuadoranen, vervolgens Zweden voor om op de Ecuadoraanse ambassade gehoord te worden. Dit voorstel wees Zweden af. Tot slot wendde Ecuador zich tot de Verenigde Staten met de vraag of Assange en de nummer twee van Wikileaks vervolgd zouden worden, mochten zij voet aan wal zetten in de Verenigde Staten. De VS konden hierop geen antwoord geven. Dit alles leidde tot de conclusie van de Ecuadoraanse diplomaten dat Assange inderdaad moet vrezen voor een politiek proces en een uitlevering aan de VS.

Zowel Zweden en Groot-Brittannië veroordeelden het besluit van Ecuador. De Engelse minister van Buitenlandse Zaken, William Hague, benadrukte dat Groot-Brittannië zich nog altijd wettelijk verplicht voelt om Assange aan Zweden uit te leveren en alles in het werk zal stellen om aan deze plicht te voldoen. Vooralsnog spreekt Hague over diplomatiek overleg. Maar die bron lijkt mij uitgeput, het relaas van Patiño gehoord hebbende. 

Groot-Brittannië zal toch Ecuador niet binnenvallen, want dat is het wat Groot-Brittannië in feite doet als ze de Ecuadoraanse ambassade binnendringt? Na de Malvinas, een tweede oorlog met een Zuid-Amerikaans land? Juristen op de BBC-radio wijzen erop dat de wet uit 1987 als een criterium voor het opheffen van de politieke immuniteit van een ambassade, terrorisme noemt. Het verlenen van politiek asiel op een ambassade valt daar niet onder, lijkt mij. Integendeel, het is één van de verworvenheden van het Verdrag van Wenen. Misschien was het bluffen van het Foreign Office. Zo niet dan heeft Buitenlandse Zaken zichzelf in een vervelend juridisch parket gebracht. 

Ondertussen zit Assange vast op de Ecuadoraanse ambassade in Londen. Hij kan geen kant op, want zodra hij een voet buiten de deur zet, wordt hij gearresteerd. Geopperd is of hij misschien mee kan met de diplomatieke post. Nee, volgens weer een andere jurist. Hij heeft de betreffende wet erop nageslagen. Volgens artikel 27 valt onder diplomatieke post documenten en artikel die met diplomatie te maken hebben. Over een mens als diplomatieke post wordt niet gesproken. 

Het asielaanbod was het initiatief van Ecuador. Het Zuid-Amerikaanse land kreeg, tot haar genoegen, als eerste land de gedecodeerde Amerikaanse documenten onder ogen. Toch blijft het wat apart. De vrijheid van meningsuiting in Ecuador is niet zo groot als in andere westerse landen. Sinds de linksgeoriënteerde Rafael Correa president is, gaat het beter met Ecuador. Maar volledige persvrijheid is wat anders. Mocht Assange ooit in Ecuador aankomen, mag Correa zich wel goed achter zijn hoofd krabben. Voordat hij het weet heeft hij met een Ecualeaks te maken.